Ήταν μέσα Ιουνίου του 2012. Η Βρετανία ετοιμαζόταν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και ο ιδρυτής του Wikileaks είχε εξαντλήσει κάθε νομικό περιθώριο προεκειμένου να αποφύγει την έκδοσή του στη Σουηδία, όπου δύο γυναίκες τον κατηγορούσαν για βιασμό και σεξουαλική επίθεση, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Στοκχόλμη το 2010. Ήταν τότε που ο Τζούλιαν Ασάνζ, με πλήρη εξάρτυση μοτοσικλετιστή, πέρασε το κατώφλι της μικρής πρεσβείας του Ισημερινού, στο κεντρικό Λονδίνο. Κανείς δεν φανταζόταν – προφανώς ούτε και ο ίδιος – ότι θα περνούσαν περίπου επτά χρόνια για να ξαναπεράσει την ίδια πόρτα, εμφανώς γερασμένος πολύ περισσότερο από όσο έμεινε έγκλειστος.
Της Μάρως Βακαλοπούλου
[email protected]
Ήταν μέσα Ιουνίου του 2012. Η Βρετανία ετοιμαζόταν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και ο ιδρυτής του Wikileaks είχε εξαντλήσει κάθε νομικό περιθώριο προεκειμένου να αποφύγει την έκδοσή του στη Σουηδία, όπου δύο γυναίκες τον κατηγορούσαν για βιασμό και σεξουαλική επίθεση, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Στοκχόλμη το 2010. Ήταν τότε που ο Τζούλιαν Ασάνζ, με πλήρη εξάρτυση μοτοσικλετιστή, πέρασε το κατώφλι της μικρής πρεσβείας του Ισημερινού, στο κεντρικό Λονδίνο. Κανείς δεν φανταζόταν – προφανώς ούτε και ο ίδιος – ότι θα περνούσαν περίπου επτά χρόνια για να ξαναπεράσει την ίδια πόρτα, εμφανώς γερασμένος πολύ περισσότερο από όσο έμεινε έγκλειστος.
Ο Ασάνζ είχε ήδη φυλακιστεί για μικρό χρονικό διάστημα και είχε βγει με εγγύηση. Επέμενε ότι οι Σουηδοί εισαγγελείς θα έπρεπε να τον ανακρίνουν στο Λονδίνο. Ο μεγαλύτερος φόβος όμως τότε και σήμερα ήταν η πιθανή έκδοσή του στις ΗΠΑ για τη διαρροή των εκατοντάδων χιλιάδων εγγράφων που συνδέονταν με τον πόλεμο στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, κι έπειτα το λεγόμενο Cablegate, τη διαρροή επίσης χιλιάδων διπλωματικών τηλεγραφημάτων στην «Guardian» και άλλα μέσα ενημέρωσης.
Ο 22χρονος αναλυτής του στρατού των ΗΠΑ Μπράντλεϊ Μάνινγκ (σήμερα Τσέλσι Μάνινγκ) που είχε συνεραστεί με το Wikileaks βρισκόταν ήδη υπό κράτηση με την κατηγορία της κατασκοπείας. Στη συνέχεια καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 35 ετών και αργότερα έλαβε χάρη από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα. Τον προηγούμενο μήνα φυλακίστηκε εκ νέου, επειδή αρνήθηκε να καταθέσει σε έρευνα σχετικά με τα Wikileaks.
Έχοντας χάσει και την τελευταία του προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο, ο Ασάνζ δέχτηκε σαν από μηχανής θεό το άσυλο που του προσέφερε ο τότε πρόεδρος του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα – έστω και αν έπρεπε να συμβιβαστεί με ένα μικρό δωμάτιο και ένα στρώμα στο πάτωμα, τουλάχιστον στην αρχή.
