Ο έγκαιρος εμβολιασμός για τη γρίπη μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών και θανάτου

Της Ανθής Αγγελοπούλου

Η γρίπη είναι μια μεταδοτική νόσος του αναπνευστικού συστήματος προκαλούμενη από τον ιό της γρίπης. Μπορεί να προκαλέσει ήπια έως σοβαρή νόσο και κάποιες φορές να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο. Οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και άτομα που πάσχουν από ορισμένα χρόνια νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο από σοβαρές επιπλοκές της γρίπης.

Η δραστηριότητα της εποχικής γρίπης στην Ελλάδα αρχίζει να αυξάνεται κατά τον Ιανουάριο, ενώ κορυφώνεται κατά τους μήνες Φεβρουάριο – Μάρτιο.

Σημαντικά μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης της γρίπης είναι η συστηματική εφαρμογή μέτρων ατομικής υγιεινής (π.χ. συχνό πλύσιμο χεριών), η απομόνωση των πασχόντων και η αποφυγή συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους. Ωστόσο, τα μέτρα αυτά έχουν μερική απόδοση και –παρότι σημαντικά– δεν επαρκούν.

Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός

Το αντιγριπικό εμβόλιο  όταν χορηγηθεί σωστά και έγκαιρα, προφυλάσσει από τη μετάδοση του ιού της γρίπης, συμβάλλει στην προστασία από τις σοβαρές επιπλοκές της γρίπης και κατά επέκταση στη μείωση απουσιών από την εργασία, το σχολείο και κάθε άλλη κοινωνική εκδήλωση.  Ενώ, αξίζει να σημειωθεί ότι μέσω των συστημάτων φαρμακοεπαγρύπνισης που λειτουργούν διεθνώς, δεν έχουν καταγραφεί σοβαρές συστηματικές παρενέργειες του  αντιγριπικού εμβολίου.

Όπως κάθε χρόνο και επειδή ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται σε διαφορετικούς υπο-ορότυπους, έτσι και για την περίοδο 2019-2020 η σύνθεση του αντιγριπικού εμβολίου περιέχει τα εγκεκριμένα στελέχη του ιού, σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).

Για τη φετινή περίοδο μπορεί να συνταγογραφείται σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών οποιοδήποτε αντιγριπικό εμβόλιο (που διαθέτει άδεια κυκλοφορίας), του οποίου η σύνθεση περιέχει τα εγκεκριμένα στελέχη από τον Ελληνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ).

Δεν υπάρχουν ελλείψεις εμβολίων στη χώρα μας

Ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Αττικής επισημαίνει ότι σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία που διαθέτει από τα φαρμακεία της Αττικής και με την ανακοίνωση του ΕΟΦ δεν υφίσταται στην Ελληνική αγορά έλλειψη αντιγριπικών εμβολίων. Ως εκ τούτου δεν θα πρέπει να υπάρχει καμία αναστάτωση ή ανησυχία στους Έλληνες πολίτες για την επάρκεια εμβολίων για τον εμβολιασμό τους.

Ενώ, ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης σημειώνει ότι ο φετινός εμβολιασμός πραγματοποιείται με αυξημένο ρυθμό καθώς η ευαισθητοποίηση του κόσμου είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τα προηγούμενα έτη και αυτό είναι μία πολύ ενθαρρυντική εξέλιξη.

 Όπως λέει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Διονύσιος Ευγενίδης, από την 1^η Οκτωβρίου, που άρχισε ο αντιγριπικός εμβολιασμός, μέχρι σήμερα η πρώτη παρτίδα των εμβολίων κοντεύει να εξαντληθεί. Ωστόσο δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για τους πολίτες, καθώς η επόμενη παρτίδα αναμένεται να βρίσκεται στα φαρμακεία έως το τέλος Οκτωβρίου. Άλλωστε η εμβολιαστική περίοδος, που άρχισε την 1^η Οκτωβρίου, θα διαρκέσει έως και το τέλος Νοεμβρίου, ενώ έξαρση της γρίπης αναμένεται συνήθως μεταξύ Δεκεμβρίου και Μαρτίου. Το φετινό αντιγριπικό εμβόλιο (περίοδος 2019-2020) παρέχει προφύλαξη έναντι και του ιού της πανδημίας Α (Η1Ν1) που εμφανίστηκε το 2009.

Σύμφωνα με τον κ. Ευγενίδη, τα εμβόλια είναι τριών ειδών, έχουν ένδειξη για ενήλικες και παιδιά ηλικίας από έξι μηνών και άνω και για τις ομάδες υψηλού κινδύνου αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ. Οι πολίτες, κυρίως όσοι ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, αλλά και οι επαγγελματίες υγείας, δεν πρέπει να αμελούν να κάνουν το εμβόλιο, το οποίο χρειάζεται περίπου 15 ημέρες για να δράσει και να δημιουργήσει αντισώματα στον ανθρώπινο οργανισμό.

