Μια όπερα απολύτως και πολλαπλά συνδεδεμένη με την Ελλάδα, η «Νόρμα» του Βιντσέντζο Μπελίνι επιστρέφει από την Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ) στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού στις 5, 7, 9 και 11 Ιουνίου, στις 9 το βράδυ, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, σε μια νέα εντυπωσιακή παραγωγή.
Μια όπερα απολύτως και πολλαπλά συνδεδεμένη με την Ελλάδα, η «Νόρμα» του Βιντσέντζο Μπελίνι επιστρέφει από την Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ) στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού στις 5, 7, 9 και 11 Ιουνίου, στις 9 το βράδυ, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, σε μια νέα εντυπωσιακή παραγωγή σε μουσική διεύθυνση Γιώργου Μπαλατσινού και σκηνοθεσία του Κάρλους Παντρίσσα των Λα Φούρα ντελς Μπάους.
H «Νόρμα» υπήρξε από τις πρώτες όπερες που παρουσιάστηκαν με μεγάλη επιτυχία στην πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους ήδη το 1840 ενώ στην ιστορία της ΕΛΣ έχει αποδοθεί από σημαντικές Ελληνίδες ερμηνεύτριες -όπως η Μαρία Κάλλας το 1960 στο Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου και η Έλενα Σουλιώτη το 1968 στο Ηρώδειο.
Το αριστούργημα του Μπελίνι πρωτοπαρουσιάστηκε στο Μιλάνο το 1831 και, παρά το «φιάσκο της πρεμιέρας», όπως το χαρακτήρισε ο ίδιος ο συνθέτης, πολύ σύντομα ξεκίνησε μια ιδιαιτέρως επιτυχημένη πορεία μέσα στην Ιταλία, αλλά και τα επόμενα χρόνια στις μεγάλες όπερες του κόσμου. Ενδεικτικό είναι ότι το 1839 στο Φενίτσε της Βενετίας, λόγω της τεράστιας δημοφιλίας της, η όπερα παρουσιαζόταν δύο φορές την ημέρα, από διαφορετικούς θιάσους. Στην Ισπανία έγινε τόσο δημοφιλής ώστε, σύμφωνα με μαρτυρίες, να παίζεται στον δρόμο από παιδιά ή στην Καρράρα της Τοσκάνης από χορωδίες εργατών των λατομείων μαρμάρου της περιοχής. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια πατριωτικών διαδηλώσεων στην Ιταλία το 1848, οι εξεγερμένοι υιοθετούσαν τα επαναστατικά χορωδιακά της «Νόρμας». Στο τέλος του 19ου αιώνα, η «Νόρμα» είχε παρουσιαστεί ήδη σε 35 χώρες μεταφρασμένη σε 16 διαφορετικές γλώσσες.
Ο Ρίχαρντ Βάγκνερ έγραψε για το έργο: «Ανάμεσα σε όλες τις όπερες του Μπελίνι, η “Νόρμα” διακρίνεται για την πλούσια μελωδική φλέβα και ταυτόχρονα για τον πιο βαθύ ρεαλισμό και το εσωτερικό πάθος».
Σήμερα, θεωρείται ένας από τους δημοφιλέστερους τίτλους του ρεπερτορίου και μακράν το δημοφιλέστερο έργο του Μπελίνι, καθώς, εκτός των άλλων, ο συνθέτης πέτυχε να επεξεργαστεί με εντυπωσιακό τρόπο τη μελωδική γραμμή του έργου, επιτυγχάνοντας πρωτοφανή εκφραστικά και δραματικά αποτελέσματα.
Η «Νόρμα» είναι λυρική τραγωδία σε δύο πράξεις, σε ποιητικό κείμενο του Φελίτσε Ρομάνι (1788-1865) εμπνευσμένο από την τραγωδία «Νόρμα ή Η παιδοκτονία” του Αλεξάντρ Σουμέ, που είχε παρουσιαστεί στο Παρίσι τον Απρίλιο του 1831. Η Νόρμα, πρωθιέρεια των δρυϊδών, έχει αποκτήσει κρυφά δύο παιδιά από τον Ρωμαίο ανθύπατο Πολιόνε. Αυτός ενδιαφέρεται πλέον για τη νεότερη ιέρεια Ανταλτζίζα, την οποία σκοπεύει να παντρευτεί στη Ρώμη. Όταν οι Γαλάτες αιχμαλωτίζουν τον ανθύπατο, η Νόρμα αποκαλύπτει δημόσια την ενοχή της. Ο Πολιόνε συγκινείται από το μεγαλείο της. Μαζί οδηγούνται στην πυρά.
