Έλλειμμα συντήρησης και αναβάθμισης, αλλά και υπερβάσεις ως προς το προσδόκιμο όριο ζωής, παρουσιάζουν πολλές γέφυρες στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από μελέτη της διαΝΕΟσις που εκπονήθηκε από μια ομάδα μηχανικών του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος, υπό τον συντονισμό του Δρ. Βασίλειου Μπαρδάκη.
Έλλειμμα συντήρησης και αναβάθμισης, αλλά και υπερβάσεις ως προς το προσδόκιμο όριο ζωής, παρουσιάζουν πολλές γέφυρες στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από μελέτη της διαΝΕΟσις που εκπονήθηκε από μια ομάδα μηχανικών του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος, υπό τον συντονισμό του Δρ. Βασίλειου Μπαρδάκη.
Αφορμή για τη διεξαγωγή της έρευνας, που καταγράφει τη σημερινή κατάσταση των γεφυρών στη χώρα μας, αποτέλεσε η κατάρρευση τμήματος της γέφυρας Μοράντι στη Γένοβα της Ιταλίας τον Αύγουστο του 2018, κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους 43 άνθρωποι. Όπως επισημαίνεται στην μελέτη, «επρόκειτο για το μεγαλύτερο οδικό ατύχημα που συνέβη τα τελευταία χρόνια, και αποτέλεσε αφορμή για να ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση για την κατάσταση και την προστασία των υποδομών στην Ιταλία, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες».
Όπως τονίζεται, στην Ελλάδα μπορεί να μην είχαμε ποτέ τέτοια πολύνεκρα δυστυχήματα σε γέρφυρες, αλλά έχουμε άλλα παραδείγματα, όπως της ιστορικής γέφυρας του Κερίτη στην Κρήτη, που κατέρρευσε μετά από έντονη κακοκαιρία τον περασμένο Φεβρουάριο, ή τη γέφυρα στην Καβάλα που κατέρρευσε πέρυσι τον Νοέμβριο μετά τη διέλευση ενός γερανοφόρου.
Σύμφωνα με τη μελέτη, ο συνολικός αριθμός των γεφυρών στην Ελλάδα εκτιμάται γύρω στις 17.000. Οι νέες εθνικοί οδοί περιλαμβάνουν περίπου 3.000 γέφυρες μήκους άνω των 6 μέτρων (οι μισές εκ των οποίων είναι καινούριες, ενώ οι υπόλοιπες ήταν προϋπάρχουσες), ενώ περίπου άλλες τόσες υπολογίζεται ότι βρίσκονται στις παλιές εθνικές οδούς και το επαρχιακό δίκτυο. Οι υπόλοιπες είναι μικρότερες γέφυρες (π.χ. μήκους 2 μέτρων και άνω).
Όπως επισημαίνεται στη μελέτη, «πρακτικά όλες οι γέφυρες που έχουν κατασκευαστεί στην Ελλάδα πριν από το 1961 δεν ακολουθούσαν κανένα συγκεκριμένο κανονιστικό πλαίσιο» ενώ και «αυτές που κατασκευάστηκαν αργότερα και μέχρι και τη δεκαετία του ’80, ακολουθούσαν παρωχημένους (πια) γερμανικούς κανονισμούς».
Σύμφωνα με τους ερευνητές, «οι γέφυρες που κατασκευάστηκαν πριν από το 1993 δεν είχαν επαρκείς αντισεισμικές προβλέψεις στο σχεδιασμό τους, ενώ ακόμα και οι κανόνες του 1993 θεωρούνται παρωχημένοι σήμερα».
«Σήμερα που η χώρα μας έχει ενσωματώσει πλήρως τα τελευταία ευρωπαϊκά πρότυπα, η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα πιο σύγχρονα κανονιστικά πλαίσια στον κόσμο. Αλλά με τις παλαιότερες γέφυρες υπάρχει πρόβλημα» τονίζουν.
