Μάτι-έρευνα: Το προφίλ των θυμάτων της φονικής πυρκαγιάς

Το προφίλ και τα δημογραφικά στοιχεία των θυμάτων της φονικής πυρκαγιάς της 23ης Ιουλίου 2018 σε Νέο Βουτζά, Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι των δήμων Ραφήνας-Πικερμίου και Μαραθώνος, στην ανατολική Αττική μελέτησε, ανέλυσε κι αξιολόγησε ο Ανδριανός Γκουρμπάτσης, αντιστράτηγος-υπαρχηγός ΠΣ ε.α, νομικός, ειδικός ερευνητής-δικαστικός πραγματογνώμονας διερεύνησης εγκλημάτων εμπρησμού.

Ειδικότερα, από τον συνολικό αριθμό των 101 θυμάτων (εκ των υστέρων στα θύματα συμπεριλαμβάνεται ένα επιπλέον) προκύπτει ότι έχασαν τη ζωή τους:

• Στην περιοχή του συμβάντος, τα 74 θύματα, ποσοστό 73,4%
• Στο Νοσοκομείο-νοσηλευτικό Ίδρυμα, όπου είχαν μεταφερθεί με τραύματα, κατέληξαν τις επόμενες μέρες-εβδομάδες-μήνες τα 17 θύματα, ποσοστό 16,8%
• ένα θύμα, ποσοστό 0,9%, κατέληξε στην οικία του, αφού εξήλθε του Νοσοκομείου
• πνίγηκαν στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή του συμβάντος τα εννέα θύματα, ποσοστό 8,9%. 

Από τα 74 θύματα που έχασαν τη ζωή τους στην περιοχή του συμβάντος:

• Τα 70 εξ αυτών έχασαν τη ζωή τους σε ανοιχτό χώρο (υπαίθριους-εξωτερικούς χώρους (δρόμους, οικόπεδα, κατασκήνωση, παραλία κλπ), ποσοστό 94,6%
• Σε κλειστό χώρο έχασαν τη ζωή τους τέσσερα θύματα, ποσοστό 5,4%. Πιο συγκεκριμένα, ένα θύμα έχασε τη ζωή του εντός αυτοκινήτου, ποσοστό 1,3%, και τα υπόλοιπα τρία σε στεγασμένο χώρο (σπίτι, γκαράζ κλπ), ποσοστό 4,1%.

Ο πιο ασφαλής χώρος όταν εξελίσσεται η πυρκαγιά σε έναν οικισμό είναι η κατοικία. Κι αυτό αποδείχθηκε, αφού από τα 74 θύματα τα 71, ποσοστό 95,9%, έχασαν τη ζωή τους εκτός κατοικίας.

Σε άλλη παράμετρο, από τα 74 θύματα που έχασαν τη ζωή τους στην περιοχή του συμβάντος:

• Τα 33 έχασαν τη ζωή τους στο Μάτι, πολλά εξ αυτών στη Λεωφόρο Ποσειδώνος, ποσοστό 44,6%
• Τα 31 στο Κόκκινο Λιμανάκι, εκ των οποίων τα 26 στον ίδιο οικοπεδικό χώρο στην Αργυρά Ακτή, ποσοστό 41,9%
• Τα επτά στον Ν. Βουτζά, ποσοστό 9,5%
• Τα δύο στο λιμάνι της Ραφήνας, όπου μεταφέρθηκαν ως εγκαυματίες με πλωτά μέσα από την ευρύτερη θαλάσσια περιοχή, ποσοστό 2,7% και
• ένα θύμα, το εξάμηνο βρέφος, έχασε τη ζωή του μεταφερόμενο με ασθενοφόρο στο Νοσοκομείο Παίδων, ποσοστό 1,3%

Περαιτέρω, ως προς το φύλο, από το συνολικό ως άνω αριθμό των 101 θυμάτων:

• Τα 40 ήταν άνδρες, ποσοστό 39,6%
• Τα 48 γυναίκες, ποσοστό 47,5%
• Τα 13 θύματα ήταν παιδιά-βρέφη, ποσοστό 12,9%.

Ως προς την ηλικία των θυμάτων, από τα 101, τα 58, ποσοστό 57,4%, είχαν ηλικία μεγαλύτερη των 60 ετών. Το μεγαλύτερο θύμα ήταν μια γυναίκα 95 ετών και το μικρότερο ήταν βρέφος έξι μηνών.

