Μια νέα τεχνολογία για τη βιολογική παραγωγή φερομονών, από κύτταρα ζύμης σε βιοαντιδραστήρες, αναπτύσσεται και με ελληνική συμμετοχή στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου OLEFINE (OLEaginous yeast platforms for FINE chemicals), με στόχο την ανάδειξη της τεχνοοικονομικής βιωσιμότητας της βιολογικής παραγωγής φερομονών φύλου.
Από την έντυπη έκδοση
Μια νέα τεχνολογία για τη βιολογική παραγωγή φερομονών, από κύτταρα ζύμης σε βιοαντιδραστήρες, αναπτύσσεται και με ελληνική συμμετοχή στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου OLEFINE (OLEaginous yeast platforms for FINE chemicals), με στόχο την ανάδειξη της τεχνοοικονομικής βιωσιμότητας της βιολογικής παραγωγής φερομονών φύλου.
Το έργο εστιάζει στην παραγωγή των φερομονών φύλου των εντόμων, με χαμηλό κόστος, ώστε οι εφαρμογές που βασίζονται σε αυτές να αποτελέσουν μια οικονομικά προσιτή εναλλακτική λύση που να μπορεί να αντικαταστήσει τα χημικά εντομοκτόνα. Στο έργο συμμετέχουν ενεργά και δύο ελληνικοί φορείς (ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», NovAgrica Hellas A.E.).
Οι στόχοι
Οι επιστήμονες του OLEFINE θα χρησιμοποιήσουν τη βιοτεχνολογία αντί για τη δαπανηρή και ρυπογόνο χημική σύνθεση που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, προκειμένου να παράγουν φερομόνες με χαμηλό κόστος (κατά τρόπο ανάλογο με εκείνον με τον οποίο παράγεται η ινσουλίνη για τη θεραπεία του διαβήτη και τα ένζυμα για τις σκόνες πλυσίματος). Η βιολογική παραγωγή φθηνών φερομονών θα αποτελέσει μια ρηξικέλευθη τεχνολογία και θα επιτρέψει την ταχεία διάδοση των προϊόντων διαχείρισης παρασίτων που βασίζονται στις φερομόνες.
Το έργο εστιάζει στον τομέα της αγροβιοτεχνολογίας και στοχεύει στη βελτιστοποίηση της παραγωγής φερομονών εντόμων σε μεγάλη κλίμακα και εν συνεχεία στην έγκριση από τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές συναφών φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων, με σκοπό την εμπορία και τη χρησιμοποίησή τους ως μη τοξικούς αντικαταστάτες των χημικών εντομοκτόνων, τα οποία είναι επιβλαβή για τον αγρότη, τον καταναλωτή και το περιβάλλον.
Ποιοι συμμετέχουν
Το έργο OLEFINE, το οποίο χρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» με 6,6 εκατ. ευρώ, ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 2018, έχει διάρκεια 48 μήνες και σε αυτό συμμετέχουν πέντε ακαδημαϊκοί φορείς και τέσσερις βιομηχανικοί εταίροι. Από την Ελλάδα, στην κοινοπραξία του έργου συμμετέχουν το Εργαστήριο Χημικής Οικολογίας και Φυσικών Προϊόντων του Ινστιτούτου Βιοεπιστημών και Εφαρμογών του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» με επικεφαλής τη δρα Μαρία Κωνσταντοπούλου και η εταιρεία NovAgrica Hellas Α.Ε. Συμμετέχουν, επίσης, οι ακαδημαϊκοί φορείς Danmarks Tekniske Universitet (Δανία, συντονιστής του προγράμματος), Lunds Universitet (Σουηδία), The University of Manchester (Ηνωμένο Βασίλειο), Fraunhofer-Gesellschaft zur Forderung der angewandten Forschung e.V. (Γερμανία) και οι βιομηχανικοί εταίροι BioPhero ApS (Δανία), Biotrend-Inovacao e Engenharia em Biotecnologia, S.A. (Πορτογαλία) και ISCA Technologies, Inc. (ΗΠΑ).
Η σύγχρονη τάση για τη διαχείριση των πληθυσμών εντόμων υγειονομικής ή οικονομικής σημασίας είναι η ανάπτυξη και εφαρμογή βιολογικών και βιοτεχνολογικών μεθόδων. Αρκετά χημικά εντομοκτόνα αποσύρονται λόγω της επικινδυνότητάς τους, αλλά και της ανθεκτικότητας που αναπτύσσουν σε αυτά τα επιβλαβή έντομα. Η ανάγκη για τη χρήση μεθόδων φιλικών προς το περιβάλλον που βασίζονται στις φερομόνες, όπως είναι η παρεμπόδιση σύζευξης των εντόμων, η μαζική παγίδευση κ.ά., αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τον άνθρωπο, το περιβάλλον και την οικονομία.
Το τελικό αποτύπωμα
Σύμφωνα με τη Μαρία Κωνσταντοπούλου, «το έργο OLEFINE θα φέρει στην αγορά νέα χημικά υψηλής προστιθέμενης αξίας, κατά τρόπο συμβατό με τη σύγχρονη αναγκαιότητα για σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Θα συνεισφέρει στην ευρωπαϊκή στρατηγική για μία “έξυπνη” και αειφόρο ανάπτυξη με την εξέλιξη καινοτόμων τεχνολογιών και των εν συνεχεία εφαρμογών τους, θα δημιουργήσει νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και νέες θέσεις εργασίας στον ευρωπαϊκό βιοτεχνολογικό τομέα, γεγονός που συνάδει με τις σύγχρονες προκλήσεις, ενώ θα επιτρέψει στην ευρωπαϊκή βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, να αξιοποιήσουν την ευρωπαϊκή τεχνογνωσία της συνθετικής βιολογίας».