Τι πρέπει να προσέχουμε τις ημέρες με καύσωνα

Της Ανθής Αγγελοπούλου

Με αφορμή τις παρατεταμένα υψηλές θερμοκρασίες, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) ανακοίνωσε προληπτικά μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας του κοινού με ιδιαίτερη έμφαση στις ευπαθείς ομάδες, όπως είναι οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη και τα παιδιά, οι έγκυες, ασθενείς που πάσχουν από χρόνια νοσήματα όπως καρδιοπαθείς, σακχαροδιαβητικοί, ασθενείς με χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια καθώς και άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, παχύσαρκοι, άνθρωποι  που εργάζονται στην ύπαιθρο εκτεθειμένοι στην ηλιακή ακτινοβολία, αθλητές, άτομα που καταναλώνουν πολύ αλκοόλ ή κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στους πρόσφυγες/μετανάστες και σε ανθρώπους σε ένδεια ή σε άτομα τρίτης ηλικίας που ζουν μόνα τους. Ενώ ειδική αναφορά υπάρχει στα τρόφιμα και το νερό που καταναλώνουμε τις μέρες με καύσωνα.

Ποια άτομα κινδυνεύουν από τις υψηλές θερμοκρασίες:

• ηλικιωμένοι
• μωρά και μικρά παιδιά
• έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες
• άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα
• άτομα που εργάζονται ή ασκούνται έντονα σε ζεστό περιβάλλον
• άτομα με χρόνιες παθήσεις (καρδιαγγειακά, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, πνευμονοπάθειες, νεφροπάθειες, ηπατοπάθειες, ψυχική νόσο, άνοια, αλκοολισμό ή κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών κ.λπ.)
• άτομα με οξεία νόσο, όπως λοίμωξη με πυρετό ή γαστρεντερίτιδα (διάρροια ή  έμετο)
• άτομα που για καθαρά ιατρικούς λόγους παίρνουν φάρμακα για τα χρόνια νοσήματά τους, όπως π.χ. διουρητικά, αντιχολινεργικά, ψυχοφάρμακα, ορμονούχα (συμπεριλαμβανομένης της ινσουλίνης και των αντιδιαβητικών δισκίων). Ιδιαίτερα κατά την περίοδο των υψηλών θερμοκρασιών περιβάλλοντος θα πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους για την ενδεχόμενη τροποποίηση της δοσολογίας.

Παθολογικές καταστάσεις που προκαλούνται από υψηλές θερμοκρασίες

Σύμφωνα με τους ειδικούς, όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος ξεπεράσει ορισμένα όρια ανεκτά από τον ανθρώπινο οργανισμό σε συνέργια με ορισμένους άλλους παράγοντες (υγρασία, άπνοια κ.λπ. ), δημιουργούνται παθολογικές καταστάσεις ποικίλου βαθμού βαρύτητας, που μπορούν να οδηγήσουν σε βαριά νόσηση έως και στο θάνατο.

Τα αρχικά συμπτώματα μπορεί να είναι: δυνατός πονοκέφαλος, ατονία, αίσθημα καταβολής, τάση για λιποθυμία, πτώση της αρτηριακής πίεσης, ναυτία, έμετοι και ταχυπαλμία.

Το σύνδρομο της θερμοπληξίας, εκδηλώνεται με ξαφνική αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος (>40.5 ο C), κόκκινο, ζεστό και ξηρό δέρμα (η εφίδρωση έχει σταματήσει), ξηρή πρησμένη γλώσσα, ταχυπαλμία, ταχύπνοια, έντονη δίψα, πονοκέφαλος, ναυτία, έμετος, ζάλη, σύγχυση, αδυναμία προσανατολισμού και καθαρής ομιλίας, επιθετική ή παράξενη συμπεριφορά, σπασμοί, απώλεια συνείδησης ή κώμα.

