Το πρόβλημα είναι κρίσιμο και κάτω από αυτό ελλοχεύουν μύριοι όσοι κίνδυνοι για την οικονομία και τη δημοκρατία. Η πραγματική ωρολογιακή βόμβα για την ελληνική κοινωνία και την οικονομική της κατάσταση δεν είναι τόσο το δημόσιο χρέος της χώρας όσο το αντίστοιχο ιδιωτικό. Αυτό το τελευταίο, μάλιστα, κρύβει αμέτρητες παγίδες και αποτελεί πραγματική πληγή σε μια κοινωνία αντιπαραγωγική και έντονα αποπροσανατολισμένη.
Από την έντυπη έκδοση
Toυ Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Το πρόβλημα είναι κρίσιμο και κάτω από αυτό ελλοχεύουν μύριοι όσοι κίνδυνοι για την οικονομία και τη δημοκρατία. Η πραγματική ωρολογιακή βόμβα για την ελληνική κοινωνία και την οικονομική της κατάσταση δεν είναι τόσο το δημόσιο χρέος της χώρας όσο το αντίστοιχο ιδιωτικό. Αυτό το τελευταίο, μάλιστα, κρύβει αμέτρητες παγίδες και αποτελεί πραγματική πληγή σε μια κοινωνία αντιπαραγωγική και έντονα αποπροσανατολισμένη.
Μια κοινωνία που πολύ σωστά υιοθέτησε το δυτικό καταναλωτικό πρότυπο, αφήνοντας όμως κατά μέρος την παραγωγική του διάσταση.
Στο πλαίσιο αυτό, μια προσεκτική ανάλυση ορισμένων επίσημων αριθμών, τους οποίους οι πολιτικοί για ευνόητους λόγους κάνουν γαργάρα, μας φέρνει μπροστά σε μια διαφορετική πραγματικότητα από αυτήν που προσφάτως περιέγραφε ο κύριος πρωθυπουργός, μιλώντας στη Βουλή.
Διότι, πολύ απλά, οι αριθμοί στους οποίους αναφερόμεθα μας δείχνουν ότι το κρυφό ιδιωτικό χρέος στην Ελλάδα είναι ίσως πολύ χειρότερο από το επίσημο δημόσιο.
«Μέχρι σήμερα, γνωρίζουμε ότι 2 εκατομμύρια Έλληνες έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές από καταναλωτικά δάνεια και κάρτες, ύψους 15 δισ. ευρώ. Άλλοι 420.000 έχουν “κόκκινα” στεγαστικά δάνεια ύψους 26 δισ. ευρώ και 305.000 επαγγελματίες και πολύ μικρές επιχειρήσεις έχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια 15 δισ. ευρώ. Όλοι χρωστούν σε όλους και φυσικά όλοι μαζί στο Δημόσιο, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το οποίο αθροίζουν πρόσθετα χρέη 90 δισ. ευρώ. Εάν σε αυτά προστεθεί και ο δανεισμός των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, που αθροίζει “κόκκινα” δάνεια ύψους 45 δισ. ευρώ, τότε οι οφειλές του ιδιωτικού τομέα υπερβαίνουν το ΑΕΠ της χώρας και φθάνουν τα 200 δισ. ευρώ, ένα νούμερο που δεν θα μπορούσε να αποπληρωθεί στο ορατό μέλλον. Ακόμα χειρότερα στο νούμερο αυτό θα πρέπει να προστεθεί και το χρέος μας προς το σύστημα TARGET2 ,το οποίο πρέπει να ξεπερνά τα 40 δισ. ευρώ.
Παράλληλα, υπάρχουν και τα κρυφά χρέη που δεν καταγράφονται πουθενά, όμως είναι εξίσου σημαντικά. Πρόκειται για απλήρωτους μισθούς που δεν έχουν καταβληθεί, απλήρωτα ενοίκια που δεν έχουν εισπραχθεί και φυσικά απλήρωτα τιμολόγια.
Επίσης τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι γύρω στα 3 δισ. είναι οι οφειλές του Δημοσίου προς τους ιδιώτες.
