Μετά από μήνες στασιμότητας και σιωπής το Κυπριακό φαίνεται να αναδεικνύεται ξανά στη διπλωματική σκηνή.Την περασμένη εβδομάδα ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας είχε επισκεφθεί την Τουρκία και είχε θέσει στους συνομιλητές του το ζήτημα της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού. Το ίδιο αίτημα πρόκειται να θέσει η καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερτνογάν κατά την επικείμενη επίσκεψή του στο Βερολίνο.
Μετά από μήνες στασιμότητας και σιωπής το Κυπριακό φαίνεται να αναδεικνύεται ξανά στη διπλωματική σκηνή.Την περασμένη εβδομάδα ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας είχε επισκεφθεί την Τουρκία και είχε θέσει στους συνομιλητές του το ζήτημα της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού. Το ίδιο αίτημα πρόκειται να θέσει η καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερτνογάν κατά την επικείμενη επίσκεψή του στο Βερολίνο. Το Κυπριακό βρέθηκε όμως και στο επίκεντρο των συνομιλιών των υπουργών Εξωτερικών της Γαλλίας και της Ολλανδίας κατά την επίσκεψή τους στη Λευκωσία την περασμένη εβδομάδα.
Υποχρέωση της Άγκυρας η λύση του Κυπριακού
Πώς εκτιμά ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων για το Κυπριακό; «Είναι σημαντικό», επισημαίνει στη συνέντευξη του προς την Deutsche Welle «ότι αναγνωρίζεται από τους συνομιλητές μας ότι το Κυπριακό είναι ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πρέπει η ΕΕ να επιδείξει το αναγκαίο ενδιαφέρον. Εξάλλου εμείς θεωρούμε ότι στα σημεία που υπάρχει διαφωνία σε σχέση με την επίλυση του Κυπριακού η ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο να βρεθούν οι λύσεις.» Την άποψη ότι το Κυπριακό συνιστά πρωτίστως ευρωπαϊκό ζήτημα φαίνεται να υιοθετεί όλο και περισσότερο και η Γερμανία η οποία στο παρελθόν παρέπεμπε στον ΟΗΕ ως αποκλειστικά αρμόδιο θεσμό για την επίλυση του ζητήματος.
Ενδεικτική για τη γερμανική στάση είναι η δήλωση του γερμανού ΥΠΕΞ στη συνέντευξη τύπου μαζί με τον κύπριο ομόλογό του τη Δευτέρα στο Βερολίνο. Σύμφωνα με τον Χάικο Μάας η επίλυση του Κυπριακού συνιστά μέρος των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η Τουρκία σε σχέση με την πορεία ένταξης της στην ΕΕ. Όπως τονίζει ο κ. Χριστοδουλίδης στην Deutsche Welle «το γεγονός ότι αυτό αναγνωρίζεται από τους εταίρους μας, και μάλιστα τοποθετούνται δημόσια με αυτό τον τρόπο, είναι μια ιδιαίτερα θετική εξέλιξη την οποία χαιρετίζουμε».
Πέραν αυτού κατά τις συνομιλίες του με τον κ. Χριστοδουλίδη ο γερμανός ΥΠΕΞ υποσχέθηκε ότι το Βερολίνο θα θέσει στην τουρκική πλευρά κυπριακά αιτήματα: «Έχουμε μεταφέρει πολύ συγκεκριμένα μηνύματα που θα επιθυμούσαμε η καγκελάριος της Γερμανίας να θέσει στον τούρκο πρόεδρο κατά την επίσκεψη του περί τα τέλη Σεπτεμβρίου» πληροφορεί ο κ. Χριστοδουλίδης.
Το Κυπριακό κριτήριο για τις τουρκικές προθέσεις
Εδώ και μήνες είναι εμφανείς οι προσπάθειες της Τουρκίας να προσεγγίσει ξανά την ΕΕ. Στους Ευρωπαίους επικρατεί όμως επιφυλακτικότητα ως προς την ειλικρίνεια των προθέσεων. Το ζητούμενο είναι αν η τουρκική ηγεσία προφασίζεται μια στροφή προς την Ευρώπη προκειμένου να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα ή αν πραγματικά την επιθυμεί; Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να αποδείξει τη διάθεσή της με πράξεις και ενέργειες τονίζει ο κ. Χριστοδουλιδης: «Θέλουμε, και αυτό δεν είναι μόνο επιθυμία της Λευκωσίας αλλά και του Βερολίνου - και στο Παρίσι υπάρχει αυτή η προσέγγιση, να δούμε στην πράξη συμπεριλαμβανομένων και των κινήσεων που πρέπει να κάνει (η Τουρκία) στο Κυπριακό – και όλοι αντιλαμβάνονται τι πρέπει να κάνει – ότι όντως επιθυμεί αυτή την ουσιαστική νέα προσέγγιση με την ΕΕ.»
