Στην πορεία του 21ου αιώνα είναι πολύ πιθανόν το 2019 να αποδειχθεί μια σημαντική από κάθε άποψη χρονιά, κυρίως δε σε ψηφιακό και ιδεολογικό επίπεδο.
Από την έντυπη έκδοση
Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Στην πορεία του 21ου αιώνα είναι πολύ πιθανόν το 2019 να αποδειχθεί μια σημαντική από κάθε άποψη χρονιά, κυρίως δε σε ψηφιακό και ιδεολογικό επίπεδο.
Δύσκολα θα μπορούσε να διαφωνήσει κανείς με την άποψη ότι το 2019, όπως λένε αρκετοί επώνυμοι στοχαστές της εποχής μας, θα είναι το έτος της «Μεγάλης Αναταραχής». Ένα φαινόμενο βέβαια που δεν ξεκινά φέτος, αλλά κατά πάσα πιθανότητα το 2019 θα πάρει σάρκα και οστά.
Κατά την εκτίμηση πολλών ειδικών, αυτών που σχηματίζουν την παγκόσμια ελίτ, με αφετηρία την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ, το Brexit (αν τελικά ολοκληρωθεί), την αραβική άνοιξη και την εξέλιξη στην Ασία, ο κόσμος μας έχει ήδη μπει σε μια νέα εποχή, η οποία όλο και περισσότερο απομακρύνεται από συνήθειες και σχέσεις εξουσίας του παρελθόντος. Και η απομάκρυνση αυτή από το παρελθόν επειδή γίνεται με απίστευτα μεγαλύτερη ταχύτητα από ό,τι αυτό συνέβαινε σε άλλες εποχές, δημιουργούνται μύρια όσα ψυχολογικά, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, όχι πάντα κατανοητά από τον συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό του πλανήτη μας.
Κατά συνέπεια, η πολυπλοκότητα και η ταχύτητα πλεύσης των τεχνολογιών και των οικονομικών λειτουργιών από μόνες τους είναι παράγοντες που γεννούν αβεβαιότητες. Και αυτές τις τελευταίες, τα παραδοσιακά πολιτικά μορφώματα και οι κρατικές γραφειοκρατίες που έχουν δημιουργήσει δεν μπορούν να τις αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά όπως αυτό συνέβαινε στο παρελθόν.
Πριν από 30 με 40 χρόνια την κοινωνική αβεβαιότητα τα πολιτικά κόμματα που κυβερνούσαν την αντιμετώπιζαν με διάφορες παροχές σε χρήμα και σε είδος, ενίοτε δε αυτό το έκαναν ερήμην της παραγωγικής επίδοσης της χώρας τους. Σήμερα, στις βιομηχανικές κοινωνίες, οι οποίες όμως με ραγδαίους ρυθμούς γίνονται όλο και πιο μεταβιομηχανικές, οι ανάγκες που σχετίζονταν με το «έχειν» έχουν σε μεγάλο βαθμό καλυφθεί. Αντίθετα όμως, προβάλλουν έντονα ανάγκες που αφορούν το «είναι». Πολυσύνθετες, εξατομικευμένες και όχι πάντα εύκολες να ικανοποιηθούν, οι ανάγκες αυτές παραπέμπουν στην ψυχολογία και άρα θέλουν ειδικούς χειρισμούς, όχι πάντα προφανείς στις πολιτικές εξουσίες...
Ο καθηγητής Κλάους Σβαμπ, εκτελεστικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός, σε τελευταίο άρθρο του κάνει λόγο για «την Παγκόσμια Ανοικοδόμηση». Μ’ άλλα λόγια, θεωρώντας ότι τα τελευταία δέκα χρόνια ο κόσμος πέρασε «Μια Μεγάλη Αναταραχή», πιστεύει ότι σήμερα είναι όσο ποτέ άλλοτε απαραίτητο ένα νέο πλαίσιο παγκόσμιας συνεργασίας.
