Η συζήτηση για τις προοπτικές του αγροδιατροφικού τομέα πάει δεκαετίες πίσω - πάντως στα χρόνια Διαμαντή Πεπελάση, ύστερα με ενσωμάτωση στον πολιτικό λόγο ΠΑΣΟΚ/Ανδρέα Παπανδρέου, εν συνεχεία με ευρωπαϊκή χροιά με Κώστα Σημίτη/Νίκο Θέμελη/Δημήτρη Δαμιανό...
Από την έντυπη έκδοση
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Η συζήτηση για τις προοπτικές του αγροδιατροφικού τομέα πάει δεκαετίες πίσω - πάντως στα χρόνια Διαμαντή Πεπελάση, ύστερα με ενσωμάτωση στον πολιτικό λόγο ΠΑΣΟΚ/Ανδρέα Παπανδρέου, εν συνεχεία με ευρωπαϊκή χροιά με Κώστα Σημίτη/Νίκο Θέμελη/Δημήτρη Δαμιανό...
Πριν από λίγες μέρες, «Το μέλλον του αγροδιατροφικού τομέα» αποτέλεσε στην Κεντρική Μακεδονία, στις Σέρρες, αντικείμενο του AgriBusiness Forum, με πρωτοβουλία GeoRoutes και στήριξη της ολλανδικής πρεσβείας/Orange Grove, της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής/American Farm School Θεσσαλονίκης, των πανεπιστημίων Rutgers/ΗΠΑ και Wagenigen/Ολλανδίας. Εκείνο που θα μπορούσε να θεωρηθεί μια, κατά κυριολεξία, περιφερειακού και εξειδικευμένου ενδιαφέροντος πρωτοβουλία, έρχεται να ενταχθεί σε μια ευρύτερη φιλοσοφία ανοίγματος και διεθνούς ένταξης στην Ελλάδα του 2018.
Πράγματι, η ίδια αυτή συνεργασία των Ολλανδών και της GeoRoutes, με προσθήκη του Οργανισμού Συνεργασίας του Ευξείνου Πόντου και σε διασύνδεση με την Πολιτική Γειτονίας της Ε.Ε., της Γαλάζιας Ανάπτυξης/Blue Growth κοκ., έχει ξεκινήσει από πέρσι το Forum Συνεργασίας Βαλκανίων και Ευξείνου Πόντου γύρω από την ιδέα της συνδεσιμότητας/connectivity, που λέει τι; Ότι, έτσι όπως προχωράει η παγκοσμιοποίηση αλλά και έτσι όπως εξελίσσονται τα γεωπολιτικά στην περιοχή μας, με την Ιστορία παρούσα αλλά και με μεγάλους παίκτες άγαρμπα ενεργούς -ΗΠΑ, Ρωσία, ακόμη-ακόμη Κίνα, συν οι μικροηγεμονικές τάσεις Τουρκίας-, με τη δε Ε.Ε. σε παγίως διστακτική παρουσία, άμα η ευρύτερη περιοχή δεν προχωρήσει στον δρόμο της διασύνδεσης, τότε θα βρεθεί (πολυδιασπασμένη/fragmented) σε νέα φάση περιπετειών.
Διασυνδεδεμένη όμως πώς; Με μεταφορικές υποδομές, με ενεργειακές οδούς, με δίκτυα της ψηφιακής εποχής - επικοινωνιών κοκ., με τουριστικές συνεργασίες, με πανεπιστημιακά και ερευνητικά δίκτυα, με περιβαλλοντικές διασυνοριακές δράσεις, με συνδυασμένη ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα.