Η επικέντρωση της Λευκωσίας στην Άγκυρα δημιουργεί την εντύπωση ότι επιδιώκει μια απευθείας συνεννόηση μαζί της παρακάμπτοντας τους Τουρκοκύπριους. Πολύ περισσότερο που εδώ και πολλούς μήνες ο δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των ηγεσιών των δύο κοινοτήτων παραμένει κλειστός. Ο κ. Χριστοδουλίδης κατηγορηματικά διαψεύδει αυτή την εκδοχή: «Σε καμία απολύτως περίπτωση δεν παρακάμπτουμε την τουρκοκυπριακή πλευρά ή τους τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας. Αν ήταν σε εμάς, σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους να επιλύσουμε το Κυπριακό, θα είχε μέχρι τώρα επιλυθεί.» Ο λόγος που η κυπριακή κυβέρνηση αυτό το διάστημα «επικεντρώνεται» στην Τουρκία είναι η αρνητική της στάση σε προσπάθειες που καταβάλλει για παράδειγμα ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες για επανέναρξη των συνομιλιών στο Κυπριακό.
Ο κίνδυνος να αποσυρθεί ο ΟΗΕ
Αναμένεται ότι την άλλη εβδομάδα η ειδική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό Τζειν Χολ Λουτ θα υποβάλει στον Αντόνιο Γκουτέρες έκθεση αναφορικά με τις προοπτικές επανέναρξης των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού. Στη βάση αυτών των εκτιμήσεων ο κ. Γκουτέρες θα υποβάλει τον Οκτώβριο δική του έκθεση στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Σε περίπτωση που καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι προοπτικές για την επανέναρξη συνομιλιών είναι αρνητικές ενδεχομένως να προτείνει τα Ηνωμένα Έθνη να σταματήσουν τις προσπάθειες τους για επίλυση του Κυπριακού. Ο κ. Χριστοδουλίδης ελπίζει ότι αυτό το σενάριο δεν θα γίνει πραγματικότητα και εκφράζει την ελπίδα ότι μέσα από την αποστολή της κ. Λουτ να διερευνήσει τις διαθέσεις των εμπλεκόμενων πλευρών θα διαμορφωθούν οι συνθήκες για την επανέναρξη των συνομιλιών.
Παράλληλα όμως τονίζει πως « η παρούσα κατάσταση πραγμάτων δεν μπορεί να αποτελεί τη λύση του Κυπριακού. Είναι μια επικίνδυνη κατάσταση και για εμάς και για τους τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας. Για αυτό το λόγο θα πρέπει να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις από εκεί που έμειναν στο Γκραν Μοντανά . Θεωρούμε ότι, ναι, η λύση είναι ένας εφικτός στόχος ειδικότερα αν η ΕΕ στείλει το ξεκάθαρο μήνυμα και προς τα Ηνωμένα Έθνη αλλά και προς όλους τους ενδιαφερόμενους ότι έχει τις λύσεις στα σημεία διαφωνίας μας.» Στις τελευταίες διαπραγματεύσεις στην Ελβετία επιτεύχθηκαν σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλίδη χάρη στη συμμετοχή εκπροσώπων της Κομισιόν «σημαντικές συγκλίσεις» στην εσωτερική όσο και στην διεθνή πτυχή του Κυπριακού.
«Βελούδινο διαζύγιο»;
Σε περίπτωση που δεν καρποφορήσουν οι προσπάθειες του ΟΗΕ τι απομένει – «βελούδινο διαζύγιο», δηλαδή μια συμφωνημένη διχοτόμηση; Ο κ. Χριστοδουλίδης απορρίπτει αυτή τη λύση: «Δεν θεωρούμε ότι η διχοτόμηση της Κύπρου αποτελεί επιλογή για κανέναν - ούτε για εμάς, ούτε για τους Τουρκοκύπριους. Ο στόχος μας είναι ένας, είναι ξεκάθαρος και αφορά την επανένωση της πατρίδας μας. Θεωρούμε ότι η ΕΕ μπορεί να δώσει λύσεις. Επικεντρωνόμαστε στο στόχο μας που δεν είναι τίποτε άλλο από την επίλυση του Κυπριακού στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων (του ΟΗΕ) και των αρχών και αξιών της Ε.Ε.».