Η πρώιμη διάγνωση του καρκίνου είναι σύμφωνα με τους ειδικούς το κλειδί όχι μόνο για την αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ασθενών αλλά και της μείωσης των δαπανών υγείας σε ένα κράτος.
Της Ανθής Αγγελοπούλου
Η πρώιμη διάγνωση του καρκίνου είναι σύμφωνα με τους ειδικούς το κλειδί, όχι μόνο για την αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ασθενών αλλά και της μείωσης των δαπανών υγείας σε ένα κράτος.
Η πρώιμη διάγνωση βελτιώνει σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης
Η πλειοψηφία των καρκίνων δεν είναι εύκολο να διαγνωστεί σε αρχικά στάδια, όταν όμως, ένας καρκίνος ανακαλύπτεται πρώιμα και στην συνέχεια υποβάλλεται στην κατάλληλη θεραπεία, η πιθανότητα επιβίωσης των ασθενών για περισσότερο από 5 χρόνια είναι σημαντικά μεγαλύτερη, από ότι αν η διάγνωση γίνει σε προχωρημένο στάδιο, όταν ο όγκος έχει ήδη διασπαρεί, όπως ανέφερε στην ομιλία του με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καρκίνου ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας κ. Ευάγγελος Φιλόπουλος.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες η 5-ετής επιβίωση των γυναικών που διαγνώστηκαν με καρκίνο τραχήλου της μήτρας σε προχωρημένο στάδιο φτάνει μόλις το 15%, ενώ αντίθετα όταν η διάγνωση έγινε πριν ο καρκίνος διασπαρεί το ποσοστό αυτό φτάνει το 93%. Αυτή η διαφορά παρατηρείται και σε φτωχότερες χώρες καθώς, σύμφωνα με μελέτη που έγινε στην Ινδία, σε επαρχιακό πληθυσμό με καρκίνο του τραχήλου μήτρας, διαπιστώθηκε ότι η 5ετής επιβίωση ήταν μόλις 9% όταν η νόσος διαγνώστηκε σε στάδιο IV, σε αντίθεση με το 78% όταν ο καρκίνος διαγνώστηκε σε αρχικό στάδιο (στάδιο Ι).
Η πρώιμη διάγνωση μειώνει το κόστος θεραπείας
Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει σε χώρες υψηλού εισοδήματος, οι δαπάνες για την αντιμετώπιση των διαφόρων μορφών καρκίνου που διαγνώστηκαν σε πρώιμα στάδια ήταν 2-4 φορές μικρότερες σε σχέση με την αντιμετώπιση των καρκίνων που διαγνώσθηκαν σε προχωρημένο στάδιο.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον κ. Φιλόπουλο, μελέτη που διεξήχθη στις ΗΠΑ υπολόγισε πως η εξοικονόμηση δαπανών με την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου αγγίζει τα 26 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Ενώ, αντίστοιχη μελέτη στην υποσαχάρια Αφρική και την νοτιοανατολική Ασία διαπίστωσε πως οι έγκαιρες προληπτικές παρεμβάσεις όπως το Παπ τεστ, η κολονοσκόπηση και η μαστογραφία (συνδυαζόμενες με θεραπεία) είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές από οικονομική άποψη.
Παρόλα αυτά, εκατομμύρια περιπτώσεων καρκίνου ανακαλύπτονται σε προχωρημένο στάδιο, οδηγώντας σε δαπανηρές και σύνθετες θεραπευτικές παρεμβάσεις, περιορίζοντας την ποιότητα της ζωής και αυξάνοντας τον αριθμό των θανάτων που θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί.
Σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχουν εμπόδια σε ατομικό, υγειονομικό και κυβερνητικό επίπεδο, τα οποία παρακωλύουν εκατομμύρια ανθρώπων να έχουν μία πρώιμη διάγνωση και μία καλύτερη θεραπεία.
Τα εμπόδια στην πρώιμη διάγνωση
Αναφερόμενος στα εμπόδια που υπάρχουν ο κ. Φιλόπουλος τόνισε ότι είναι πολυπαραγοντικά σε ατομικό επίπεδο και μπορούν να επηρεάσουν την πρώιμη διάγνωση και τη συμμετοχή σε πληθυσμιακούς ελέγχους.
Για παράδειγμα:
Η ηλικία μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα κάποιου να καταλάβει και να επικοινωνήσει τα πρώιμα συμπτώματα του καρκίνου, ειδικά όταν η νόσος αφορά σε παιδιά. Παρόλα αυτά, οι καρκίνοι της παιδικής ηλικίας είναι γενικώς από τις πιο θεραπεύσιμες περιπτώσεις καθώς, το 80% αυτών είναι ιάσιμοι, εάν υπάρξει και εφαρμοστεί έγκαιρα κατάλληλη διάγνωση και θεραπεία.