Όλα αυτά τα χρέη δημιουργήθηκαν τα οκτώ χρόνια των μνημονίων. Είναι χρέη που μπορεί να ξεπερνούν και το επίσημο δημόσιο χρέος (323,4 δισ.), αφού αρκετοί τα υπολογίζουν πάνω από 400 δισ. Απειλούν έτσι όχι μόνο την ελληνική οικονομία αλλά και την ελληνική κοινωνία, αφού πάνω από το 50% των Ελλήνων πολιτών χρωστούν είτε στο δημόσιο είτε στις τράπεζες».
Είναι δηλαδή οι πολίτες αυτοί όμηροι του κράτους και του τραπεζικού συστήματος, γεγονός που τους αφαιρεί αποταμίευση αφενός και ελευθερία κινήσεων αφετέρου. Υπάρχει έτσι μια έμμεση αποθάρρυνση του επιχειρείν, το οποίο έτσι κι αλλιώς βάλλεται διά της φορολογίας.
Έχουμε να κάνουμε δηλαδή με μια κρατικοποιημένη στην ουσία κοινωνία, η οποία στην κατάσταση που βρίσκεται αποτελεί δώρο για τον σημερινό πρωθυπουργό. Διότι όσο πιο μίζερη και φτωχοποιημένη είναι η κοινωνία αυτή, τόσο περισσότερο θα περιμένει η εξουσία να της πετάξει κάποια ξεροκόμματα εν είδει «κοινωνικής ευαισθησίας». Ας διαβάσει κανείς τον «Σοβιετικό Άνθρωπο» του Μισέλ Χέλερ{1923=1999}και θα καταλάβει αμέσως γιατί οι αυταρχικές εξουσίες θέλουν απέναντί τους φτωχούς και όχι εύπορους ανθρώπους.
Κατά τα άλλα όμως, το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους, κρυφού και φανερού, οξύνεται και τελικά αφαιρεί από την οικονομία πόρους αλλά και παραγωγικό δυναμικό. Και αυτό είναι σήμερα το σοβαρότερο πρόβλημα. Διότι χωρίς εσωτερική αποταμίευση και με τις τράπεζες στο κόκκινο, μόνο κάποιοι αφελείς θα μπορούσαν να περιμένουν μεσομακροπρόθεσμες παραγωγικές επενδύσεις. Ιδιαίτερα δε σε συνθήκες μιας γενικότερης διεθνούς αβεβαιότητας. Αβεβαιότητα που γίνεται ακόμα πιο έντονη στην παρούσα φάση της παγκόσμιας οικονομίας και των στείρων ανταγωνισμών που εκδηλώνονται στους κόλπους της.
Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι στο μάτι του κυκλώνα βρίσκεται και η Ευρωζώνη, ιδιαίτερα μετά τα γεγονότα στη Γαλλία με τα «κίτρινα γιλέκα». Η πιθανολογούμενη διόγκωση του γαλλικού χρέους ανησυχεί τις αγορές περισσότερο ίσως από τα διάφορα «σκέρτσα» της ιταλικής κυβέρνησης.
Υπό παρόμοιες συνθήκες, το 2019 θα είναι μια πολύ δύσκολη χρονιά για την Ελλάδα, με το πρόβλημα της γενικής ρευστότητας της οικονομίας να προσλαμβάνει διαστάσεις με απρόβλεπτες επιπτώσεις. Το γεγονός δε ότι θα διανύσουμε έτος πολλών και κρίσιμων εκλογών δίνει στο όλο πρόβλημα ακόμα πιο επικίνδυνες διαστάσεις. Ίσως δε από την άποψη αυτή οι βομβιστικές ενέργειες κατά μέσων μαζικής ενημέρωσης να μην είναι διόλου τυχαίες. Αντιθέτως αίσθησή μας είναι ότι περιείχαν μηνύματα τα οποία με τον χρόνο θα γίνονται όλο και πιο σαφή. Ας το έχουν υπόψη τους οι φύλακες αν υπάρχουν.