Χρησιμοποιώντας τις τρέχουσες τεχνικές, η νόσος του Αλτσχάιμερ, η πιο συχνή αιτία της άνοιας, μπορεί να ανιχνευθεί μόνο όταν οι τυπικές πλάκες έχουν σχηματιστεί στον εγκέφαλο. Σε αυτό το σημείο, η θεραπεία δεν φαίνεται πλέον δυνατή. Ωστόσο, οι πρώτες αλλαγές που προκαλούνται από το Alzheimer συμβαίνουν στο επίπεδο των πρωτεϊνών έως και 20 χρόνια νωρίτερα. Μια μέθοδος δύο βαθμίδων που αναπτύχθηκε στο Ruhr-Universität Bochum (RUB) μπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση της νόσου σε πολύ προγενέστερο στάδιο.
Της Ανθής Αγγελοπούλου
Χρησιμοποιώντας τις τρέχουσες τεχνικές, η νόσος του Αλτσχάιμερ, η πιο συχνή αιτία της άνοιας, μπορεί να ανιχνευθεί μόνο όταν οι τυπικές πλάκες έχουν σχηματιστεί στον εγκέφαλο. Σε αυτό το σημείο, η θεραπεία δεν φαίνεται πλέον δυνατή. Ωστόσο, οι πρώτες αλλαγές που προκαλούνται από το Alzheimer συμβαίνουν στο επίπεδο των πρωτεϊνών έως και 20 χρόνια νωρίτερα. Μια μέθοδος δύο βαθμίδων που αναπτύχθηκε στο Ruhr-Universität Bochum (RUB) μπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση της νόσου σε πολύ προγενέστερο στάδιο.
Οι ερευνητές από το πανεπιστήμιο Bochum δημοσίευσαν τη μελέτη τους στο περιοδικό "Alzheimer's and Dementia: Diagnosis, Assessment and Disease Monitoring".
Όπως αναφέρει ο καθηγητής Klaus Gerwert από το Τμήμα Βιοφυσικής του RUB, η μελέτη αυτή προετοιμάζει το δρόμο για την προσέγγιση θεραπείας πρώιμης φάσης, όπου φάρμακα για τα οποία δεν είχαμε μέχρι σήμερα κάποια επιτυχία μπορεί τελικά να αποδειχθούν αποτελεσματικά.
Σε ασθενείς με Alzheimer, η πρωτεΐνη β-αμυλοειδούς αναδιπλώνεται λανθασμένα λόγω παθολογικών αλλαγών πολύ πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Η ομάδα των ερευνητών, με επικεφαλής τον Klaus Gerwert, διαπίστωσε με ένα απλό τεστ αίματος, ότι η νόσος μπορεί να ανιχνευθεί περίπου 8 χρόνια πριν εμφανιστούν τα πρώτα κλινικά συμπτώματα.
Ωστόσο, η εξέταση δεν ήταν κατάλληλη για κλινική εφαρμογή καθώς σύμφωνα με τους επιστήμονες, ανίχνευσε το 71% των περιπτώσεων του Alzheimer σε στάδια χωρίς συμπτώματα, αλλά ταυτόχρονα παρείχε ψευδώς θετικές διαγνώσεις για το 9% των συμμετεχόντων στη μελέτη. Προκειμένου να αυξηθεί ο αριθμός των σωστά αναγνωρισμένων περιστατικών Alzheimer και να μειωθεί ο αριθμός των ψευδώς θετικών διαγνώσεων, οι ερευνητές θα αυξήσουν τις προσπάθειες τους για να βελτιστοποιήσουν τη δοκιμή αυτή.
Ως αποτέλεσμα, έχουν πλέον εισαγάγει τη διαγνωστική μέθοδο δύο βαθμίδων. Για το σκοπό αυτό, χρησιμοποιούν την αρχική εξέταση αίματος για να εντοπίσουν άτομα υψηλού κινδύνου. Στη συνέχεια, προσθέτουν ένα συγκεκριμένο βιοδείκτη άνοιας, δηλαδή την πρωτεΐνη tau, να διεξάγουν περαιτέρω δοκιμές με εκείνους τους συμμετέχοντες των οποίων η διάγνωση του Alzheimer ήταν θετική στο πρώτο βήμα. Αν και οι δύο βιοδείκτες δείχνουν θετικό αποτέλεσμα, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα νόσου του Alzheimer.
«Μέσω του συνδυασμού των δύο αναλύσεων, 87 από τους 100 ασθενείς με Αλτσχάιμερ εντοπίστηκαν σωστά στη μελέτη μας», επισημαίνει ο Klaus Gerwert και συμπληρώνει, ότι κατάφεραν να μειώσουν τον αριθμό των ψευδώς θετικών διαγνώσεων σε υγιή άτομα σε 3 από τα 100. Η δεύτερη ανάλυση πραγματοποιείται στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό που εξάγεται από το νωτιαίο μυελό.
Τώρα, όπως λέει, μπορούν να ξεκινήσουν οι νέες κλινικές μελέτες με συμμετέχοντες σε πολύ πρώιμα στάδια της νόσου και ελπίζει, ότι τα υπάρχοντα θεραπευτικά αντισώματα θα έχουν ακόμη αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, πρόσφατα, δύο μεγάλες υποσχόμενες μελέτες δεν πέτυχαν το στόχο τους, ειδικά το Crenezumab και το Aducanumab, διότι πιθανότατα ήταν ήδη πολύ αργά από τη στιγμή που λήφθηκε η θεραπεία ενώ, η δοκιμή αυτή ανοίγει ένα νέο παράθυρο στην προληπτική θεραπεία.
Όπως λέει ο Δρ. Andreas Nabers, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας και συνδημιουργός του αισθητήρα του Αλτσχάιμερ, από τη στιγμή που σχηματίστηκαν πλάκες αμυλοειδούς, φαίνεται ότι η νόσος δεν μπορεί πλέον να αντιμετωπιστεί.
Η εξέταση αίματος έχει αναβαθμιστεί σε μια πλήρως αυτοματοποιημένη διαδικασία στο Τμήμα Βιολογίας του RUB. Ο αισθητήρας είναι εύκολος στη χρήση, ισχυρός όταν πρόκειται για διακυμάνσεις της συγκέντρωσης των βιοδεικτών και τυποποιείται, όπως εξηγεί ο Andreas Nabers.
Σήμερα όπως επισημαίνει ο Klaus Gerwert διενεργούν μια εμπεριστατωμένη έρευνα για τον εντοπισμό του δεύτερου βιοδείκτη, δηλαδή της πρωτεΐνης tau, στο αίμα, προκειμένου να ξεκινήσουν στο μέλλον μια δοκιμή αποκλειστικά με αίμα.
Πηγές:
https://news.rub.de/english/press-releases/2019-05-03-protein-research-early-stage-detection-alzheimers-blood
https://www.news-medical.net/news/20190503/New-two-tier-method-can-enable-early-stage-detection-of-Alzheimere28099s.aspx