Σε θάνατο οδηγήθηκε η ιστορική συμφωνία ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων. Η Συνθήκη INF, η οποία υπεγράφη το 1987, είχε απομακρύνει το φάντασμα της πυρηνικής απειλής, που στοίχειωνε την Ευρώπη και σηματοδότησε την κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου, αλλά και την έναρξη μίας μακράς διαδικασίας για τον τερματισμό του. Το τέλος εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το τι φέρνει το μέλλον στον έλεγχο των πυρηνικών και ανησυχίες για μία νέα «κούρσα» εξοπλισμού στην οποία πέραν των δύο δυνάμεων, θα μπορούσε να συμμετέχει και η Κίνα.
Tης Νατάσας Στασινού
[email protected]
Σε θάνατο οδηγήθηκε η ιστορική συμφωνία ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων. Η Συνθήκη INF, η οποία υπεγράφη το 1987, είχε απομακρύνει το φάντασμα της πυρηνικής απειλής, που στοίχειωνε την Ευρώπη και σηματοδότησε την κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου, αλλά και την έναρξη μίας μακράς διαδικασίας για τον τερματισμό του. Το τέλος εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το τι φέρνει το μέλλον στον έλεγχο των πυρηνικών και ανησυχίες για μία νέα «κούρσα» εξοπλισμού στην οποία πέραν των δύο δυνάμεων, θα μπορούσε να συμμετέχει και η Κίνα.
To περιοδικό Foreign Policy αναρωτιέται εάν έχουμε το τέλος του ελέγχου των πυρηνικών ή την επανεφεύρεσή του, αφού ακόμη και πριν οι ΗΠΑ αποφασίσουν την απόσυρση από τη Συνθήκη INF πολλοί αναγνώριζαν την ανάγκη να αναθεωρηθεί το ψυχροπολεμικό πλαίσιο ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες του σύγχρονου κόσμου, στον οποίο ολόενα και περισσότερα κράτη, αλλά και μη κρατικοί οργανισμοί έχουν πρόσβαση σε πυρηνική τεχνολογία. Η Washington Post πιο ανήσυχη προειδοποιεί ότι με την απόφασή του ο Ντόναλν Τραμπ «άνοιξε την πόρτα στο χάος».
Η συμφωνία υπεγράφη το 1987 ανάμεσα στον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρέιγκαν και τον ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, Μιχαήλ Γκομπαρτσόφ, και απαγόρευε τη χρήση πυραύλων βεληνεκούς 500 έως 5.500 χλμ. Ωστόσο πριν από λίγους μήνες οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ κατηγόρησαν τη Ρωσία ότι παραβιάζει τη συμφωνία αναπτύσσοντας νέους τύπους πυραυλικών συστημάτων, κάτι που η Μόσχα αρνείται.
Οι Αμερικανοί διατείνονται ότι έχουν αποδείξεις για ανάπτυξη πυραύλων 9Μ729 από τη Ρωσία- που είναι γνωστό στο NATO ως SSC-8. To Φεβρουάριο ο πρόεδρος Τραμπ είχε δώσει διορία στη ρωσική πλευρά να συμμορφωθεί έως τις 2 Αυγούστου, ξεκαθαρίζοντας ότι σε διαφορετική περίπτωση οι ΗΠΑ θα αποσυρθούν από τη συμφωνία. Η Μόσχα είχε από τότε απαντήσει ότι θα πράξει το ίδιο.
Το ρολόι φαίνεται να γυρίζει και πάλι πίσω. Ακόμη και εκείνοι που θεωρούσαν τη Συνθήκη αναχρονιστική, δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα εάν υπάρχουν οι συνθήκες για μία νέα διαδικασία με αξιόπιστες δικλείδες ασφαλείας. Τα παθήματα του παρελθόντος δεν εγγυώνται τίποτα και οι αλληλοκατηγορίες για το ποιος ευθύνεται για την κατάρρευση της INF δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας.
Οι επικριτές του Τραμπ δεν άργησαν να τον κατηγορήσουν ότι επιχειρεί να διαλύσει κάθε διεθνή συμφωνία, που δεν τον βολεύει, προκειμένου να ικανοποιήσει το στενό ακροατήριο των ψηφοφόρων του. Αλλά και η Ρωσία έδειξε ότι έψαχνε την αφορμή για να κηρύξει και εκείνη το θάνατο της συμφωνίας.
Και τώρα τι; «Τώρα θα δούμε την ανάπτυξη νέων όπλων» προειδοποιεί στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP) o Ρώσος στρατιωτικός αναλυτής, Πάβελ Φελγκενχάουερ, αναφερόμενος στα επόμενα βήματα του Κρεμλίνου. Οι ΗΠΑ πιστεύεται ότι επίσης βρίσκονται σε διαδικασία ανάπτυξης τουλάχιστον τριών νέου τύπου πυραύλου μεσαίου βεληνεκούς- και οι τρεις σύμφωνα με πληροφορίες φέρουν συμβατικές κεφαλές προς το παρόν.
Από την πλευρά του ο Γαν Τεχάου του German Marshall Fund προειδοποίησε ότι η κατάρρευση της INF συνιστά την «πιο προφανή απόδειξη» των μεγάλων αλλαγών στις γεωπολιτικές τάσεις. «Η Ουάσιγκτον υπολόγισε ότι για να διατηρήσει τη στρατηγική ισοτιμία με την Κίνα σε αυτό το πεδίο, αξίζει να θυσιάσει την ευρωπαϊκή σταθερότητα» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Τεχάου και σημειώνει πως «όσο κατανοητό και εάν είναι αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο, για την Ευρώπη είναί μία τραγωδία».
Ακόμη και όσοι δεν ανησυχούν σε αυτόν βαθμό, επισημαίνουν ότι η εξέλιξη αποκαλύπτει με τον πλέον εμφατικό τρόπο την ανάγκη η Ευρώπη να αναζητήσει τις δικές της λύσεις.