Μιας κρίσης... μύρια έπονται

Από την έντυπη έκδοση

Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]

Στις 15 Σεπτεμβρίου του 2008 βούλιαξε ο κολοσσός. Η Lehman σαφώς. Αρχή νυκτός. Τα ανεπτυγμένα κράτη επιστράτευσαν έως και το 40% του ΑΕΠ τους με τη μορφή του δημόσιου χρέους για να σώσουν τις τράπεζες και να οδηγήσουν την οικονομία στην ανάκαμψη.

Η φυγή προς τα εμπρός ήταν απαραίτητη βραχυπρόθεσμα, έπρεπε όμως να εξισορροπηθεί με μια τροποποίηση των μοντέλων ανάπτυξης που στηρίζονται στην πίστωση και μια μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αντί γι’ αυτό, στήθηκε άλλο σκηνικό.

«Οι συντηρητικοί πολιτικοί στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία αναμόρφωσαν την κρίση ως αποτέλεσμα περισσότερο μίας εκτός ελέγχου δημοσιονομικής πολιτικής παρά ως προϊόν ενός εκτός ελέγχου χρηματοπιστωτικού τομέα.

Έτσι, ο Τζορτζ Όσμπορν, υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης συνασπισμού του Ηνωμένου Βασιλείου, μετατόπισε την ευθύνη για τη λιτότητα στην υποτιθέμενη σπατάλη από τους Εργατικούς. Οι Γερμανοί πολιτικοί μετατόπισαν την ευθύνη για το ελληνικό χάος από τις τράπεζές τους στους Έλληνες πολιτικούς.

Η μετατροπή μίας χρηματοοικονομικής κρίσης σε μία δημοσιονομική κρίση μπερδεύει την αιτία με το αποτέλεσμα. Ωστόσο, αυτό το τρικ μετατόπισε την προσοχή από την αποτυχία της χρηματοδότησης της ελεύθερης αγοράς στην οποία πίστευαν στο κόστος του κοινωνικού κράτους που δεν τους άρεσε».

Έτσι αποτυπώνει μια δεκαετία μεταμορφώσεων στους FT ο Μάρτιν Γουλφ, επικαλούμενος το βιβλίο του Βρετανού ιστορικού Άνταμ Τουζ «Crashed: How a Decade of Financial Crisis Changed the World».

Το θέμα είναι ότι άνοιξε ο ασκός. Δεν είναι μόνο ότι «μία παρόμοια πολιτική μετατόπισε επίσης την έμφαση από τους κινδύνους της οικονομικής ανασφάλειας και της ανισότητας στην απειλή από το μεταναστευτικό και ξύπνησε τους κοιμισμένους δράκους», αλλά και ότι «το αισιόδοξο δόγμα υπό το οποίο η δημοκρατία και οι αγορές θεωρούνταν αναγκαία συμπληρωματικά στοιχεία έχει πεθάνει». Η συνειδητοποίηση μας φτάνει; Οι δονήσεις από το 2008 κινούνται προς το μέλλον.