Πέντε χρόνια μετά τη συντριβή, τα μεγάλα ερωτήματα για την πτήση MH17

Την Τετάρτη 17 Ιουλίου κλείνουν πέντε χρόνια από τη συντριβή της πτήσης MH17, η οποία κατερρίφθη από πύραυλο επάνω από την εμπόλεμη ζώνη της ανατολικής, φιλορωσικής και αυτονομιστικής Ουκρανίας. Οι 283 επιβαίνοντες, ανάμεσά τους 196 Ολλανδοί, και τα 15 μέλη του πληρώματος χάθηκαν.

Το μεγαλύτερο μέρος της ατράκτου βρέθηκε κοντά στο χωριό Γκράμποβε. Τα διαμελισμένα σώματα των επιβαινόντων και τα συντρίμμια σκορπίστηκαν σε μία ακτίνα πολλών χιλιομέτρων.

Πώς αντέδρασε ο κόσμος;

Οι ηγέτες καταδίκασαν τις ημέρες που ακολούθησαν την τραγωδία την καταστροφή της πτήσης MH17. Ο τότε πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο έκανε λόγο για «τρομοκρατική ενέργεια», ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι το αεροσκάφος επλήγη από πύραυλο που εκτοξεύθηκε από ζώνη που τελούσε υπό τον έλεγχο των φιλορωσικών αυτονομιστικών δυνάμεων και αυτό εξαιτίας της υποστήριξης της Ρωσίας.

Η καταστροφή οδήγησε την Ευρωπαϊκή Ενωση να επιβάλει λίγες ημέρες αργότερα βαριές οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, επικεντρωμένες στους τομείς της ενέργειας, της άμυνας και της οικονομίας.

Η Ολλανδία και η Αυστραλία (38 από τα θύματα ήταν Αυστραλοί πολίτες) κατηγόρησαν ανοικτά τον Μάιο 2018 τη Ρωσία ως υπεύθυνη για την αεροπορική καταστροφή, εξασφαλίζοντας την υποστήριξη τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Μόσχα αρνείται με κατηγορηματικό τρόπο κάθε εμπλοκή και επιρρίπτει την ευθύνη στο Κίεβο.

Τον περασμένο μήνα, οι 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης ενίσχυσαν την πίεση επί της Ρωσίας, καλώντας την να συνεργασθεί πλήρως στην έρευνα και παρατείνοντας την ισχύ του πακέτου των κυρώσεων.

Πώς προχώρησε η έρευνα;

Σε μία πρώτη έκθεση τον Σεπτέμβριο, η υπό την Ολλανδία διεθνής επιτροπή έρευνας αναφέρει ότι το Boeing διατρήθηκε εν πτήσει από «πυραύλους υψηλής ενέργειας».

Τον Αύγουστο 2015 έγινε η ταυτοποίηση στοιχείων που «πιθανότατα» ανήκαν σε σύστημα πυραύλου εδάφους-αέρος BUK, σύστημα που διαθέτουν η Μόσχα και το Κίεβο.

Οι ερευνητές διαπιστώνουν τον Οκτώβριο του ίδιου έτους ότι το αεροσκάφος «συνετρίβη έπειτα από την έκρηξη πυραύλου» που «αντιστοιχεί στον τύπο των πυραύλων του συστήματος εδάφους-αέρος BUK».

Τον Σεπτέμβριο 2016 ανακοινώνουν ότι έχουν εξασφαλίσει «αδιάσειστα στοιχεία» που αποδεικνύουν ότι η πτήση MH17 κατερρίφθη από πύραυλο BUK που μεταφέρθηκε από τη Ρωσία.

Οι ερευνητές αποδεικνύουν τον Μάιο 2018 ότι ο πύραυλος που κατέρριψε το αεροσκάφος προερχόταν από την 53η αντιαεροπορική ταξιαρχία με βάση το Κουρσκ, στη δυτική Ρωσία.

Στις 19 Ιουνίου 2019, ανακοινώνουν ότι έχουν ταυτοποιήσει τέσσερις υπόπτους, κατά των οποίων θα απαγγελθούν κατηγορίες για φόνο από την ολλανδική εισαγγελία.

Ποιος κατηγορείται;

Οι Ρώσοι Σεργκέι Ντουμπίνσκι, Ιγκόρ Γκίρκιν και Ολεγκ Πουλάτοφ, καθώς και ο Ουκρανός Λεονίντ Χαρτσένκο, τέσσερις υψηλόβαθμοι αξιωματικοί των αυτονομιστικών φιλορωσικών δυνάμεων της ανατολικής Ουκρανίας, θα είναι οι πρώτοι που θα δικασθούν για την υπόθεση.

Κατηγορούνται ότι κατηύθυναν το σύστημα των αντιαεροπορικών πυραύλων BUK και ότι προκάλεσαν τη συντριβή της πτήσης MH17.

Η δίκη θα αρχίσει στις 9 Μαρτίου 2020 στο δικαστήριο του Σκίπολ, προάστιο του Αμστερνταμ, από όπου απογειώθηκε η πτήση.

Δεν είναι πιθανόν οι κατηγορούμενοι να είναι παρόντες στην δίκη τους, καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία δεν εκδίδουν τους πολίτες τους που διώκονται στο εξωτερικό. Μπορούν να δικασθούν ερήμην.

Τι θα γίνει τώρα;

Η έρευνα ακολουθεί την πορεία της. Οι ερευνητές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο άκσησης δίωξης και κατά άλλων υπόπτων στο μέλλον.

Αναζητούν τα μέλη του πληρώματος του αντιαεροπορικού συστήματος BUK και «τα πρόσωπα που αποτελούσαν τον κρίκο στην ρωσική αλυσίδα διοίκησης».

Σε μία χωριστή δικαστική διαδικασία, οι συγγενείς των θυμάτων ζητούν απο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων «να αναγνωρίσει την ευθύνη» της Μόσχας στην καταστροφή.

Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, η ρωσική κυβέρνηση εκλήθη να υποβάλει τις παρατηρήσεις της κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Πηγές: ΑΜΠΕ, AFP