Όταν κάποιος παρουσιάσει τα αυτά, πρέπει να φτάσει έγκαιρα σε κάποιο νοσοκομείο. Ωστόσο, ως πρώτες βοήθειες μέχρι τη διακομιδή του σε νοσοκομείο πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα ελάττωσης της θερμοκρασίας του σώματος. Δηλαδή πρέπει ο  θερμόπληκτος άμεσα να μεταφερθεί σε μέρος δροσερό, ευάερο, σκιερό κατά προτίμηση κλιματιζόμενο. Να γίνει πλήρης έκδυση από τα ρούχα και τοποθέτηση παγοκύστεων ή κρύων επιθεμάτων στον τράχηλο, τις μασχάλες και τη βουβωνική περιοχή, ή εμβάπτιση σε μπανιέρα με κρύο νερό ή ντους ή ψεκασμός με κρύο νερό. Επίσης να του παρέχουμε μικρές γουλιές από δροσερά πόσιμα υγρά όπως νερό, ή αραιωμένο χυμό φρούτων ή 1 μέρος χυμού σε 4 μέρη νερού, αν μπορεί να καταπιεί κ.λπ.

Τι προσέχουμε όταν έχει καύσωνα

• Το πιο σωστό είναι να μένουμε σε χώρους που κλιματίζονται.
• Αν βγούμε εκτός πρέπει το ντύσιμο μας να είναι ελαφρύ και άνετο με ανοιχτόχρωμα ρούχα από πορώδες υλικό, ώστε να διευκολύνεται ο αερισμός του σώματος και η εξάτμιση του ιδρώτα.
• Μικροί και μεγάλοι, πρέπει στον ήλιο να φοράμε πάντα καπέλο από υλικό που να επιτρέπει τον αερισμό του κεφαλιού.
• Ενώ, τα μαύρα ή σκουρόχρωμα γυαλιών ηλίου με φακούς που προστατεύουν από την ηλιακή ακτινοβολία είναι απαραίτητα.
• Αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο, ιδίως για τα βρέφη και τους ηλικιωμένους.
• Τα μωρά και τα νεογνά πρέπει να είναι ντυμένα ελαφρά ενώ, τα χέρια και τα πόδια τους πρέπει να είναι ελεύθερα και όχι τυλιγμένα με πάνες κ.λπ.
• Αποφεύγουμε τη βαριά σωματική εργασία και τα πολύωρα ταξίδια με μέσα συγκοινωνίας που δε διαθέτουν κλιματισμό.
• Κάνουμε πολλά χλιαρά ντους κατά τη διάρκεια της ημέρας και τοποθετούμε δροσερά επιθέματα στο κεφάλι και στο λαιμό μας.
• Τρώμε μικρά σε ποσότητα και ελαφριά γεύματα φτωχά σε λιπαρά, (κατά προτίμηση περισσότερα φρούτα και λαχανικά).
• Πίνουμε άφθονα υγρά όπως νερό, χυμούς φρούτων κ.λπ. ειδικά τα βρέφη και οι ηλικιωμένοι και αποφεύγουμε εντελώς το αλκοόλ. Αν η εφίδρωση είναι μεγάλη, συστήνεται η πρόσθετη λήψη μικρών δόσεων αλατιού.
• Άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα θα πρέπει να συμβουλευτούν τον θεράποντα ιατρό τους, από τον οποίο θα λάβουν επιπρόσθετες οδηγίες ανάλογα με την κατάστασή τους καθώς και οδηγίες για την πιθανή αλλαγή της δοσολογίας της φαρμακευτικής τους αγωγής.
• Οι ηλικιωμένοι να μην εγκαταλείπονται μόνοι τους αλλά να εξασφαλίζεται κάποιο άτομο για την καθημερινή τους φροντίδα.
• Οι χώροι εργασίας πρέπει να διαθέτουν κλιματιστικά μηχανήματα ή απλούς ανεμιστήρες, κατά προτίμηση οροφής. Το ίδιο ισχύει και για τα ιδρύματα, που περιθάλπουν νεογνά, βρέφη, παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με ειδικές ανάγκες.