1.500.000 δόσεις έχουν ήδη διατεθεί

Όπως αναφέρει ο ΕΟΦ η ποσότητα των αντιγριπικών εμβολίων που έχει ήδη διατεθεί στη χώρα μας ανέρχεται σε 1.500.000 περίπου δόσεις, ενώ μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου θα είναι διαθέσιμες ακόμη 1.100.000 δόσεις, όπως είχε αρχικά προβλεφθεί για την τρέχουσα εμβολιαστική περίοδο.

Ενώ, συμπληρώνει ότι σύμφωνα με έγγραφό του υπουργείου Υγείας, από 20/12/2018, έχει δοθεί σαφής οδηγία για την εκτέλεση συνταγών με εμπορική ονομασία των εμβολίων VAXIGRIP TETRA, FLUARIX TETRA και INFLUVAC TETRA η οποία έχει υλοποιηθεί στο σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Βάσει αυτής, υπάρχει δυνατότητα ανταλλαξιμότητας των αντιγριπικών εμβολίων κατά τη συνταγογράφησή τους.

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας μας, ο αντιγριπικός εμβολιασμός πρέπει να εφαρμόζεται συστηματικά σε άτομα (ενήλικες και παιδιά) που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:

1. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι).

2.  Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω

3. Παιδιά (6 μηνών και άνω) και ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:

    • Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες

    • Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή

    • Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)

    • Μεταμόσχευση οργάνων

    • Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)

    • Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα

    • Χρόνια νεφροπάθεια

    • Νευρολογικά -νευρομυϊκά νοσήματα

4. Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωίδες και θηλάζουσες

5. Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος >40Kg/m2) και παιδιά με ΔΜΣ >95ηΕΘ

6. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη.

7. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης.

8. Οι κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων και τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.).

9. Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.

Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα

Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης και να ολοκληρώνεται τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες πριν από την έναρξη του ετήσιου επιδημικού κύματος της γρίπης στην Ελλάδα (δηλαδή στα μέσα-τέλος Νοεμβρίου). Επιπρόσθετα, ο εμβολιασμός συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχικής γρίπης για άτομα για τα οποία ενδείκνυται ο εμβολιασμός και δεν πρόλαβαν να εμβολιαστούν εγκαίρως.

Ο αντιγριπικός εμβολιασμός γενικά περιλαμβάνει 1 μόνο δόση του εμβολίου ετησίως.

    • Βρέφη και παιδιά ηλικίας <9 ετών που εμβολιάζονται για πρώτη φορά, ή εκείνα <9 ετών που στο παρελθόν είχαν λάβει μόνο 1 δόση εμβολίου γρίπης χρειάζονται 2 δόσεις αντιγριπικού εμβολίου με μεσοδιάστημα τουλάχιστον 28 ημερών.

    • Σε βρέφη ηλικίας >=6 μηνών χορηγείται 0,5 ml (ολόκληρη η δόση), σύμφωνα με τις οδηγίες από επίσημους Ευρωπαϊκούς ή άλλους φορείς φαρμάκων  ( FDA, ΕΜΑ κ.α.).

Οι αριθμοί λένε τη σκληρή αλήθεια

Τα επιδημιολογικά στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ (νυν ΕΟΔΥ) για την περίοδο 2018-2019, δείχνουν ότι η μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη οι οποίοι νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ ή κατέληξαν δεν είχαν κάνει φέτος το αντιγριπικό εμβόλιο παρ' ότι ανήκαν σε ομάδα αυξημένου κινδύνου για την οποία συστήνεται ο εμβολιασμός. Αυτό καταδεικνύει τη σημασία του αντιγριπικού εμβολιασμού, που αποτελεί το καλύτερο διαθέσιμο μέσο προστασίας από τη γρίπη.

Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία, (2018) στον Ελληνικό πληθυσμό η αποτελεσματικότητα του αντιγριπικού εμβολίου στην πρόληψη της νοσηλείας με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη εκτιμήθηκε ότι ήταν 42% (συνολικά για όλους τους τύπους γρίπης και όλες τις ηλικίες), δηλαδή το εμβόλιο μείωσε τον κίνδυνο νοσηλείας λόγω γρίπης σχεδόν κατά το ήμισυ όπως επισημαίνει ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος.

Συγκεκριμένα:

• 300.000 άνθρωποι όλων των ηλικιών νοσούν από γρίπη στην Ελλάδα κάθε χρόνο.

• 388 συμπολίτες μας αρρώστησαν πέρυσι πολύ σοβαρά από τη γρίπη. Από αυτούς μόνο 15 είχαν εμβολιαστεί.

• 374 ασθενείς πάλεψαν για τη ζωή τους πέρυσι σε μονάδες εντατικής θεραπείας

• 154 συνάνθρωποι μας έσβησαν άδικα