Το μονοπάτι που (πάλι) χάθηκε

Από την έντυπη έκδοση 

Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]

Ενώ θα συνεχίζεται το σασπένς για το πώς θα καταλήξει ο νέος γύρος αντιπαράθεσης της μεταμνημονιακής Ελλάδας με τους «εταίρους» στα πλαίσια της ενισχυμένης παρακολούθησης/επιτήρησης/εποπτείας ανάμεσα στις ημερομηνίες Euro Working Group και Eurogroup, θα προτείνουμε στον αναγνώστη να σταθεί λίγο σε μια παρουσίαση του «πού βρισκόμαστε/πού πάμε». Η οποία, ενώ ξεκίνησε ως προσπάθεια ανάδειξης του πώς η Ελλάδα του 2019 έρχεται να ενσωματωθεί στην κανονικότητα του πλαισίου πολιτικής το οποίο ισχύει για όλα τα μέλη της Ε.Ε. ως «Ευρωπαϊκό Εξάμηνο», κατέληξε να λειτουργήσει ως θρυαλλίδα μιας ακόμη αντιπαράθεσης - και να δούμε πώς θα απορροφηθεί…

Στη συνδιοργάνωση Ευρωπαϊκής Επιτροπής-ΙΟΒΕ «Integrating Greece into the European Semester Policy Framework: Priorities for sustainable growth and competitiveness», με τον υπότιτλο να προσπαθεί ακόμη περισσότερο κι από την πρόθεση ενσωμάτωσης/το integrating, με τις αναφορές στη διατηρήσιμη ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα, να στηρίξει ακριβώς την προσπάθεια επαναφοράς στην ευρωπαϊκή κανονικότητα, ο Declan Costello -επικεφαλής της Αποστολής της ΕΕ για την Ελλάδα ο επίσημος τίτλος του- επιχείρησε πρώρα-πρώτα να παρουσιάσει και εξηγήσει ΤΙ είναι επιτέλους αυτό το «Ευρωπαϊκό Εξάμηνο».

Θύμισε, λοιπόν, ότι ξεκίνησε ως θεσμική διαδικασία το 2010 (δηλαδή… μαζί με την ελληνική κρίση), ότι επιδίωξή του είναι -για όλες τις χώρες- η εξασφάλιση «υγιών δημοσιονομικών», η πρόληψη υπερβολικών μακροοικονομικών ισορροπιών, η στήριξη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (με στόχο την ανάπτυξη, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή: ΚΑΙ τα τρία!), συν η προώθηση των επενδύσεων. Όλα αυτά τα ωραία και ενάρετα επιδιώκονται πώς; Με τη δημοσίευση έκθεσης της Επιτροπής για την ανάπτυξη κάθε φθινόπωρο, με τη δημοσιοποίηση επιμέρους εκθέσεων για κάθε χώρα τον Φεβρουάριο, με διμερή συζήτηση Επιτροπής-κρατών μελών επί των εκθέσεων (αυτό τρέχει τώρα, τον Μάρτιο), με πρόταση από την Επιτροπή συστάσεων για κάθε χώρα (αυτές είναι οι περιβόητες CSRs - γίνονται τον Μάιο), με ψήφιση των CSRs σε επίπεδο Eco/Fin. Σε αυτά τα πλαίσια, κατατίθεται -και συζητιέται- 3ετές σχέδιο Προϋπολογισμού, με δεσμευτικούς σε βάθος 2ετίας στόχους. Βάσει αυτών των διαδικασιών που ολοκληρώνονται το καλοκαίρι, πορεύεται η κατάρτιση των εθνικών προϋπολογισμών το φθινόπωρο. Για όσες χώρες επισημαίνονται ανισορροπίες -Βουλγαρία, Κροατία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σουηδία φέτος- αρχίζει συζήτηση για διορθωτικές κινήσεις. Για όσες έχουν υπερβολικές ανισορροπίες -Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία- η συζήτηση πάει βαθύτερα. Βέβαια, φέτος όλη η διαδικασία «χτυπάε»ι στις ευρωεκλογές - άρα μεγαλύτερη διπλωματικότητα στις συστάσεις.

Με αυτό σαν φόντο, ο Declan Costello μίλησε πιο συγκεκριμένα για την ελληνική ισορροπία, όπως αυτή συζητείται στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου: το δίδυμο έλλειμμα, δημοσιονομικό και του ισοζυγίου, έχει διορθωθεί, πλην τα βάρη του παρελθόντος, όπως τα «κόκκινα» δάνεια αλλά και η ανεργία, παραμένουν. Η επαναφορά της οικονομίας σε ανάπτυξη καταγράφεται, αλλά το 2% που πιάσαμε θα 'πρεπε να γίνει 3,5%-4% (μόνον έτσι, άλλωστε, άμα δηλαδή ο ρυθμός ανάπτυξης ξεπεράσει το οριακό επιτόκιο δανεισμού της Ελλάδας, θα προχωρήσει σοβαρά η αποκλιμάκωση του χρέους). Όμως οι επενδύσεις παραμένουν περιορισμένες (χάσμα 15 δισ./χρόνο αν είναι να βρεθεί η χώρα στο μέσο όρο Ε.Ε.), ενώ η παραγωγικότητα παραμένει άτονη «λόγω των οικονομικών δομών της χώρας». Τέλος, βελτίωση καταγράφεται στην καταπολέμηση της φτώχειας (εν μέρει λόγω ανάκαμψης της απασχόλησης, εν μέρει λόγω της κοινωνικής πολιτικής), αλλά η κατάσταση παραμένει δύσκολη.

Αν δεν «έτρεχε» την ίδια στιγμή η συζήτηση/αντιπαράθεση με αφορμή τα «κόκκινα» δάνεια, μια τέτοια παρουσίαση θα είχε περάσει στα θετικά - ή πάντως στα ισορροπημένα. Πράγματι, ακόμη και όταν τέθηκε το ζήτημα της μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων -συζήτηση με Νίκο Βέττα- ο Costello μάλλον διπλωματικά τοποθετήθηκε. Ενώ ποιος θα διαφωνούσε με την παρατήρησή του ότι, στα τρία μας μνημόνια, συχνά ζήσαμε το «start-stop» φαινόμενο; Άλλωστε και του ίδιου του Νίκου Βέττα, του ΙΟΒΕ, η παρουσίαση για «Κρίση, μεταρρυθμίσεις και προοπτικές ανάπτυξης» δεν απείχε ιδιαίτερα - είτε σε διαπιστώσεις, είτε σε προδιαγραφές αυριανής πορείας. Διαπίστωση ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα εξαλείφθηκε, αν και με ερωτηματικά για τη βιωσιμότητα του μίγματος πολιτικής (φόρων, δαπανών, συντάξεων). Διαπίστωση ότι το έλλειμμα ισοζυγίου πληρωμών επίσης διορθώθηκε αλλά με ερωτηματικά, καθώς η ανάκτηση ανταγωνιστικότητας στηρίχθηκε κυρίως στο κόστος εργασίας. Καταγραφή της επιστροφής στην ανάπτυξη πλην επικίνδυνα αναιμικές οι επενδύσεις. Ακόμη και οι τομείς όπου ο Ν. Βέττας θεώρησε προτεραιότητας για τις μεταρρυθμίσεις -Δημόσια Διοίκηση, επιχειρηματικό περιβάλλον, συντάξεις, φορολογία, εκπαιδευτικό σύστημα- δεν απείχαν και τόσο από τη συνήθη απαρίθμηση.

Ένα μονοπάτι που (πάλι) χάθηκε;