Κραδασμοί ή: Σε ποιον ανήκει ο χρόνος;

Από την έντυπη έκδοση 

Tου Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]

Ενόσω θα επιχειρείται λίγο-πολύ απ' όλους στην (προεκλογική) Ελλάδα να υποταγεί ο χρόνος στις επιμέρους πολιτικές ανάγκες -θα το εξηγήσουμε τι εννοούμε ευθύς στη συνέχεια- οι κραδασμοί των ημερών θα ακούγονται όλο και περισσότερο. Έντονα και ξεκάθαρα. Σε ποιον ανήκει ο χρόνος; Το μόνιμα επανερχόμενο ερώτημα έχει παγιδεύσει αυτή τη στιγμή τη διαχείριση και της κυβέρνησης και της (αξιωματικής τουλάχιστον) αντιπολίτευσης. Ισχύει αυτό στη μεγάλη, γεωπολιτική σκακιέρα που εκφεύγει του αντικειμένου αυτής της στήλης, όπως είναι η διαχείριση των Ελληνοτουρκικών (οι τουρκικές τοπικές-αλλά-με-ευρύτερη-επίπτωση εκλογές είναι εδώ δίπλα, όμως η διαχείριση του οικονομικού αδιεξόδου Ερντογάν λίγο παρακάτω…).

Στη διαχείριση αυτή η κυβέρνηση θα 'θελε να εκμεταλλευθεί άμεσα το θετικό κλίμα από την κορυφή «3+1» στην Ιερουσαλήμ, η αξιωματική αντιπολίτευση να φύγουν οι εξελίξεις για αργότερα στη δική της (προσδοκώμενη) θητεία. Όμως ο χρόνος, εδώ/και εδώ, ανήκει αλλού: για παράδειγμα στις ισραηλινές εκλογές του Απριλίου. στην αμερικανική αναθεώρηση στάσης στην Εγγύς και Μέση Ανατολή.

Πιο κοντά, όμως, στα θέματα που μας απασχολούν στη στήλη βρίσκουμε την άνευ τέλους διελκυστίνδα γύρω από τα «κόκκινα» δάνεια και συνολικά τα timelines της ενισχυμένης μεταμνημονιακής παρακολούθησης. Ενώ εμείς μετράμε από Euro Working Group σε Eurogroup και πάλι από την αρχή, οι Βρυξελλιώτες ήδη «γράφουν» στη στάση τους την εγγύτητα των ευρωεκλογών: έχουμε κι εμείς, έχουν όμως π.χ. και οι Γερμανοί και οι Ολλανδοί κάλπες. Όμως «γράφουν» και οι εσωτερικές προθεσμίες π.χ. στην DGComp, απ' όπου όλο και μια έγκριση θα χρειαστεί για να περάσει η όποια ρύθμιση!

Έτσι, σιγά-σιγά, περνούμε στους κραδασμούς στους οποίους ήδη αναφερθήκαμε ξεκινώντας. Σκεφτείτε για παράδειγμα ποιο κλίμα επικρατεί και τι προτεραιότητες επικρατούν στις αρχές ανταγωνισμού των Βρυξελλών, όταν η απόφαση των υπηρεσιών της Μαργκρέτε Βεστάγκερ (η οποία μέχρι και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «από καραμπόλα» μπορούσε να μας προκύψει, πριν τον τωρινό κραδασμό/σεισμό…) να μπλοκάρουν τη μείζονα συγχώνευση των σιδηροδρομικών κλάδων Siemens-Alstom έχει φέρει Γερμανία και Γαλλία σε ευθεία αντιπαράθεση με την τεχνοδομή των Βρυξελλών. Ενώ λίγο παραπέρα -εκεί όπου Βρυξέλλες/Επιτροπή έρχονται σε άμεση τριβή με Φραγκφούρτη/ΕΚΤ- ακούγονται οι τριγμοί τής, υπό πίεση Βερολίνου, επιχειρούμενης συγχώνευσης Deutsche Bank-Commerzbank. Εκείνο που ευθέως προκύπτει και στην υπόθεση Siemens-Alstom και σε εκείνην Deutsche-Commerzbank είναι ότι και στην καρδιά του συστήματος κανόνων της Ε.Ε. τα δίχτυα είναι για να πιάνουν τα μικρότερα ψάρια: όταν μπλεχτούν τα μεγαλύτερα, αμηχανία! Τι συνέπειες θα έχει για θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος η ταραχή στα θέματα ανταγωνισμού;

