«Σε όλες τις εκθέσεις που έχω αποστείλει από την άφιξή μου στις Ηνωμένες Πολιτείες σε σχέση με την αμερικανική επιχειρηματική δραστηριότητα, δεν παρέλειψα, σε αντίθεση με την υπέρμετρη αισιοδοξία που επικρατούσε σε ορισμένους κύκλους, να επισημάνω ότι ο κατάλογος της ευημερίας αυτής της χώρας περιέχει ορισμένες κηλίδες, γράφει η Κατερίνα Τζωρτζινάκη.
Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
«Σε όλες τις εκθέσεις που έχω αποστείλει από την άφιξή μου στις Ηνωμένες Πολιτείες σε σχέση με την αμερικανική επιχειρηματική δραστηριότητα, δεν παρέλειψα, σε αντίθεση με την υπέρμετρη αισιοδοξία που επικρατούσε σε ορισμένους κύκλους, να επισημάνω ότι ο κατάλογος της ευημερίας αυτής της χώρας περιέχει ορισμένες κηλίδες. […] Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα από τις 24 έως τις 30 Οκτωβρίου (1929) και τα οποία δεν έχουν προηγούμενο στην ιστορία της Γουόλ Στριτ δικαιολόγησαν αυτούς του φόβους». (Πολ Κλοντέλ: «Η Κρίση» - Αμερική 1927-1932, Εκδόσεις Ολκός.)
Έτσι τα λέει για το κραχ του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης τον Οκτώβριο του 1929 ο γνωστός ποιητής και δραματουργός, πρέσβης της Γαλλίας στην Ουάσιγκτον. Έτσι τα λέει για εκείνο τον χορό απελπισίας από τη «Μαύρη Πέμπτη» (24 Οκτωβρίου), κατά την οποία πωλήθηκαν περίπου 13 εκατ. μετοχές, στη «Μαύρη Δευτέρα» και τη «Μαύρη Τρίτη», 28-29 Οκτωβρίου 1929.
Ήταν μόνο η αρχή. Μιας μακροχρόνιας βουτιάς που οδήγησε τον Dow Jones μέχρι και τον Ιούλιο του 1932 σε απώλειες 90%. Χρειάστηκαν 22 χρόνια, ως το 1954, για να ξαναπιάσει τα προ του κραχ επίπεδα. Περιουσίες επιχειρήσεων και νοικοκυριών εξανεμίστηκαν, εργαζόμενοι καταρρακώθηκαν, οικονομίες καταβαραθρώθηκαν.
Η Μεγάλη Ύφεση διδάσκεται μέχρι και σήμερα ως η βαθύτερη και μεγαλύτερη σε διάρκεια παγκόσμια οικονομική κρίση. Στη χειρότερη περίοδό της (1932-1933), το 27% του εργατικού δυναμικού στις ΗΠΑ, το 22%-23% στην Αγγλία και το 44% στη Γερμανία ήταν άνεργοι.
Ενώ έχει ξεσπάσει η κρίση, ο ποιητής παρατήρησε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Χέρμπερτ Χούβερ, επηρεασμένος από τους ειδικούς που τον περιέβαλλαν, τους οποίους ο Κλοντέλ αποκαλεί ειρωνικά «αστρολόγους», διαβεβαίωνε αφελώς ότι δεν θα αργήσει η ανάκαμψη.
Κερδοσκοπικές φούσκες, αναιμική ανάπτυξη, ατυχείς πολιτικοί χειρισμοί και δασμοί. Μόνο, μην αρχίσουν πάλι οι ιστορικοί παραλληλισμοί. Όπως είχε πει και ο Μαρκ Τουέιν, «η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Στην καλύτερη περίπτωση, κάποιες φορές κάνει ομοιοκαταληξία». Στη χειρότερη, εκπλήσσει η ακινησία. Με δεδομένη την εμπειρία.