Αυτό το τελευταίο μάς φέρνει πίσω στη διοργάνωση για «Το μέλλον του αγροδιατροφικού τομέα» απ’ όπου ξεκινήσαμε. Λοιπόν, στο Forum, οι πιο παραδοσιακές προσεγγίσεις, όπως εκείνη που αφορούσε την ΚΑΠ για μετά το 2020 ή η άλλη που άφησε τις τράπεζες να παρουσιάσουν χρηματοδοτικά εργαλεία για τον αγροτικό τομέα, ξεδιπλώθηκαν δίπλα στη συζήτηση για το πώς νέες τεχνολογίες, με σύγχρονο hardware (από drones και GPS μέχρι νέες πρακτικές διατήρησης και συσκευασίας τροφίμων) αλλά και συνολικά με εισαγωγή στην ψηφιακή εποχή καθώς και με πρωτοβουλίες για ένταξη σε διεθνή δίκτυα εμπορίας ή/και αλυσίδες αξίας, μπορούν να φέρουν σε νέα εποχή την οικονομικότητα/την ανταγωνιστικότητα του πρωτογενούς τομέα στη μετά-την-κρίση Ελλάδα.
Εκείνο που από καιρό ακούγεται ως «ευφυείς καλλιέργειες»/smart farming ή ως ακριβόχρονη παραγωγή/J.I.T. στην πάντα ιδιαίτερη γεωργία επιδιώκεται να ενσωματώσει αληθινά τεχνολογική καινοτομία και τις δυνατότητες της ψηφιακής εποχής. Καθώς η παρουσία της ολλανδικής εμπειρίας ήταν έντονη, το υπόδειγμα της «τριπλής έλικας» (δηλαδή της ουσιαστικής σύμπλεξης ιδιωτικού τομέα, πανεπιστημίων/ερευνητικών κέντρων, δημόσιας στήριξης) αναλύθηκε, προκειμένου να δείξει πώς μια μεσαία χώρα σαν την Ολλανδία έχει πετύχει εξαγωγές 101 δισ. ευρώ το 2017, με τον αγροδιατροφικό τομέα να δίνει το 20% των συνολικών εξαγωγών, κυρίως όμως το 50% του εμπορικού πλεονάσματος της χώρας. Μια ανοιχτή οικονομία, η επιδίωξη της διεθνούς ανταγωνιστικότητας, η ανάδειξη του clustering και προπαντός της ενσωμάτωσης των ψηφιακών δυνατοτήτων ώστε να συγκροτηθούν οι αλυσίδες αξίας - αυτή είναι η περιβάλλουσα της ολλανδικής «τριπλής έλικας».
Ήδη, εισηγήσεις από αρμοδίους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του υπουργείου Γεωργίας, παρεμβάσεις από ανθρώπους του συνεταιριστικού και του πανεπιστημιακού κόσμου είχαν φέρει στο προσκήνιο την παραδοχή ότι η επόμενη ΚΑΠ είναι κυριολεκτικά «αύριο», ότι το 2020 ή και το 2022, αν δεν προετοιμαστεί άμεσα, κινδυνεύει να χαθεί, ότι ο όποιος εθνικός σχεδιασμός έχει καθυστερήσει σε σχέση με τις άλλες χώρες της ΚΑΠ.
Όμως, μετάβαση του αγροδιατροφικού παραγωγικού δυναμικού στο αύριο προϋποθέτει/απαιτεί χρηματοδότηση. Υπάρχει;
Υπάρχει με ανεκτό κόστος; Υπάρχει με κατάλληλα για τον αγροδιατροφικό τομέα τραπεζικά προϊόντα; Εδώ, έχουμε συνεισφορά των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών μηχανισμών - αλλά μόνον για μεγαλύτερης κλίμακας χρηματοδοτήσεις ή πάλι για global loans με ενδιάμεσες χορηγήσεις - ή και τη νέα εποχή των FinTech - η οποία όμως ωριμάζει αργά και δεν έχει αποκτήσει μέγεθος ικανό ώστε να οδηγήσει τα πράγματα. Μπορούν όμως οι συστημικές τράπεζες να αξιολογήσουν σχέδια εισαγωγής νέας τεχνολογίας, σε hardware ή/και λογισμικό ή/και μεθόδους, χωρίς απλώς να «κολλάνε» το κόστος απόκτησης σε παραδοσιακούς εξοπλισμούς ή κτηριακές δομές; Και πώς θα συνδυαστεί το κόστος χρήματος με τις ανάγκες ανταγωνιστικότητας ενός τομέα που έχει εγκατασταθεί στον αστερισμό του ακριβού;
Περισσότερα ερωτήματα, παρά απαντήσεις…