Αυτά στα «ευρωπαϊκά». Ήδη δείξαμε προς την άλλη κατεύθυνση/πηγή κραδασμών δίπλα μας: εκεί, η προσδοκία ότι η τουρκική επιδεικτική ένταση περί τις θαλάσσιες ζώνες θα πήγαινε πίσω μετά την εκλογική αναμέτρηση της επόμενης Κυριακής κινδυνεύει να προσαράξει - γιατί; Επειδή μόλις προσπεραστούν οι κάλπες, θα χρειαστεί ως φαίνεται ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (ο οποίος έκπαλαι διατηρεί παράξενες απόψεις περί οικονομίας) να προχωρήσει σε δυσάρεστα μέτρα σταθεροποίησης της οικονομίας τα οποία ανέβαλε προεκλογικά. Τι κάνει όποιος επιβάλλει δυσάρεστα μέτρα στο εσωτερικό; Εξάγει τη δυσαρέσκεια…

Για να μη μείνουμε όμως μόνο στη δική μας στενότερη ή ευρύτερη περιφέρεια, κρατήστε μια στιγμή τη ματιά σας στο τι συμβαίνει/τι ακούγεται ως κραδασμός στις μεγάλες, τις αληθινές αγορές - εκείνες των ομολόγων. Όπου στη μεν Γερμανία επενδυτές δανείζουν στο Δημόσιο ευθέως με αρνητικό επιτόκιο. αλλά και στις ΗΠΑ, όπου η απόδοση των βραχυπρόθεσμων χαρτιών (ήδη του 3μηνου paper, σιγά-σιγά και των 2ετών) βρέθηκε στο κλείσιμο της προηγούμενης εβδομάδας υψηλότερη από των 10ετών Treasuries. Ύστερα επανήλθε, και βλέπουμε. Όμως… τι υποδηλώνει η αντεστραμμένη καμπύλη αποδόσεων; Νευρικότητα/ανησυχία για τις προοπτικές. «Φταίει» η αίσθηση ότι οι Κεντρικές Τράπεζες -ακόμη και η συνήθως επιφυλακτική ΕΚΤ- διακόπτουν την τάση απόσυρσης των προγραμμάτων ενίσχυσης των οικονομιών, ακριβώς γιατί βλέπουν «κάτι» στον ορίζοντα; Μήπως μια προεξόφληση οικονομικής ύφεσης; Ιστορικά, inverted yield curve είχε εμφανισθεί το 2007, λίγο προτού ζαλιστεί το αμερικανικό Χρηματιστήριο. Και όταν η Ουόλ Στριτ αισθάνεται αδιαθεσία, οι αγορές γενικώς τραντάζονται. 

Δεν τα αναφέρουμε αυτά μόνο επειδή υποτίθεται ότι τώρα σχεδιαζόταν νέα προσπάθεια πρόσβασης της Ελλάδας «στις αγορές». Αλλά επειδή, άμα επιβεβαιωθεί και απ' αυτό το σημάδι, ότι περνάμε σε φάση κάμψης διεθνώς και ευρωπαϊκά, τότε οι σχεδιασμοί για τους επόμενους μήνες μπορεί να βρεθούν απειλημένοι. Και εδώ, ο χρόνος δεν είναι καθόλου σαφές ότι ανήκει σε όσους πιστεύουν ότι τον διαφεντεύουν: «εδώ καράβια χάνονται, βαρκούλες αρμενίζουν»;