Η ανάπτυξη συνδυασμένων μεταφορών και εφοδιαστικής αλυσίδας, με έμφαση στην παροχή υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, μπορεί να καταστήσει τη χώρα μας ένα διεθνές hub συνδυασμένων μεταφορών για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Τα τελευταία χρόνια υλοποιείται στη χώρα μας «ένα μακρόπνοο επενδυτικό πρόγραμμα, με βασικούς άξονες πολιτικής αφενός την αναβάθμιση και επέκταση της υφισταμένης υποδομής όλων των μέσων μεταφοράς και αφετέρου την προώθηση των συνδυασμένων και διατροπικών μεταφορών.
Στον Φάνη Ζώη
[email protected]
Η ανάπτυξη συνδυασμένων μεταφορών και εφοδιαστικής αλυσίδας, με έμφαση στην παροχή υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, μπορεί να καταστήσει τη χώρα μας ένα διεθνές hub συνδυασμένων μεταφορών για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Τα τελευταία χρόνια υλοποιείται στη χώρα μας «ένα μακρόπνοο επενδυτικό πρόγραμμα, με βασικούς άξονες πολιτικής αφενός την αναβάθμιση και επέκταση της υφισταμένης υποδομής όλων των μέσων μεταφοράς και αφετέρου την προώθηση των συνδυασμένων και διατροπικών μεταφορών. Η γεωγραφική θέση της χώρας μας, που αποτελεί σταυροδρόμι τριών ηπείρων, καθιστά την Ελλάδα έναν key player στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας».
Τα παραπάνω προκύπτουν, μεταξύ άλλων, από τη συνέντευξη που παραχώρησε στη «Ν» ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Μεταφορών Θάνος Βούρδας, συμπληρώνοντας ότι σε κάθε περίπτωση πρέπει να επενδύσουμε στις μεταφορές του μέλλοντος.
Ο κ. Βούρδας τόνισε ότι τόσο το γεωγραφικό πλεονέκτημα όσο και η εφαρμογή της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας στον τομέα των υποδομών και των μεταφορών μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στη σταδιακή ανάδειξη της Ελλάδας σε διαμετακομιστικό κέντρο πανευρωπαϊκής εμβέλειας, παρέχοντας σημαντική ώθηση στις υπηρεσίες εμπορευματικών μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των συνδυασμένων και διατροπικών μεταφορών.
Σύμφωνα με τον ίδιο, στόχος του υπουργείου είναι «η ασφαλής μεταφορά και η προώθηση της συνδυασμένης μεταφοράς. Λιμάνι-τρένο-δρόμος-αεροδρόμιο».
Ειδικότερα, για τον τομέα των συνδυασμένων και διατροπικών μεταφορών, εκτός από τα σημαντικά έργα αναβάθμισης και επέκτασης των δικτύων, ο κ. Βούρδας κατέδειξε τα Εμπορευματικά Κέντρα ως κρίσιμες υποδομές, που αποτελούν σημαντική προϋπόθεση για τον εξορθολογισμό των λειτουργιών και δράσεων των Logistics.
Αναφερόμενος στη σύνδεση λιμένων και σιδηροδρομικού δικτύου, ο γ.γ. του υπουργείου είπε ότι ο Πειραιάς και τα υπόλοιπα λιμάνια αποτελούν αφετηρίες για τις συνδυασμένες μεταφορές προς την ευρωπαϊκή ενδοχώρα και ευκαιρίες για την αξιοποίηση εργαλείων όπως τα «blocktrains», συμβάλλοντας στην ανάκαμψη και ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η δημιουργία των προϋποθέσεων ανάπτυξης των εμπορευματικών σιδηροδρομικών μεταφορών εξαρτάται άμεσα από την εξέλιξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, τις υφιστάμενες υποδομές και την πολιτική αξιοποίησης σύγχρονων και καινοτόμων εργαλείων όπως είναι και τα «blocktrains».
Καταλήγοντας δήλωσε ότι η αύξηση του transit φορτίου μέσω της Ελλάδας και η παροχή υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας μπορούν να γίνουν η κύρια δύναμη για την ανάπτυξη των logistics και να συμβάλουν στην ανάκαμψη της εγχώριας οικονομίας.
