Κατά 11% αυξήθηκαν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις γενετικά τροποποιημένων προϊόντων μέσα στο 2005, και 250.000 αγρότες από Πορτογαλία, Γαλλία, Τσεχία και Ιράν ήλθαν να προστεθούν τον περασμένο χρόνο σε εκείνους που ήδη καλλιεργούν ποικιλίες ΓΤΟ, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας για την Απόκτηση Αγροτο-βιοτεχνολογικών Εφαρμογών (ISAA).
Συνολικά 8,5 εκατ. αγρότες χρησιμοποιούν σήμερα μεταλλαγμένες ποικιλίες και οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις καλύπτουν 90 εκατ. εκτάρια σε 21 χώρες. Το 60% των καλλιεργούμενων εκτάσεων κάλυπτε η σόγια, ενός φυτού εξόχως ανθεκτικού στα εντομοκτόνα.
Το Ιράν για πρώτη φορά εισήγαγε την καλλιέργεια τροποποιημένου ρυζιού, ενώ η Γαλλία κι η Πορτογαλία ξανάρχισαν την καλλιέργεια του αραβόσιτου τύπου Βt, την οποία είχαν καταργήσει τα προηγούμενα χρόνια. Και η Τσεχία εγκαινίασε την περασμένη χρονιά την καλλιέργεια της ίδιας ποικιλίας αραβοσίτου.
Πέντε χώρες της Ε.Ε. (η Γερμανία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Πορτογαλία κα η Τσεχία) καλλιεργούν επίσης αυτήν την ποικιλία αραβοσίτου, κάτι «που ενδέχεται να σηματοδοτήσει μία σημαντική τάση μέσα στους κόλπους της ΕΕ», επισημαίνει η ISAA. Πρόκειται για ένα καλαμπόκι στο γενετικό υλικό του οποίου έχει προστεθεί ένα γονίδιο ανθεκτικότητας στα λεπιδόπτερα έντομα. Με άλλα λόγια, πρόκειται για ένα καλαμπόκι το οποίο δεν χρειάζεται εντομοκτόνα. Το γονίδιο ανθεκτικότητας στα λεπιδόπτερα έντομα έχει προέλθει από τον μικροοργανισμό Bacillus thuringiensis (τα αρχικά του οποίου έδωσαν το όνομα ΒΤ στο συγκεκριμένο καλαμπόκι) και κωδικοποιεί για μια πρωτεΐνη η οποία σκοτώνει τα έντομα αυτά. Ο εν λόγω αραβόσιτος παράγει μάλιστα δικές του τοξίνες, θεωρητικά ακίνδυνες για τον άνθρωπο (Πόσες κλινικές δοκιμές για τις μακρόχρονες συνέπειες της κατανάλωσής του από τους ανθρώπους έχουν γίνει;).
Το αποτέλεσμα της γενετικής τροποποίησης δεν είναι εξ ορισμού κατακριτέο. Για παράδειγμα, η πρώτη εφαρμογή της γενετικής τροποποίησης, η οποία έλαβε χώρα το 1973, ήταν η παρασκευή ανθρώπινης ινσουλίνης από μικροοργανισμούς: το ανθρώπινο γονίδιο το οποίο κωδικοποιεί την παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας απομονώθηκε και εισήχθη σε μικροοργανισμούς, που άρχισαν να παράγουν ινσουλίνη. H μεγάλη απόδοση της παραγωγής είχε ως αποτέλεσμα η ινσουλίνη αυτή να αντικαταστήσει τη χοιρεία ινσουλίνη και συνετέλεσε στο να υπάρχει επάρκεια του φαρμάκου και μάλιστα με φθηνότερη τιμή.
Εκθεση του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) εξυμνεί τους ΓΤΟ: «βοηθούν τους φτωχούς αγρότες και σώζουν τους πεινασμένους». Περίπου 800 εκατομμύρια άνθρωποι στις αναπτυσσόμενες χώρες υποσιτίζονται, παρά τη μείωση κατά περίπου 50% των τιμών των τροφίμων, διεθνώς, τις τελευταίες δύο δεκαετίες και ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να αυξηθεί κατά 2 δισεκατομμύρια για να φτάσει τα 8 το 2025, προσθέτει η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας σε 58σέλιδη έκθεσή της, στην οποία σημειώνει ότι οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί θα μπορούσαν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην κάλυψη των μελλοντικών αναγκών σε προϊόντα διατροφής. «Μπορούν να αυξήσουν τις σοδειές και να βελτιώσουν την ποιότητα των προϊόντων. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της υγείας και του επιπέδου διατροφικής αξίας των προϊόντων, αλλά και την αύξηση των κερδών», αναφέρεται στην έκθεση. Λόγικό, όσον αφορά την αύξηση των κερδών, αφού οι ΓΤΟ είναι στείροι, δηλαδή ο αγρότης υποχρεούται κάθε χρόνο να καταφεύγει στην βιοτεχνολογική εταιρεία για τη σπορά του, ενώ οι παραδοσιακές καλλιέργειες, αποτέλεσμα χρόνων «φυσικών» μεταλλάξεων, εξαφανίζονται. Αυτός ή αυτοί που θα ελέγχουν την παγκόσμια αγορά των σπόρων και των αγροχημικών δεν θα έχουν και τον έλεγχο σημαντικού τμήματος της παγκόσμιας γεωργικής παραγωγής;
«Η παραγωγή σοδειών με αυξημένη διατροφική αξία που θα καταναλώνονται από τους φτωχούς μπορεί να περιορίσει τις ασθένειες σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες», ισχυρίζεται. Καθώς, όμως, ορισμένα γονίδια που χρησιμοποιούνται στις γενετικά τροποποιημένες σοδειές δεν υπήρχαν προηγουμένως στη διατροφική αλυσίδα, οι πιθανές επιπτώσεις τους στην υγεία θα πρέπει πάντα να εξετάζονται προτού καλλιεργηθούν και κυκλοφορήσουν στην αγορά, τονίζει.
Ο άνθρωπος φύση του ειδέναι ορέγεται, αρέσκεται να γνωρίζει. Το ζήτημα λοιπόν είναι η σωστή εφαρμογή της νέας καλπάζουσας γνώσης, καθώς στο πεδίο αυτό θα παιχθεί η μάχη της προόδου. Ουσιαστικός έλεγχος και συνακόλουθη ρεαλιστική αντίσταση.
* H μετάλλαξη στο DNA είναι ένα τυχαίο φαινόμενο, ενώ η γενετική τροποποίηση που συνίσταται σε προσθήκη ή αφαίρεση γονιδίων δεν είναι.
K.T.