Ιδιαίτερη προσοχή όταν οι υψηλές θερμοκρασίες συνδυάζονται και με φαινόμενα αυξημένων επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης

Στην περίπτωση υπέρβασης των ορίων του όζοντος στον ατμοσφαιρικό αέρα, το Υπουργείο Υγείας έχει εκδώσει σχετικές οδηγίες για την ενημέρωση του κοινού με μέτρα προφύλαξης ειδικά των ευπαθών πληθυσμιακών ομάδων, οι οποίες έχουν ως εξής:

Άτομα με αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις και γενικότερα άτομα ευαίσθητα στην ατμοσφαιρική ρύπανση συνιστάται να παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους και να αποφεύγουν την κυκλοφορία στο εξωτερικό περιβάλλον.

Επίσης, συνιστάται στα παραπάνω άτομα καθώς και τα παιδιά να αποφεύγουν την έντονη σωματική άσκηση, η οποία μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό της αναπνευστικής οδού και να οδηγήσει σε αναπνευστικά προβλήματα.

Οδηγίες για ασφαλή τρόφιμα

• Διατηρούμε όλα τα μαγειρεμένα φαγητά σε κατάλληλη θερμοκρασία (ιδανικά κάτω από 5°C),
• Σε περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα χρήσης ψυγείου,
• καταναλώστε το μαγειρεμένο φαγητό σε λιγότερο από
• δύο ώρες από την προετοιμασία του,
• Τοποθετούμε ξεχωριστά τα μαγειρεμένα από τα ωμά φαγητά,
• πουλερικά και θαλασσινά,
• Τα φαγητά θα πρέπει να μαγειρεύονται μέχρι μία ώρα μετά την
• Απόψυξη,
• Πλένουμε τα χέρια μας πριν πιάσουμε οποιοδήποτε τρόφιμο και αμέσως μετά,
• Πλένουμε πολύ καλά τα χέρια μας μετά την τουαλέτα,
• Πλένουμε και απολυμαίνουμε επιμελώς όλες τις επιφάνειες και τον
• εξοπλισμό που χρησιμοποιούμε για την προετοιμασία του φαγητού
• Προστατεύουμε τα τρόφιμα και γενικά την κουζίνα μας από
• έντομα, κατοικίδια και άλλα ζώα,
• Χρησιμοποιούμε ξεχωριστό εξοπλισμό και σκεύη, όπως μαχαίρια
• και επιφάνειες κοπής στο χειρισμό ωμών φαγητών,
• Πλένουμε προσεχτικά φρούτα και λαχανικά, ειδικά σε περίπτωση
• που θα καταναλωθούν ωμά,
• Και δεν καταναλώνουμε τα τρόφιμα μετά την ημερομηνία λήξης τους.

Οδηγίες για ασφαλές νερό

• Φροντίζουμε ώστε εμείς και οι οικείοι μας να καταναλώνουμε πάντα ασφαλές πόσιμο νερό,
• Τα άτομα που βρίσκονται σε Κέντρα Φιλοξενίας, αν ενημερωθούν από τους αρμόδιους να μην χρησιμοποιούν το τρεχούμενο νερό τότε πρέπει να επιλέγουν εμφιαλωμένο νερό ή να βράζουν το τρεχούμενο νερό πριν την κατανάλωσή του για 1-2 λεπτά,
• Επίσης, δεν αφήνουμε τα μπουκάλια με το εμφιαλωμένο νερό στον ήλιο,
• Αποθηκεύουμε πάντα το εμφιαλωμένο νερό στο ψυγείο ή σε σκοτεινά και δροσερά μέρη,
• Τέλος, καταναλώνουμε 2-3 λίτρα νερού ημερησίως, ιδιαίτερα όταν οι θερμοκρασίες είναι υψηλές.