Ακολουθεί η συνέντευξη που παραχώρησε στη «Ν» ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Μεταφορών Θάνος Βούρδας.
Στη συνάντηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη με τους ηγέτες των βαλκανικών χωρών ελήφθησαν συγκεκριμένες αποφάσεις σχετικά με τη σιδηροδρομική σύνδεση των λιμανιών της Β. Ελλάδας με τα λιμάνια της Βουλγαρίας. Θα μπορούσατε να μας δώσετε κάποιο χρονοδιάγραμμα σχετικά με τη δημιουργία της κοινής εταιρείας Ελλάδας - Βουλγαρίας;
«Η σιδηροδρομική σύνδεση των λιμανιών της Βόρειας Ελλάδας με τη Βουλγαρία ανοίγει νέους εμπορικούς δρόμους για τη σύνδεση της Ελλάδας με την ενδοχώρα των Βαλκανίων και τη Μαύρη Θάλασσα και δίνει στις βαλκανικές και παρευξείνιες χώρες άμεση πρόσβαση στο Αιγαίο. Το ότι αποτελεί στρατηγικό έργο προτεραιότητας αποτυπώθηκε με την υπογραφή της κοινής διακήρυξης από τους δύο πρωθυπουργούς τον προηγούμενο μήνα. Ως σημαντική πρωτοβουλία έχει αναδειχθεί και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του προέδρου της κ. Γιούνκερ. Στόχος είναι μέχρι τον Φεβρουάριο να έχει κυρωθεί από τα κοινοβούλια των δύο χωρών η ίδρυση της διακρατικής εταιρείας για την υλοποίηση και τη λειτουργία του έργου».
Μετά την ολοκλήρωση της σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνα - Θεσσαλονίκη, πιθανότατα έως το τέλος του έτους, όπως έχετε αναφέρει και εσείς, σε ποια έργα θα δώσετε προτεραιότητα;
«Η ολοκλήρωση του άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη και η ηλεκτροκίνηση έως Ειδομένη είναι απτά γεγονότα πλέον. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, επίσης, ότι το 2015 το έργο βρισκόταν σε ποσοστό υλοποίησης 17% και ότι σήμερα τελειώνει, ενώ είχε ξεκινήσει το 1997. Επόμενη προτεραιότητα η γραμμή Αθήνα - Πάτρα ώστε να ολοκληρωθεί ο βασικός σιδηροδρομικός άξονας της χώρας (Πάτρα-Αθήνα-Θεσσαλονίκη). Επόμενη φάση, που έχει ήδη αρχίσει, είναι η εντατικοποίηση των διασυνοριακών συνδέσεων με Βουλγαρία, πΓΔΜ και Αλβανία, σχεδιασμός που προϋποθέτει και νέες χαράξεις. Παράλληλα, δίνεται προτεραιότητα σε έργα που θα συνδέσουν τους λιμένες και τις βιομηχανικές περιοχές με το βασικό σιδηροδρομικό δίκτυο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η σιδηροδρομική σύνδεση με τον εμπορευματικό λιμένα (6η προβλήτα) Θεσσαλονίκης και οι συμφωνίες του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και του ΟΣΕ με τη MotorOil και τα Ελληνικά Πετρέλαια».
Μπορείτε να μας δώσετε κάποιο χρονοδιάγραμμα για τη σιδηροδρομική σύνδεση της Αθήνας με την Πάτρα και πόσο δύσκολη ήταν η συμφωνία για την πλήρη υπογειοποίηση από το Ρίο μέχρι τον Άγ. Διονύσιο;
«Στόχος μας είναι να φτάσει το τρένο στο νέο λιμάνι της Πάτρας το 2022. Η αλλαγή χάραξης δεν είναι μια εύκολη διαδικασία όταν οι πόροι υλοποίησης προέρχονται από κοινοτικά προγράμματα. Τους τελευταίους μήνες βρισκόμαστε σε συνεχή επικοινωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕΠ) και τους τεχνικούς συμβούλους της, τους JASPERS, καθώς έπρεπε να αλλάξει η μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας. Παρ’ όλα αυτά, με συστηματική και μεθοδική δουλειά απ’ όλους τους συναρμόδιους, κατορθώσαμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Οι άμεσα επόμενοι στόχοι, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που θέσαμε, είναι οι εξής: Πρώτον, να ενεργοποιηθεί σύντομα η γραμμή μέχρι το Αίγιο. Δεύτερον, να προκηρυχθεί η υλοποίηση των υπολειπόμενων έργων μέχρι τον Ψαθόπυργο, καθώς και η νέα χάραξη “Ρίο-Αγ. Διονύσιος”. Ταυτόχρονα, προχωράμε με τη μελέτη της υπόγειας διέλευσης από το παραλιακό μέτωπο της Πάτρας, δηλαδή το τμήμα “Αγ. Διονύσιος-Αγ. Αντρέας”».