Ακόμα σημαντικότερο, όμως, σύμφωνα με τη μελέτη, είναι το ότι δεν υπάρχει συστηματική παρακολούθηση όλων αυτών των γεφυρών ανά την Ελλάδα. «Αυτές που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο των σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων παρακολουθούνται και μάλιστα η ανακατασκευή και η συντήρηση κάποιων -όπως της γέφυρας της Αταλάντης στην Ιονία Οδό-, περιλαμβάνονται και στη σύμβαση της κοινοπραξίας που διαχειρίζεται τον δρόμο. Όλες οι γέφυρες του επαρχιακού οδικού δικτύου και των παλαιών εθνικών οδών, όμως, δεν παρακολουθούνται και δεν συντηρούνται τακτικά» αναφέρεται στην έκθεση.
Τονίζεται ακόμη ότι τα συμβάντα που έχουμε στη χώρα μας «βεβαίως δεν περιλαμβάνουν καμία τραγωδία παρόμοια της Γένοβας, αλλά δεν είναι λίγα σε αριθμό». Η έκθεση αναφέρει μια σειρά από παραδείγματα, από τη γέφυρα του Ολβιού ποταμού στο Φενεό Κορινθίας που έπεσε τον περασμένο Φεβρουάριο, μέχρι το χτισμένο το 1866 τοξωτό γεφύρι της Πλάκας στον Άραχθο, που έπεσε το 2015. Υπάρχουν δε – όπως αναφέρεται - και «κάμποσα παραδείγματα γεφυρών η επικινδυνότητα των οποίων ήταν εξόφθαλμη και αντιμετωπίστηκε ή αντιμετωπίζεται, όπως οι δίδυμες γέφυρες στον Χάραδρο ή η γέφυρα του ποταμού Νέστου», αλλά και «η περίπτωση της γέφυρας Γρηγορίου Λαμπράκη στον Πειραιά, η οποία εξυπηρετεί τεράστιους αριθμούς οχημάτων κάθε μέρα και πρόκειται να σηκώσει επιπλέον και το βάρος του τραμ». «Η γέφυρα αυτή, που κατασκευάστηκε το 1960, μοιάζει καταπονημένη και προβληματική ακόμα και στα μάτια μη-ειδικών περαστικών» επισημαίνουν οι ερευνητές.
Προτάσεις
Οι συντάκτες της μελέτης προτείνουν τη δημιουργία ενός Εθνικού Μητρώου Γεφυρών, ιδέα που - όπως σημειώνουν - υπάρχει εδώ και μερικά χρόνια και κάποιες κινήσεις έχουν γίνει για την δημιουργία ενός αρμόδιου φορέα.
Η έκθεση τονίζει ότι πρόκειται για ένα απαραίτητο έργο (χωρίς να θεωρείται απαραίτητη η δημιουργία ενός καινούριου φορέα για να το υλοποιήσει, πάντως) το οποίο μάλιστα θα πρέπει να σχεδιαστεί με τα πιο σύγχρονα μέσα. Ένα τέτοιο μητρώο θα πρέπει να περιλαμβάνει τα πλήρη στοιχεία κάθε γέφυρας, από την ημερομηνία και τη μέθοδο κατασκευής μέχρι τα υλικά, τον όγκο διερχόμενων οχημάτων, τη σεισμικότητα της περιοχής και τυχόν επισκευές ή εργασίες συντήρησης έχουν συμβεί στο παρελθόν.
Το Μητρώο θα πρέπει να είναι ενταγμένο σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα ασφάλειας για τις γέφυρες, που θα προσδιορίζει και το τι πρέπει να γίνει όταν εντοπιστεί κάθε γέφυρα που αντιμετωπίζει προβλήματα.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι στο μεταξύ είναι επιτακτική η ανάγκη για την αξιολόγηση και τη συντήρηση ευπαθών γεφυρών που ενδέχεται να μην μπορούν να περιμένουν να ολοκληρωθεί το Μητρώο.
Όπως υπογραμμίζουν, η ανάγκη παρακολούθησης, αξιολόγησης και συντήρησης θα πρέπει να προβλέπεται και κατά την κατασκευή κάθε νέου τεχνικού έργου -και γέφυρας- και στη χώρα μας, «κάτι που δεν γινόταν τις προηγούμενες δεκαετίες».
naftemporiki.gr