Μόνο που αυτή τη φορά, σε σχέση με τη μεταπολεμική περίοδο 1945-1995, η πρόκληση δεν είναι μόνον οικονομική και γεωπολιτική. Έχει πρωτόγνωρες διαστάσεις. Στις μέρες μας, βιώνουμε μια θεμελιώδη αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο τα άτομα και οι κοινωνίες συνδέονται μεταξύ τους. Αν η αλλαγή αυτή δεν γίνει κατανοητή, τίποτα δεν θα μπορέσει να επιτευχθεί στο επίπεδο της επιρροής των αποτελεσμάτων. Κατά τον δρα Κλάους Σβαμπ εάν βασιστούμε στις βιαστικές επιδιορθώσεις των ατελειών ενός ξεπερασμένου συστήματος, οι δυνάμεις της αλλαγής θα ξεπεράσουν όπως είναι φυσικό αυτό το σύστημα και θα αναπτύξουν τους δικούς τους κανόνες. Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση μετασχηματίζει τα οικονομικά μας συστήματα με πολλούς τρόπους. Κατ’ αρχάς, ο φυσικός κόσμος σμικρύνεται από έναν νέα ψηφιακό, διασυνδεδεμένο οικονομικό και σε διάδραση κόσμο, με μια κυκλική και κοινή οικονομία. Η βιομηχανία βιώνει μια επανάσταση χάρη στον αυτοματισμό, την εξατομίκευση, την εντοπιότητα, πράγματα που θα κάνουν τις παραδοσιακές αλυσίδες εφοδιασμού να μοιάζουν παρωχημένες. Ο ανταγωνισμός αρχίζει πλέον να βασίζεται λιγότερο στο οικονομικό κόστος και περισσότερο στη λειτουργικότητα και την καινοτομία.
Είναι κατάδηλο ότι η φύση της επιχείρησης αλλάζει και μαζί με αυτήν μεταβάλλεται και το φιλοσοφικό της υπόβαθρο. Η αποκαλούμενη τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, που ήδη γνωρίζουμε αλλά και βλέπουμε, προσφέρει τεράστια ισχύ και υψηλούς πόρους στα χέρια λίγων εταιρειών, που ήδη κυριαρχούν στην παγκόσμια αγορά. Στο πλαίσιο αυτό οι κορυφαίες εταιρείες της ψηφιακής τεχνολογίας επανασχεδιάζουν την καθημερινότητα των πολιτών και ακυρώνουν τα παραδοσιακά κοινωνικά σχήματα με έναν τρόπο που δεν θα μπορούσαν να κάνουν οι παραδοσιακές επιχειρήσεις.
Από εδώ και στο εξής, η υπεροχή της Τεχνητής Νοημοσύνης και των big data, καθώς και η ικανότητά τους να χειρίζονται καταστάσεις μέσω της πρωτοκαθεδρίας έξυπνων συστημάτων θα καθορίσουν την ισχύ τόσο του κεφαλαίου όσο και της πολιτικής. «Τα επόμενα χρόνια οι εθνικοί προϋπολογισμοί θα επιβαρύνονται από τις υλικές και άυλες υποδομές, οι οποίες θα είναι απαραίτητες για την υποστήριξη των οικοσυστημάτων της καινοτομίας και της διά βίου κατάρτισης του εργατικού δυναμικού, καθώς και από κοινωνικά προγράμματα στόχος των οποίων θα είναι η στήριξη του εργατικού δυναμικού που θα πληγεί από την οικονομική μετάβαση. Από αυτήν την άποψη, ιδιαίτερα κρίσιμη θεωρείται η προσαρμογή της εκπαίδευσης στις απαιτήσεις της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην καλλιέργεια της δημιουργικότητας, στην κριτική σκέψη, στον ψηφιακό εγγραμματισμό» επισημαίνει ο δρ. Κλάους Σβαμπ.
Και με τον τρόπο του φέρνει στο παρασκήνιο ένα σοβαρό πρόβλημα, που σίγουρα δεν αντιμετωπίζεται με κραυγές και ξόρκια.
Από εδώ και στο εξής, η υπεροχή της Τεχνητής Νοημοσύνης και των big data, καθώς και η ικανότητά τους να χειρίζονται καταστάσεις μέσω της πρωτοκαθεδρίας έξυπνων συστημάτων θα καθορίσουν την ισχύ τόσο του κεφαλαίου όσο και της πολιτικής.