Ποια η σημασία του έργου της σιδηροδρομικής σύνδεσης της Ελλάδας με την Αλβανία, για τη χώρα μας, τα Δυτικά Βαλκάνια και όλη την Νοτιοανατολική Ευρώπη;
«Πρόσφατα συνεδρίασε η επιτροπή που υλοποιεί τη μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας του έργου και τη χάραξη της διαδρομής για τη σιδηροδρομική σύνδεση Ελλάδας-Αλβανίας.
Για πρώτη φορά η χώρα μπαίνει επί της ουσίας στη διαδικασία συμμετοχής στους άξονες των Δυτικών Βαλκανίων. Η σημασία της ολοκλήρωσης του άξονα “Θεσσαλονίκη - Φλώρινα - Καστοριά - Πόγραδετς” είναι πολύ μεγάλη, καθώς μας καθιστά ιδιαίτερα ενεργούς στις εμπορευματικές αλλά και επιβατικές μεταφορές σε μια περιοχή στην οποία η χώρα μας ποτέ δεν είχε παρουσία. Το έργο αυτό, όταν υλοποιηθεί, θα αποτελεί και την ολοκλήρωση όλων των κάθετων σιδηροδρομικών αξόνων που θα συνδέουν την Ελλάδα με το σύνολο του ευρωπαϊκού χώρου».
Ποια τα επόμενα βήματα για την εδραίωση της χώρας μας ως διαμετακομιστικού κέντρου της Νοτιοανατολικής Ευρώπης;
«Η Ελλάδα έρχεται, επιτέλους, να αξιοποιήσει τη γεωπολιτική της θέση, να κάνει την υστέρηση χρόνων πλεονέκτημα και με στρατηγικά βήματα να εδραιωθεί ως διεθνές κέντρο συνδυασμένων μεταφορών. Με τον εκσυγχρονισμό και την υλοποίηση των οδικών και σιδηροδρομικών υποδομών αποκτούμε θεμέλια για να αναπτύξουμε τις υπηρεσίες της εφοδιαστικής αλυσίδας. Δεν αρκούν όμως. Κρίσιμες, επίσης, υποδομές στον τομέα των συνδυασμένων μεταφορών αποτελούν τα Εμπορευματικά Κέντρα. Επειδή όταν μιλάμε για logistics μιλάμε για μια αλυσίδα που συνδέει πολλούς τομείς της αγοράς και πολλούς φορείς, αναδείχθηκε ως επιτακτική η ανάγκη για εθνική στρατηγική. Εδώ και έναν χρόνο περίπου υλοποιούμε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Εφοδιαστική Αλυσίδα, προχωρώντας στην υλοποίηση αρκετών κρίσιμων δράσεων. Ως άμεσες προτεραιότητες τέθηκαν ο εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου και η απλοποίηση των τελωνειακών διαδικασιών και των διαδικασιών ελέγχου, με απώτερο στόχο τον εξορθολογισμό των λειτουργιών της εφοδιαστικής αλυσίδας».