Τη σκηνοθεσία της νέας παραγωγής της ΕΛΣ υπογράφει ο Κάρλους Παντρίσσα της ομάδας των Λα Φούρα ντελς Μπάους από τη Βαρκελώνη, μέλη της οποίας είναι όλοι οι συντελεστές της δημιουργικής ομάδας της παραγωγής.
Ο Παντρίσσα σημειώνει για το ανέβασμα της «Νόρμας» στο Ηρώδειο: «Η σκηνική εκδοχή της λυρικής τραγωδίας “Νόρμα ή H παιδοκτονία” από τους Λα Φούρα ντελς Μπάους διαμορφώνεται γύρω από μια τελετουργία εμπνευσμένη από το έργο του Νίτσε «H γέννηση της τραγωδίας από το πνεύμα της μουσικής» -έναν προϊστορικό μύθο, γεμάτο συμβολισμούς. Ένα τσακισμένο δέντρο, ένας βωμός, ένας βράχος κι ένα τελετουργικό ποτό. Αέρας, φωτιά, γη, πόλεμοι, προδοσία, κουράγιο, ανεξήγητα συναισθήματα και αισθησιασμός. Η πρόθεση είναι να δημιουργηθεί ένα ειλικρινές εγχείρημα συμφιλίωσης της αυθεντικής αλχημείας της εποχής μας με την πιο σκοτεινή πλευρά του συνεχούς αδειάσματος της ψυχής μας. Κατά κάποιον τρόπο, στη σύγχρονη κοινωνία, ακόμα και αν τα παιδιά μας είναι ένα κομμάτι του εαυτού μας, τα αφήνουμε σε έναν μη βιώσιμο κόσμο. Η παράσταση θα πραγματοποιηθεί στο Ηρώδειο, έναν εντυπωσιακό χώρο, με το κοινό να κάθεται μπροστά, δημιουργώντας μια σύνθεση εμβυθιστικής εμπειρίας 360 μοιρών. Το κοινό είναι χωρισμένο σε τρεις σφαίρες, σε αυτήν που ορίζεται από τον δακτύλιο που περιβάλλει την ορχήστρα, τον κεντρικό δακτύλιο που χωρίζει τα δύο διαζώματα, και τον ανώτερο δακτύλιο του ουράνιου θόλου, ο οποίος θα φωτίσει το κοινό με ένα ηλιακό φωτοκύτταρο, όπως ο θεός Ήλιος με το φωτοστέφανό του από έντονες αποχρώσεις φωτεινών συναισθημάτων.
Για την όλη παραγωγή, έχει δημιουργηθεί ένα βίντεο που θα προβληθεί πάνω στην αρχαία πρόσοψη του Ηρωδείου. Μια αντίστιξη μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος. Ως στοιχείο κορύφωσης θα χρησιμοποιείται ένα μαύρο φως, σύμβολο της φυσικής καταστροφής με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η ανθρωπότητα, το οποίο αφήνει ένα χνάρι από ραδιενεργό χρώμα. Τεχνητά δάση, τοίχοι από ολογράμματα και διαφύλαξη της χλωρίδας θα είναι ορισμένα από τα θέματα που θα χαρίσουν οπτική απόλαυση, μετατρέποντας το βίντεο σε ένα σενάριο που ενισχύει τη σκηνική αίσθηση».
Διευθύνει ο διεθνώς καταξιωμένος Έλληνας αρχιμουσικός Γιώργος Μπαλατσινός. Στον ρόλο του τίτλου, η διάσημη Ιταλίδα υψίφωνος Κάρμεν Τζανναττάζιο, η οποία έχει εμφανιστεί στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του πλανήτη -όπως, μεταξύ άλλων, στη Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης, τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, το Ρεάλ της Μαδρίτης, την Κρατική Όπερα του Μονάχου, την Όπερα του Παρισιού, τη Σκάλα του Μιλάνου, την Κρατική Όπερα της Βιέννης κ.ά.
Στη δεύτερη διανομή, τη Νόρμα ερμηνεύει η ανερχόμενη Αμερικανίδα υψίφωνος Μάρτζορι Όουενς, η οποία έχει ερμηνεύσει τον ρόλο με επιτυχία στην Εθνική Όπερα της Αγγλίας στο Λονδίνο. Μαζί τους καταξιωμένοι Έλληνες και ξένοι πρωταγωνιστές όπως, μεταξύ άλλων, οι Άρνολντ Ρουτκόφσκι, Ρέυμοντ Ατσέτο, Τάσος Αποστόλου, Τσέλια Κοστέα, Έλενα Κασσιάν κ.ά.