Η αιφνιδιαστική πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ να αγοράσει την Γροιλανδία, έδαφος της Δανίας με αυτοδιάθεση, απερρίφθη άμεσα από το υπουργείο Εξωτερικών του αρκτικού νησιού, που απάντησε: «είμαστε ανοιχτοί σε business όχι σε πώληση» και προκάλεσε ποικίλα σχόλια, κυρίως χιομουριστικά, στα social media. Γιατί όμως ο Αμερικανός πρόεδρος θα ήθελε να αποκτήσει την περιοχή; Τι τον ώθησε να ρίξει την ιδέα στο τραπέζι «περισσότερο από μία φορές και σε διάφορους βαθμούς σοβαρότητας». Το είχε μαρτυρήσει λίγους μήνες νωρίτερα ο υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, ο οποίος αναφερόμενος στο λιώσιμο των πάγων έκανε λόγο για νέους εμπορικούς διαδρόμους και μεγάλες ευκαιρίες.
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Η αιφνιδιαστική πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ να αγοράσει την Γροιλανδία, έδαφος της Δανίας με αυτοδιάθεση, απερρίφθη άμεσα από το υπουργείο Εξωτερικών του αρκτικού νησιού, που απάντησε: «είμαστε ανοιχτοί σε business όχι σε πώληση» και προκάλεσε ποικίλα σχόλια, κυρίως χιομουριστικά, στα social media. Γιατί όμως ο Αμερικανός πρόεδρος θα ήθελε να αποκτήσει την περιοχή; Τι τον ώθησε να ρίξει την ιδέα στο τραπέζι «περισσότερο από μία φορές και σε διάφορους βαθμούς σοβαρότητας», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Wall Street Journal;
Πρόκειται για μία περιοχή με πολύτιμους φυσικούς πόρους. Μπορεί οι κάτοικοί της να ζουν κυρίως από την αλιεία, αλλά διαθέτει κοιτάσματα χρυσού, ουρανίου, λιθάνθρακα, χαλκού, ψευδάργυρου, σπάνιων γαιών, ακόμη και πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το μυστικό για το ενδιαφέρον του Λευκού Οίκου, όμως, ίσως να βρίσκεται αλλού: Στο... λιώσιμο των πάγων.
Το «μαρτύρησε» ουσιαστικά λίγους μήνες νωρίτερα ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο. Την ώρα που η παγκόσμια κοινότητα ανησυχεί για τις αυξανόμενες θερμοκρασίες στην Αρκτική, είναι σαφές πως οι ΗΠΑ βλέπουν ευκαιρίες. «Η σταθερή μείωση του πάγου της θάλασσας ανοίγει νέους διαδρόμους και νέες ευκαιρίες για εμπόριο» είπε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών τον Μάιο στη Φινλανδία, εκφράζοντας ικανοποίηση παρά φόβο για το λιώσιμο των πάγων.
«Αυτό θα μπορούσε να μειώσει τον χρόνο ταξιδιού ανάμεσα στην Ασία και στην Δύση έως και 20 ημέρες» πρόσθεσε, για να τονίσει: «Οι θαλάσσιες διαδρομές της Αρκτικής θα μπορούσαν να γίνουν η Διώρυγα του Σουέζ και του Παναμά του 21ου αιώνα». Απευθυνόμενος δε στις υπόλοιπες χώρες του Αρκτικού Συμβουλίου, που άκουγαν μάλλον αμήχανα τα όσα έλεγε, ο Πομπέο τόνισε: «Οι συλλογικοί στόχοι δεν είναι πάντα η απάντηση...«Καθίστανται ανούσιοι και ακόμη και αντιπαραγωγικοί μόλις μια χώρα δεν συμμορφωθεί».
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε πως αν και πολιτικά ανήκει στην Ευρώπη, γεωγραφικά, πολιτιστικά και δημογραφικά τοποθετείται στη Βόρειο Αμερική. Νοτιοανατολικά της Γροιλανδίας βρίσκονται ο Ατλαντικός ωκεανός και η Ισλανδία, ανατολικά η Γροιλανδική θάλασσα, βόρεια ο Αρκτικός ωκεανός και δυτικά ο κόλπος Μπάφιν και ο Καναδάς. Η γεωστρατηγική της θέση είναι πολύτιμη.
Να σημειωθεί πως ο Τραμπ ενδεχομένως να μην είναι ο πρώτος Αμερικανός ηγέτης, που σκέφτεται να αγοράσει τη Γροιλανδία. Λέγεται ότι το 1946 ο Χάρι Τρούμαν πρόσφερε στη Δανία το ποσό των 100 εκατ. δολαρίων αλλά και ένα μικρός μέρος της Αλάσκας για να γλυκάνει τη συμφωνία.
Στελέχη των Ρεπουμπλικάνων θυμίζοντας αυτή την ιστορία και υπεραμυνόμενοι της πρότασης του Τραμπ έκαναν λόγο για «έξυπνη γεωπολιτική κίνηση».
Αξίζει να θυμίσουμε ότι ήδη από το 2014 έρευνα του Πανεπιστημίου του Καναδά έδινε έμφαση στις νέες θαλάσσιες οδούς, που ανοίγει η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη και το πώς αυτές μπορούν να μειώσουν σημαντικά την απόσταση που διανύουν τα πλοία από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό, από την Ευρώπη ή την ανατολική ακτή της Βόρειας Αμερικής στην Ανατολική Ασία, μειώνοντας το χρόνο μεταφοράς προϊόντων, το κόστος των καυσίμων, αλλά και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Η έρευνα εξηγούσε ότι η θέρμανση των νερών διευκολύνει από τη μία την πρόσβαση σε ορυκτά καύσιμα, δημιουργεί ευκαιρίες οικολογικού τουρισμού, αλλά και απειλεί ευαίσθητα οικοσυστήματα και βιοτόπους.
Παράλληλα προειδοποιούσε πως τα νέα δεδομένα θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν εντάσεις ανάμεσα στις οκτώ χώρες, που διατηρούν περιοχές στην Αρκτική: ΗΠΑ, Ρωσία, Δανία, Ισλανδία, Νορβηγία, Φινλανδία, Σουηδία και Καναδά.
Η σταδιακή αύξηση της παρουσίας των ΗΠΑ στην περιοχή, αλλά και η επιδείνωση των σχέσεων ανάμεσα σε Ρωσία και ΝΑΤΟ θέτουν αν μη τι άλλο τις βάσεις η περιοχή να εξελιχθεί σε πεδίο οξύτατου ανταγωνισμού.