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η κατάρτιση του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Μεταφορών;
«Τα μοντέλα των μετακινήσεων έχουν ολοκληρωθεί και είμαστε στη φάση ανάπτυξης των σεναρίων τα οποία θα αποτελέσουν τη βάση του εθνικού μας σχεδιασμού με ορίζοντα το 2037. Παράλληλα, το τελευταίο διάστημα έχει ξεκινήσει η εκπαίδευση εξειδικευμένων στελεχών του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ώστε να αυξήσουν τις ικανότητες και την τεχνογνωσία που θα τους επιτρέψουν να χειρίζονται τα μοντέλα αυτά με τα οποία θα έχουμε τη δυνατότητα να αναλύουμε και να παρακολουθούμε την ιεράρχηση των μελλοντικών έργων στη χώρα μας. Τέλος, το ΕΣΣΜ θα αποτελεί και τη σταθερή βάση με ισχυρή τεκμηρίωση για τη διασφάλιση χρηματοδοτήσεων για τα αναγκαία έργα».
Στον τομέα των συνδυασμένων μεταφορών, εκτός από τα σημαντικά έργα αναβάθμισης και επέκτασης των δικτύων, πόσα Εμπορευματικά Κέντρα θεωρείτε ότι μπορούν να λειτουργήσουν στη χώρα;
«Τα δύο εμπορευματικά κέντρα εθνικής σημασίας στη χώρα μας είναι αυτό του Θριασίου Πεδίου στην Αττική και αυτό της Θεσσαλονίκης, στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου. Το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο, του οποίου η σύμβαση παραχώρησης για το διαμετακομιστικό κέντρο κυρώθηκε πρόσφατα, αποτελεί το πρώτο ενιαίο κέντρο συνδυασμένων μεταφορών στη χώρα. Αποτελεί επίσης πρότυπο παράδειγμα της σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα. Σύντομα θα δημοσιοποιηθεί και η διαδικασία προεπιλογής για τον Φορέα Διαχείρισης του Θριασίου. Σε εξέλιξη βρίσκεται η αντίστοιχη διαδικασία για την κατασκευή του εμπορευματικού κέντρου της Θεσσαλονίκης.
Στον σχεδιασμό μας επίσης περιλαμβάνονται εμπορευματικά κέντρα στις πόλεις της Αλεξανδρούπολης, της Λάρισας, του Βόλου, της Ηγουμενίτσας και της Πάτρας.
Παράλληλα, όμως, βλέποντας ένα βήμα παρακάτω, η προσέλκυση αυτών των εμπορευματικών ροών που θα επιτευχθεί καθιστά ακόμα πιο κρίσιμη την εξυγίανση και αναδιοργάνωση των αστικών εμπορευματικών μεταφορών (city logistics). Αποτελεί ένα έργο σύνθετο και απαιτητικό. Αναγνωρίζοντας όμως τα προφανή οφέλη για την κοινωνία, το περιβάλλον, την αγορά και την ελκυστικότητα των πόλεων της Αττικής, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών προχωρά μαζί με την Περιφέρεια Αττικής για πρώτη φορά σε έργο μελέτης και σχεδιασμού (το “Log-Attica”)».
Ποιες είναι οι σημαντικές αλλαγές και τα οφέλη που θα προκύψουν από την εφαρμογή του 4ου Σιδηροδρομικού Πακέτου;
«Το 4ο Σιδηροδρομικό Πακέτο που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποτελεί δέσμη ενιαίων κανόνων, με πρωταρχικό στόχο την άρση των εμποδίων που απομένουν στην αγορά για την ολοκλήρωση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Σιδηροδρομικού Χώρου.
Το πρώτο σημαντικό όφελος που επέρχεται με την εφαρμογή του είναι η προσαρμογή του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου σε κοινά πρότυπα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως -για παράδειγμα- στον τομέα της διαλειτουργικότητας και της ασφάλειας.
Περαιτέρω, επέρχεται ουσιαστική αλλαγή στην αγορά του σιδηροδρόμου με την υιοθέτηση κανόνων λειτουργίας. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει απόλυτα ότι μιλάμε για κοινούς κανόνες, καθώς κάθε κράτος-μέλος έχει τη δυνατότητα να προσαρμοστεί στα δικά του δεδομένα. Αυτό θα κάνουμε και εμείς.
Για να μιλάμε όμως για επιτυχημένη υιοθέτηση του 4ου Σιδηροδρομικού Πακέτου, προαπαιτούμενα είναι η αλλαγή νοοτροπίας και λειτουργίας, καθώς και η ενίσχυση της τεχνογνωσίας, σε όλους τους σιδηροδρομικούς φορείς».