Τέλος, ως προς την υπηκοότητα, από τα 101 θύματα, τα πέντε ήταν αλλοδαποί (δύο από Πολωνία, ένα από Γεωργία, Βέλγιο και Ρουμανία), ποσοστό 4,9%, και τα 96 θύματα ήταν Έλληνες-Ελληνίδες ποσοστό 95,1%.

Στο μεταξύ, όπως προκύπτει από τις απομαγνητοφωνημένες ενσύρματες επικοινωνίες από το Καταγραφικό Μηχάνημα του ΕΣΚΕ, τις οποίες επικαλείται ο κ. Γκουρμπάτσης, η φονική αυτή πυρκαγιά είχε άλλη μία ιδιαιτερότητα στις οικιστικές περιοχές. Πιο συγκεκριμένα, κατά τον χρόνο έναρξής της οι περισσότεροι κάτοικοι των οικισμών ανήκαν σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, όπως πχ άτομα μεγάλης (άνω των 60 ετών) ή μικρής (παιδικής-βρεφικής) ηλικίας ή άτομα με προβλήματα υγείας ή κινητικά κλπ.

Και ο χρόνος που τα θύματα έχασαν τη ζωή τους στην περιοχή του συμβάντος ήταν καθοριστικός για τον αριθμό τους. Πιο συγκεκριμένα, τα 74 από τα 101 θύματα, έχασαν τη ζωή τους στην περιοχή του συμβάντος κατά το διάστημα της ημέρας και συγκεκριμένα μετά τις 18:15. Ωστόσο, αν η πυρκαγιά αυτή εκδηλώνονταν, αναπτύσσονταν κι εξαπλώνονταν στις οικιστικές περιοχές νυχτερινές ώρες, τα θύματα θα ήταν πολλαπλάσια.

Αίτια εγκλωβισμού

Καταλυτικό ρόλο στον εγκλωβισμό κατοίκων και παραθεριστών, και ειδικότερα των 101 θυμάτων, έπαιξαν, σύμφωνα με τον ερευνητή, οι εξής παράγοντες:

• Η τοπογραφία (μεγάλες κλίσεις εδάφους κλπ)
• Η χωροταξία
• Οι συνθήκες που δημιούργησε η πυρκαγιά, όπως πολύ υψηλές θερμοκρασίες, πυκνός καπνός, εισπνοή τοξικών και θερμών αερίων κλπ και
• Ο πανικός

Κατά τον Ανδριανό Γκουρμπάτση, ο πανικός των κατοίκων, που προκλήθηκε από τον κίνδυνο της πυρκαγιάς και την έλλειψη ενημέρωσης κατοίκων και παραθεριστών από τις αρμόδιες αρχές, καθώς και η απώλεια προσανατολισμού τους, είτε κινούμενοι με οχήματα, είτε πεζή, εξ αιτίας των πυκνών και σε πολύ μεγάλη έκταση καπνών, αποτέλεσαν σημαντικούς παράγοντες που οδήγησαν στον εγκλωβισμό τους από την πυρκαγιά.

Ο πρώην υπαρχηγός της πυροσβεστικής συμπεραίνει πως «ο παράγοντας "ευάλωτες ομάδες πληθυσμού", σε συνδυασμό με τον παράγοντα "τοπογραφία" (έντονο ανάγλυφο ακόμη και εντός των οικιστικών ιστών, στενοί δρόμοι κλπ), με δεδομένο ότι ούτε έγκαιρη ενημέρωση-ειδοποίηση των κατοίκων-παραθεριστών από τις αρμόδιες αρχές υπήρξε, ούτε ελήφθη απόφαση από τα κατά τον νόμο αρμόδια όργανα οργανωμένης απομάκρυνσής τους, αλλά και, το κυριότερο, δεν υπήρξε από τις πυροσβεστικές δυνάμεις απεγκλωβισμός και διάσωσή τους, αφού στον επιχειρησιακό σχεδιασμό της Πυροσβεστικής (Σχέδιο Αντιμετώπισης Δασικών Πυρκαγιών της ΠΕ.ΠΥ.Δ. Αττικής), δεν υπήρξε, εκτός άλλων πολύ σοβαρών λαθών και παραλείψεων, ειδικό σχέδιο επέμβασης για οργανωμένες επιχειρήσεις διάσωσής τους, ήταν οι σημαντικότεροι παράγοντες που η καταστροφική αυτή πυρκαγιά μετατράπηκε, εκτός από καταστροφική, και σε θανατηφόρα και μάλιστα με εκατόμβη θυμάτων».

naftemporiki.gr