Τα αντρικά πρότυπα συνδυασμένα με ένα ευρύτερο έλλειμμα προαγωγής υγείας, μπορούν να εμποδίσουν τους άντρες να ζητήσουν έγκαιρα βοήθεια. Ο ισχυρότερος παράγοντας που συνδέεται με τη συμπεριφορά των ανδρών στην αναζήτηση βοήθειας έχει φανεί πως είναι η ενθάρρυνση και η υποστήριξη από τις γυναίκες τους και από τα μέλη της οικογένειάς τους
Η κοινωνική - οικονομική κατάσταση μπορεί επίσης να αποτελέσει εμπόδιο στην πρώιμη αναζήτηση βοήθειας. Μελέτη που έγινε στη Δανία έδειξε ότι το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης συνδέεται με το φόβο της διάγνωσης. Ενώ, τα άτομα με υψηλό κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο (εκπαίδευσης, απασχόλησης, εισοδήματος) αργούν να ζητήσουν βοήθεια με την αιτιολογία ότι είναι πολύ απασχολημένοι.
Αισθήματα ντροπής και φόβου συνδυασμένα με μειωμένη ενημέρωση υγείας και πολιτιστικά πιστεύω μπορούν, επίσης, να κρατήσουν τα άτομα μακριά από το να χρησιμοποιήσουν ιατρική φροντίδα ή προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου. Μελέτη που έγινε στην Αυστραλία σε ντόπιο γυναικείο πληθυσμό διαπίστωσε ότι η ντροπή, ο φόβος και η έλλειψη γνώσεων ήταν εμπόδια στο να συμμετάσχουν στον έλεγχο με μαστογραφία ενώ, μία άλλη που εστίασε σε μετανάστες από την Ασσυρία διαπίστωσε ότι τα πολιτιστικά πιστεύω, όπως η διατήρηση της αγνότητας, εμπόδιζαν τη συμμετοχή τους σε προγράμματα ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Στο Μπαγκλαντές οι ερευνητές διαπίστωσαν σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού ότι σχεδόν οι μισές από τις γυναίκες πριν επισκεφθούν γιατρό είχαν αναζητήσει πρώτα εναλλακτικές θεραπείες, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα μία κατά μέσο όρο καθυστέρηση τεσσάρων μηνών για τη διάγνωση της νόσου.
Το 2018, μία αναφορά από το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψε ότι οι κάτοικοι του φοβούνται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ασθένεια τον καρκίνο και πως ένα στα τέσσερα άτομα δεν θα αναζητούσε ιατρική εξέταση αν παρουσίαζε ένα δυνητικό σύμπτωμα καρκίνου εξαιτίας του φόβου για τη διάγνωση που θα πρόκυπτε.
Εμπόδια του συστήματος υγείας
Οι ειδικοί προτείνουν να αυξηθεί η ενημέρωση σε γιατρούς και νοσηλευτές καθώς και σε όλους τους επαγγελματίες υγείας για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου, ειδικά στο επίπεδο της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας.
Μελέτη που έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο διαπίστωσε ότι ο περισσότερος κόσμος παρουσιάστηκε με συμπτώματα ή σημεία καρκίνου στην πρωτοβάθμια περίθαλψη ένα χρόνο περίπου πριν από την επίσημη διάγνωση της νόσου. Παρόλα αυτά ακόμα και αν ο γιατρός ή άλλος επαγγελματίας υγείας υποπτευθεί καρκίνο, οι αδυναμίες του συστήματος υγείας μπορούν να εμποδίσουν την αποτελεσματική παραπομπή των ασθενών για εξετάσεις και διάγνωση, οδηγώντας σε άχρηστες καθυστερήσεις της θεραπείας. Όταν ασθενείς στους οποίους υπάρχει υποψία καρκίνου δεν παραπέμπονται για διαγνωστικές εξετάσεις ή έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε κατάλληλες υπηρεσίες και διαγνωστικές τεχνολογίες, αυτά μπορούν να αποτελέσουν τροχοπέδη στα συστήματα υγείας για να μπορούν να προσφέρουν πρώιμη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου.
Αυτό είναι ιδιαίτερα αληθινό σε χώρες χαμηλού οικονομικού εισοδήματος όπου υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός διαγνώσεων σε προχωρημένα στάδια - 35% από τις χώρες με χαμηλό εισόδημα αναφέρουν ότι έχουν γενικά διαθέσιμες τις κατάλληλες υπηρεσίες, ενώ αυτό συμβαίνει στο 95% των χωρών με υψηλό εισόδημα.