Πολλές φορές ακούμε το γιατρό έπειτα από μια γενική εξέταση αίματος να μας λέει ότι έχουμε έλλειψη σιδήρου και ότι πρέπει να πάρουμε κάποιο συμπλήρωμα να βοηθήσουμε τον οργανισμό μας να επανέλθει, καθώς και να καταναλώνουμε τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο.
Της Ανθής Αγγελοπούλου
Πολλές φορές ακούμε το γιατρό έπειτα από μια γενική εξέταση αίματος να μας λέει ότι έχουμε έλλειψη σιδήρου και ότι πρέπει να πάρουμε κάποιο συμπλήρωμα να βοηθήσουμε τον οργανισμό μας να επανέλθει, καθώς και να καταναλώνουμε τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, χωρίς αρκετό σίδηρο το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Ο σίδηρος είναι απαραίτητος σε όλο το σώμα, για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και για να εξασφαλιστεί ότι η καρδιά και οι σκελετικοί μύες μπορούν να λειτουργήσουν σωστά. Ο σίδηρος διαδραματίζει επίσης ζωτικό ρόλο στην καταπολέμηση λοιμώξεων και ασθενειών, διατηρώντας υψηλά τα επίπεδα ενέργειας και συντελεί στην εύρυθμη λειτουργία του εγκεφάλου.
Η έλλειψη αυτή ιατρικά χαρακτηρίζεται με τον όρο σιδηροπενία. Ωστόσο, τι είναι ακριβώς η σιδηροπενία δεν το γνωρίζει πολύς κόσμος και δεν είναι λίγοι αυτοί που το λαμβάνουν ελαφρά την καρδία ως πάθηση.
Σιδηροπενία λοιπόν όπως εξηγεί ο Δρ. Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, καθηγητής Καρδιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Α’ Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιπποκράτειο νοσοκομείο, είναι πολύ συχνή και απαντάται περίπου στο 1/3 του πληθυσμού παγκοσμίως. Είναι πιο διαδεδομένη στις προεμμηνοπαυσιακές και τις έγκυες γυναίκες και τα παιδιά κάτω των πέντε ετών. Στην Ευρώπη, για παράδειγμα, η σιδηροπενία επηρεάζει έως και 33% των γυναικών πριν την εμμηνόπαυση, έως και 77% των εγκύων γυναικών και έως το 48% των παιδιών. Η σιδηροπενία επηρεάζει συχνά και τους ασθενείς που υποφέρουν από χρόνιες φλεγμονώδεις ασθένειες. Υπολογίζεται ότι επηρεάζει το 37-61% των ασθενών αυτών. O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δηλώνει ότι η σιδηροπενία μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ικανότητας για σωματική εργασία έως και 30%.
Η σιδηροπενία είναι η κύρια αιτία της αναιμίας
Εμφανίζεται όταν τα επίπεδα σιδήρου στο σώμα είναι χαμηλά ή ανύπαρκτα, με αποτέλεσμα το σώμα να αδυνατεί να παράγει αρκετή αιμοσφαιρίνη που απαιτείται για την ανάπτυξη υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η αιμοσφαιρίνη είναι η πρωτεΐνη που βρίσκεται μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια που μεταφέρουν οξυγόνο σε ιστούς και όργανα σε όλο το σώμα, κάτι που είναι απαραίτητο για να λειτουργούν σωστά.
Υπάρχει διαφορά μεταξύ σιδηροπενίας και σιδηροπενικής αναιμίας;
Υπάρχει μια κλινική διαφορά μεταξύ της σιδηροπενίας και της σιδηροπενικής αναιμίας. Η χαμηλή επάρκεια σε σίδηρο (σιδηροπενία) δεν σημαίνει απαραίτητα ότι κάποιος θα εμφανίσει αναιμία.
Για να προσδιοριστεί αν κάποιος είναι σιδηροπενικός ή πάσχει από σιδηροπενική αναιμία, θα πρέπει να γίνει μια εξέταση αίματος η οποία περιλαμβάνει, τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης, τη φερριτίνη ορού και τον κορεσμό τρανσφερίνης (TSAT) :.
Ποιες είναι οι αιτίες της σιδηροπενίας
Η απώλεια αίματος κατά τη διάρκεια της περιόδου, καθώς και η προ -εμμηνόπαυση που οι γυναίκες χρειάζονται έως και διπλάσιο σίδηρο στη διατροφή τους ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τη σιδηροπενία, όπως λέει ο Δρ. Παναγιώτης Τσιριγώτης, αναπληρωτής καθηγητής Αιματολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Αττικό νοσοκομείο. Επίσης, η φλεγμονή που σχετίζεται με ορισμένες μακροχρόνιες παθήσεις, όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, η χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια και η χρόνια νεφρική νόσος, ενδέχεται να μειώσει την ποσότητα του σιδήρου που απορροφάται από το έντερο και να οδηγήσει σε εμφάνιση σιδηροπενίας. Ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας και της χρόνιας νεφρικής νόσου μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια αίματος, μείωση απορρόφησης του σιδήρου ή αύξηση των αναγκών για σίδηρο.
