Δάνεια με αέρα

Από την έντυπη έκδοση

Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]

Αδελφός δικαιολογεί τον αδελφό του και τον πατέρα για τον «αέρα». Εκείνο το παλιό του 2016, που ‘χουμε κάνει πέρα: «Εγγύηση δεν σημαίνει και cash. Υπέγραψα εγγυήσεις με αέρα…» για δάνειο 15 εκατ. ευρώ. Εχέγγυο με υπογραφή. 

 Η συζήτηση περιστρέφεται σε κυριακάτικη εκπομπή στα θαλασσοδάνεια. Τι απέγινε, υπάρχει κάποια εξέλιξη, έγινε παρεξήγηση και δόθηκε εξήγηση, χάθηκε κάπου η είδηση; Δηλώνω άγνοια και πριν προλάβω να το συνειδητοποιήσω σκάει η «διαφάνεια»: «Δεν μπορείς να κατηγορήσεις κάποιον επιχειρηματία που απέτυχε. Υπάρχουν επιχειρηματίες που αποτυγχάνουν. Όπως και η...»
Τι να πεις, είναι σαν να γράφεις σε νερό. Αδρανούντες και παραιτημένοι από τον αέρα χαμένοι. «Πανιά στο φύσημα του αγέρα/ο νους δεν κράτησε άλλο από τη μέρα». Μόνο από πού πήρε η λέξη «θαλασσοδάνεια» αέρα. 

Το «δανείζειν ναυτικώς» ήταν και στην αρχαιότητα γνωστό. Με αυτήν τη σημασία απαντάται στη νομική ορολογία από τον 19ο αιώνα. Ο δανειολήπτης υποχρεωνόταν να εξοφλήσει το κεφάλαιο και πολύ υψηλό τόκο, μόνο εφόσον το πλοίο επέστρεφε αίσια από το ταξίδι του. Ναυάγια ή πειρατεία εγγυώνται ασυλία. Ακόμη κι αν ο πλοιοκτήτης είχε κι άλλη περιουσία.

Συντάχθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα νόμος που να εξασφαλίζει τους θαλασσοδανειστές «δια βιβλίου ό εγγραφήσονται τα θαλασσοδάνεια», ώστε να ξέρουν οι ασφαλιστές την κατάσταση, γιατί η ναυταπάτη γνώριζε άνθηση.

Ο Παπαδιαμάντης στα Βενέτικα δεν τα λέει ψεύτικα: «Αχ! παιδί μου, για ν’ αποκτήσει κανείς γρόσια, άλλος τρόπος δεν είναι, πρέπη νάχει μεγάλην τύχη, να εύρη στραβόν κόσμο, και να είναι αυτός μ’ ένα μάτι, δεν του χρειάζονται δυο. Πρέπει να φάη σπίτια, να καταπιή χωράφια, να βουλιάξη καράβια, με τριανταέξ τα εκατό θαλασσοδάνεια, το διάφορο κεφάλι».

Οι υπέρογκοι τόκοι (36% διάφορο) ήταν, όμως, για τους μικρούς καραβοκύρηδες βρόχοι. Καράβια βγήκαν στη στεριά και ο όρος ταξίδεψε μακριά. Η μεταφορική σημασία καθιερώθηκε στην πορεία, όπως και η απόχη σε αχρησία.