Έκτοτε πολλά πράγματα συνέβησαν, παρ’ ότι ο ίδιος ο Ασάνζ περέμενε έγκλειστος στην πρεσβεία. Το Wikileaks συνέχισε να δημοσιεύει απόρρητα έγγραφα για τις τακτικές στις εμπορικές διαπραγματεύσεις και το μέγεθος της αμερικανικής κατασκοπείας. Μέλος του προσωπικού του Wikileaks μάλιστα είχε συνοδεύσει και τον Έντουαρντ Σνόουντεν, πρώην υπάλληλο της Υπηρεσίας Ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA) στη Ρωσία, αφότου και εκείνος διέρρευσε απόρρητα έγγραφα για τον αμερικανό Μεγάλο Αδελφό.
Στις προεδρικές εκλογές του 2016, τα Wikileaks έπαιξαν σημαντικό ρόλο εις βάρος της Χίλαρι Κλίντον, καθώς δημοσίευσαν emails και άλλα στοιχεία εσωτερικών επικοινωνιών, τα οποία είχαν υποκλαπεί από τη Δημοκρατική Εθνική Επιτροπή και την προεκλογική εκστρατεία της Κλίντον. Σύμφωνα με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, πίσω από αυτήν την ιστορία βρίσκονταν Ρώσοι χάκερ.
Στα επτά αυτά χρόνια, ο Ασάνζ απέκτησε για συντροφιά μία γάτα, ενώ κατά καιρούς τον επισκέφθηκαν διασημότητες όπως η Βρετανίδα σχεδιάστρια μόδας Βιβιέν Γουέστγουντ, η Λέιντι Γκάγκα και ο πρώην ποδοσφαιριστής Έρικ Καντονά.
Ευτυχώς για τον Ασάνζ, η υπόθεση στη Σουηδία μπήκε στο αρχείο, λόγω του χρόνου που πέρασε. Το 2017, η γενική εισαγγελέας της Σουηδίας ανακοίνωσε ότι αποσύρεται από την υπόθεση και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να ανοίξει ξανά την υπόθεση, όταν και εφόσον ο Αυστραλός θα ήταν «διαθέσιμος».
Ούτε το γεγονός αυτό όμως ούτε οι αναφορές ότι ο πρώην πρόεδρος Ομπάμα δεν θα μπορούσε να ασκήσει δίωξη εις βάρος του, χωρίς να στραφεί παράλληλα εναντίον των μέσω ενημέρωσης που δημοσίευνα τα υποκλαπέντα έγγραφα - μεταξύ των οποίων οι «New York Times» και η «Guardian» - υπήρκαν καλό κίνητρο για να ανοίξει ο Ασάνζ την εξώπορτα της πρεσβείας.
Από χθες, οπότε συνελήφθη διότι ο Ισημερινός απέσυρε το άσυλο που του είχε εξασφαλίσει πριν από περίπου επτά χρόνια, ο Ασάνζ μπορεί να βρεθεί ξανά αντιμέτωπος με όλα όσα ξόρκιζε μέσα από τους τέσσερις τοίχους της πρεσβείας: μία νέα δίωξη για την κατηγορία του βιασμού στη Σουηδία και κυρίως την έκδοσή του στις ΗΠΑ.
Εν τέλει ο Ασάνζ βαρύνεται για μία μόνο κατηγορία, τη συμμετοχή στην υποκλοπή απόρρητων εγγράφων μαζί με την Τσέλσι Μάνινγκ, με σκοπό να αποκαλύψει αμφιλεγόμενες απόρρητες επιχειρήσεις στις ΗΠΑ.
Για μία μεγάλη μερίδα του κόσμου, ο Ασάνζ είναι δημοσιογράφος, ένας άνθρωπος που τόλμησε να αποκαλύψει, ένας ήρωας. Για άλλους, κυρίως στην Ουάσιγκτον, είναι εκείνος που έφερε σε δύσκολη θέση το Κογκρέσο, τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, ακόμη και τα μέσα ενημέρωσης.
Κατηγορώντας τον μόνο για υποκλοπή απόρρητων εγγράφων, οι ΗΠΑ αποφεύγουν να συνδέσουν άμεσα την υπόθεση με την ελευθερία του Τύπου. Παραταύτα υποστηρικτές του Ασάνζ, και όχι μόνο, υπογραμμίζουν ότι η υπόθεση θα έχει επιπτώσεις στη δημοσιογραφία.