Η διάγνωση της πάθησης
Τα συμπτώματα της σιδηροπενίας ποικίλλουν και μπορεί να είναι παρόμοια με εκείνα άλλων νοσημάτων, καθιστώντας δύσκολη τη διάγνωσή της. Μετά τη λήψη του ιατρικού ιστορικού και στην περίπτωση που ο γιατρός υποψιάζεται ότι ο ασθενής του πάσχει από σιδηροπενία, θα ζητήσει αιματολογικές εξετάσεις ώστε να ελεγχθούν τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης και σιδήρου στο σώμα. Η λήψη αίματος είναι μια απλή διαδικασία που απαιτεί μικρή ποσότητα και συνήθως γίνεται από τον βραχίονα. Το μικροβιολογικό εργαστήριο θα παρέχει τις εργαστηριακές απαντήσεις που μπορούν να επιβεβαιώσουν την έλλειψη σιδήρου και πόσο σίδηρος λείπει. Η ποσότητα σιδήρου που λείπει δεν είναι πάντα η ίδια, οπότε ο γιατρός θα αναγνωρίσει τις ανάγκες σχετικά με την αναπλήρωση του σιδήρου. Είναι σημαντικό να διαγνωσθεί και να αντιμετωπιστεί τόσο η σιδηροπενία όσο και η σιδηροπενική αναιμία, καθώς μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο όχι μόνο στην ποιότητα ζωής και τη γενική λειτουργία του σώματος, αλλά να επιδράσουν στην εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων.
Προσοχή στα συμπτώματα
Απώλεια μαλλιών, νύχια με μορφολογικές ανωμαλίες, χλωμάδα στην όψη, μώλωπες, στοματικά έλκη, απώλεια μνήμης και πνευματική κόπωση, ευερεθιστότητα, απώλεια ακοής, εξάντληση, σύνδρομο ανήσυχου ποδιού, συχνοί πονοκέφαλοι, σεξουαλική δυσλειτουργία, λαχάνιασμα στο περπάτημα, κρυάδες και επιθυμία για περίεργες γεύσεις είναι κάποια από τα βασικά συμπτώματα που πρέπει να προσέξουμε.
Η σιδηροπενία αντιμετωπίζεται
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορεί να αντιμετωπιστεί η σιδηροπενία και αυτό εξαρτάται από το πόση έλλειψη σιδήρου έχει κάθε άτομο, καθώς και από το ιατρικό ιστορικό του. Στις θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνεται η τροποποίηση της διατροφής, τα από του στόματος συμπληρώματα σιδήρου ή ο ενδοφλέβιος σίδηρος (ενδοφλέβια χορήγηση).
Πλατφόρμα ενημέρωσης για το κοινό
Με αφορμή την 26η Νοεμβρίου που έχει καθιερωθεί ως Ημέρα για τη Σιδηροπενία, η GENESIS Pharma, σε συνεργασία με τη Vifor Pharma, ανακοίνωσαν τη δημιουργία μιας πλατφόρμας ενημέρωσης για όλο το κοινό. Η ιστοσελίδα irondeficiencyday.com βοηθάει τον επισκέπτη να καταλάβει γιατί ο σίδηρος είναι σημαντικός για το σώμα. Περιλαμβάνει επίσης μια εύχρηστη λειτουργία Ελέγχου Συμπτωμάτων, που καταγράφει και επεξηγεί τα πιο συχνά συμπτώματα της σιδηροπενίας και σιδηροπενικής αναιμίας με τη χρήση cartoons, προκειμένου να βοηθήσει όλους μας να τα αναγνωρίσουμε και να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια εφόσον απαιτείται.
Ο Κυριάκος Μπερμπεριάν, Chief Governmental Affairs Officer της GENESIS Pharma επεσήμανε ότι σε συνεργασία με τη Vifor Pharma, που ηγείται της προσπάθειας ευαισθητοποίησης για τη σιδηροπενία διεθνώς, κατάφεραν να διαμορφώσουν την πλατφόρμα αυτή και στα ελληνικά για να είναι εύχρηστη για όλους τους συμπολίτες μας. Όπως είπε, ευελπιστούν αυτή η προσπάθεια να έχει αποτελέσματα και ο κόσμος να αναγνωρίσει άμεσα αν έχει κάποιο πρόβλημα έτσι ώστε να απευθυνθεί έγκαιρα στο γιατρό του.