Οταν μιλάμε για την ακτοπλοΐα μας πρέπει να γνωρίζουμε ότι μιλάμε για τη βιωσιμότητα των νησιών μας, τη διατήρηση και αύξηση του πληθυσμού τους, την τουριστική ανάπτυξη και την οικονομία της χώρας μας. Ο ακτοπλοϊκός μας στόλος, στον οποίο συμπεριλαμβάνονται και πλοία τα οποία είναι μοναδικά στην κατηγορία τους σε όλο τον κόσμο, θεωρείται ίσως ο πλέον σύγχρονος στην Ευρώπη.
Του Μιχάλη Σακέλλη
Οταν μιλάμε για την ακτοπλοΐα μας πρέπει να γνωρίζουμε ότι μιλάμε για τη βιωσιμότητα των νησιών μας, τη διατήρηση και αύξηση του πληθυσμού τους, την τουριστική ανάπτυξη και την οικονομία της χώρας μας. Ο ακτοπλοϊκός μας στόλος, στον οποίο συμπεριλαμβάνονται και πλοία τα οποία είναι μοναδικά στην κατηγορία τους σε όλο τον κόσμο, θεωρείται ίσως ο πλέον σύγχρονος στην Ευρώπη. Σε ό,τι αφορά το επίπεδο και το μέγεθος των υπηρεσιών πρέπει να σημειώσουμε ότι εξυπηρετούνται συνολικά 95 νησιά, εκ των οποίων τα 44 μικρά νησιά με συμβάσεις ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας. Τα ακτοπλοϊκά πλοία εξυπηρετούν αποκλειστικά τις ανάγκες ενδοεπικοινωνίας των νησιών μας.
Υπολογίζεται ότι μέσω άμεσων και έμμεσων επιδράσεων η ακτοπλοΐα συμμετέχει στο ΑΕΠ με 12,9 δισ. ή 7,3% και συνεισφέρει σε όρους απασχόλησης με 284.000 θέσεις εργασίας ή κατά το 53% της απασχόλησης στα νησιά μας. Το μεταφορικό έργο των ακτοπλοϊκών πλοίων (πλην πορθμείων) το 2018 έφτασε τους 18.500.000 επιβάτες, ενώ και τα 610.000 φορτηγά οχήματα μετέφεραν περισσότερους από 8 εκατ. τόνους εμπορευμάτων, ειδών διατροφής και υλικών.
Το γεγονός ότι κατέχουμε το 17,4% της ευρωπαϊκής ακτοπλοϊκής κίνησης σε σχέση με το 2,2% του πληθυσμού, σημαίνει ότι τα θέματα των επιβατικών μεταφορών στην πατρίδα μας έχουν ιδιαιτερότητες και άλλη βαρύτητα και δεν πρέπει να εξετάζονται με τα ίδια κριτήρια με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Τα ζητήματα της νησιωτικότητας δεν έχουν τονιστεί όσο και όταν έπρεπε, με αποτέλεσμα και σε αντίθεση με τις οδικές μεταφορές να μην υπάρχουν προγράμματα ενίσχυσης των θαλάσσιων μεταφορών με ευρωπαϊκά κεφάλαια, ιδιαίτερα όσον αφορά τα μικρά νησιά μας, τα οποία εξυπηρετούνται με συμβάσεις ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας.
Στην άψογη εξυπηρέτηση των αναγκών των νησιών μας από τα ακτοπλοϊκά μας πλοία πρέπει να τονίσουμε ιδιαίτερα τη συμβολή του ιδιωτικού τομέα στο σημαντικό αυτό έργο. Η ανανέωση του ακτοπλοϊκού μας στόλου οφείλεται αποκλειστικά σε επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες τα τελευταία 20 χρόνια ξεπέρασαν το 1 δισ.
Το 95% της κίνησης εξυπηρετείται με ελεύθερες δρομολογήσεις χωρίς κρατικές παρεμβάσεις. Επίσης κάθε χρόνο δρομολογούνται νέα πλοία και προγραμματίζονται νέες επενδύσεις.
Στις εξελίξεις, αρνητικός παράγοντας είναι οι λιμενικές μας υποδομές, ενώ για τη βελτίωσή τους απαιτούνται μελέτες και έργα ιδιαίτερα χρονοβόρα.
Σχετικά με τις τιμές των καυσίμων, τα οποία σήμερα αποτελούν το 50% των εξόδων εκμετάλλευσης των ακτοπλοϊκών πλοίων, πρέπει να τονίσουμε ότι τη διετία 2017/2018 αυξήθηκαν κατά 54%, με αποτέλεσμα να επιβαρυνθούν τα αποτελέσματα των εταιρειών με 95 εκατ. ευρώ. Μετά την 1.1.2020 αναμένεται περαιτέρω αύξηση του κόστους κατά 25%-30%, λόγω της αλλαγής του τύπου του καυσίμου που θα καταναλώνουν τα συμβατικά πλοία. Τα αποτελέσματα των εταιρειών αναμένεται να επιβαρυνθούν περαιτέρω κατά 60 εκατ. ευρώ.
Σχετικά με τις μελλοντικές εξελίξεις τα θέματα τα οποία άμεσα πρέπει να μας απασχολήσουν και να αναζητήσουμε λύσεις αφορούν την ανάδειξη του νησιωτικού χαρακτήρα της χώρας μας, στον προγραμματισμό για την ανανέωση του στόλου στην επόμενη δεκαετία, στην ποιοτική αναβάθμιση της εξυπηρέτησης των γραμμών δημόσιας υπηρεσίας και στην προετοιμασία μας για την κατανάλωση οικολογικότερων καυσίμων μετά το 2020.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η συμβολή των ακτοπλοϊκών μας συγκοινωνιών στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας είναι μεγάλης σημασίας, όπως επίσης και η κοινωνική διάσταση των υπηρεσιών που προσφέρονται. Η περίοδος την οποία διανύουμε αλλά και τα επόμενα χρόνια θα είναι δύσκολα και το γνωρίζουμε.
Οι ακτοπλοϊκές υπηρεσίες δεν πρέπει να θεωρηθούν δεδομένες και απαιτείται μεγάλη προσπάθεια και σχεδιασμός για τη διατήρηση του υψηλού επιπέδου των υπηρεσιών που προσφέρονται σήμερα.