Από τις 21 Δεκεμβρίου 2007, η Εσθονία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Σλοβακία και η Σλοβενία θα ανήκουν στον χώρο Σένγκεν. Οι έλεγχοι στα εσωτερικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα μεταξύ αυτών των χωρών και των 15 σημερινών κρατών μελών θα αρθούν. Κατ’ αυτό τον τρόπο θα υλοποιηθεί το ιδανικό της ελεύθερης κυκλοφορίας: η τελευταία διεύρυνση σημαίνει ότι τα ανατολικά σύνορα του χώρου Σένγκεν φθάνουν τα 4.278 χλμ.
Μετά τη διεύρυνση, όλοι οι πολίτες του διευρυμένου χώρου Σένγκεν θα μπορούν να ταξιδεύουν ταχύτερα και ευκολότερα. Από τις 21 Δεκεμβρίου και εξής, θα είναι δυνατό να ταξιδεύει κανείς από την Ιβηρική Χερσόνησο έως τα κράτη της Βαλτικής και από την Ελλάδα έως τη Φινλανδία χωρίς συνοριακούς ελέγχους. Αυτό είναι συμβολικό για μια ενωμένη Ευρώπη και αναδεικνύει το θεμελιώδες δικαίωμα των ευρωπαίων πολιτών να μετακινούνται ελεύθερα, επισημαίνει η Κομισιόν σε ανακοίνωσή της.
Οι οικογένειες, οι συγγενείς και οι φίλοι που ζουν εκατέρωθεν των συνόρων θα μπορούν να ανταλλάσσουν επισκέψεις ευκολότερα. Οι ατελείωτες ουρές στα σημεία διέλευσης των συνόρων (με μεγάλη κίνηση) δεν θα υπάρχουν πια. Οι παραμεθόριες περιοχές θα αναπτυχθούν από κοινού, διότι θα είναι ευκολότερα τα ταξίδια από τη μια περιοχή στην άλλη. Αναμένεται αύξηση του τουρισμού, με θετικά αποτελέσματα για τις υποδομές. Πράγματι, όπως υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής, αυτό έδειξαν οι προηγούμενες διευρύνσεις: για παράδειγμα, στο Salzburg/Berchtesgaden, οι κάτοικοι των συνόρων επωφελούνται καθημερινά από την υποδομή που υπάρχει στην κάθε πλευρά των συνόρων, μεταξύ άλλων, ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο στην αυστριακή πλευρά των συνόρων και ένα μεγάλο κέντρο υγείας και γυμναστήριο στη γερμανική πλευρά.
Η άρση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα αποτελεί επίσης θέμα εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών. Με μια διαδικασία αξιολόγησης από ομοτίμους τα κράτη μέλη διασφάλισαν ότι κάθε κράτος μέλος είναι εξοπλισμένο για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων εξ ονόματος όλων των άλλων μελών και για την έκδοση θεωρήσεων που ισχύουν για ολόκληρο το χώρο Σένγκεν. Τα νέα κράτη μέλη εργάστηκαν αόκνως για να βελτιώσουν τη διαχείρισή τους σχετικά με τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα, την πολιτική θεωρήσεων, την προστασία των δεδομένων και την αστυνομική συνεργασία. Προτού εγκριθεί η προσχώρησή τους, διασφαλίστηκε η σύνδεσή τους με το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν, το οποίο παρέχει πληροφορίες σχετικά με καταζητούμενα ή αγνοούμενα άτομα, τα άτομα στα οποία απαγορεύεται η είσοδος, καθώς και σχετικά με απολεσθέντα και κλαπέντα αντικείμενα. Τον Νοέμβριο, τα Υπουργεία Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όλες οι υποψήφιες χώρες πληρούν τα σχετικά με το κεκτημένο κριτήρια. Αυτό δεν θα είχε καταστεί δυνατό χωρίς οικονομική αλληλεγγύη. Η διευκόλυνση Σένγκεν, η οποία διέθεσε σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ευρώ, βοήθησε τα νέα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν, κυρίως, την πρόκληση της θέσπισης αποτελεσματικών ελέγχων στα σύνορα και να καταστούν πλήρεις εταίροι στο χώρο Σένγκεν.
Οι έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα θα παραμείνουν οι ίδιοι, δεδομένου ότι τα νέα κράτη μέλη, από την προσχώρησή τους, εφαρμόζουν το κεκτημένο Σένγκεν σχετικά με τα εξωτερικά σύνορα. Η μόνη διαφορά θα είναι ότι τα νέα κράτη μέλη θα ελέγχουν επίσης τους υπηκόους τρίτων χωρών στο πλαίσιο του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν (SIS). Η πρόσβαση στο SIS από τις αστυνομικές δυνάμεις εκατέρωθεν των συνόρων θα αυξήσει και θα ενισχύσει την ασφάλεια στα σύνορα.
Δήλωση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. José Manuel Barroso, δήλωσε: "Από σήμερα οι πολίτες θα μπορούν να ταξιδεύουν ανεμπόδιστα στις 24 χώρες του χώρου Σένγκεν- από την Πορτογαλία μέχρι την Πολωνία και από την Ελλάδα μέχρι την Φινλανδία-χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα. Επιθυμώ να συγχαρώ τα εννέα νέα μέλη του Σένγκεν, την πορτογαλική προεδρία και όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης για τις προσπάθειες που κατέβαλαν. Μαζί καταργήσαμε τους ελέγχους στα σύνορα—αυτά τα εμπόδια για την ειρήνη, την ελευθερία και την ενότητα στην Ευρώπη – δημιουργώντας παράλληλα τις προϋποθέσεις για μεγαλύτερη ασφάλεια".
Ο Αντιπρόεδρος Franco Frattini, Επίτροπος αρμόδιος για τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια, δήλωσε σχετικά: «Η δημιουργία ενός χώρου 24 χωρών δίχως εσωτερικά σύνορα αποτελεί μοναδικό και ιστορικό επίτευγμα. Αισθάνομαι πολύ υπερήφανος που είχα τη δυνατότητα να συμβάλω στην υλοποίηση αυτού του επιτεύγματος. Η προσχώρηση στο χώρο Σένγκεν δεν αποτελεί εύκολο εγχείρημα. Συγχαίρω αυτά τα κράτη μέλη για τις προσπάθειες που κατέβαλαν. Όλα τα νέα κράτη μέλη εγκατέστησαν σημαντικά και εξελιγμένα συστήματα ασφαλείας στα σύνορα. Πράγματι, η διεύρυνση του Σένγκεν δείχνει τη βούληση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διευκολύνει τα νόμιμα ταξίδια εντός και προς την ΕΕ, και συγχρόνως ενισχύει την ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων και επομένως την ασφάλεια όλων των ευρωπαίων πολιτών».