Ενα «μυστικό» δωμάτιο στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, που άνοιξε έπειτα από 35 χρόνια τον περασμένο Δεκέμβριο, αποκαλύπτεται τώρα ως «θυρανοίξια» του «κρυφού ιερού» όπου είχε καταφύγει στις 29 Μαΐου 1453 ο βυζαντινός ιερέας για να συνεχίσει τη θεία λειτουργία που είχε διακοπεί στον κύριο Ναό της Αγίας Σοφίας με την εμφάνιση του κατακτητή Μωάμεθ. Την ανακάλυψη αυτή έκανε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Βιένης Πολυχρόνης Ενεπεκίδης, ο οποίος αντλεί τα αποδεικτικά του στοιχεία από τον «Φάκελλο Φοσάτι» που σχηματίσθηκε από δικές του προσωπικές έρευνες την τελευταία δεκαετία, για να επικαιροποιηθεί τώρα τυχαία μετά το άνοιγμα της κρύπτης πριν ένα εξάμηνο.
Το ξεχασμένο «μυστικό» δωμάτιο της Αγίας Σοφίας, εντοπίστηκε όταν η νέα διευθύντρια του Μουσείου της Αγίας Σοφίας, Ζαλέ Ντεντέογλου, ρώτησε αν υπάρχει χώρος που να μην έχει ανοιχτεί και διέταξε να παραβιάσουν την κλειδαριά του συγκεκριμένου χώρου μια και δεν υπήρχε κλειδί της πόρτας. Αποκαλύφθηκε τότε πως το δωμάτιο, το οποίο δεν είχε ανοιχτεί από το 1968, υπήρξε το εργαστήρι του Γκάσπαρο Φοσάτι (1809-1883), ο οποίος ακολουθώντας την εντολή που είχε λάβει από το σουλτάνο, αναστήλωσε πλήρως το μνημείο στη διάρκεια της περιόδου 1847-1849.
Η ιστορική έρευνα του καθηγητή Πολυχρόνη Ενεπεκίδη αποδεικνύει σήμερα ότι ο ευσεβής καθολικός Φοσάτι από το καντόνι Τεσίνο της Ελβετίας, είχε απλώς μετατρέψει επιδέξια σε γραφείο του την κρύπτη που του είχαν υποδείξει οι Ελληνες φίλοι και σύμβουλοί του στην Κωνσταντινούπολη.
Η κρύπτη αυτή, μια από τις πολλές του μεγάλου ναού, ήταν - κατά τις ελληνικές παραδόσεις και τους θρύλους που είχαν υφανθεί γύρω από τον τρούλο της Αγίας Σοφίας μετά την Αλωση- το κρυφό εκείνο ιερό όπου συνεχίστηκε από τον ιερέα η διακοπείσα ιεροτελεστία, και όταν τελείωσε έκλεισε η πόρτα της κρύπτης και θα ανοίξει, κατά την παράδοση, όταν και πάλι Ελληνες θα είναι οι ιερείς και το εκκλησίασμα.
ΑΠΕ-ΜΠΕ