«Καθαρή απόφαση»: Προσδοκίες και όρια

Από την έντυπη έκδοση 

Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]

Από δυο άσχετους παράγοντες θα εξαρτηθεί η συνάντηση του Eurogroup της 21ης Ιουνίου. Καθοριστική για την ολοκλήρωση του τρέχοντος Προγράμματος/3ου Μνημονίου. Καθοριστική για τη -μεσοπρόθεσμη, ας μη χρησιμοποιείται η έκφραση «οριστική»- ρύθμιση για το ελληνικό χρέος. Καθοριστική για τη συνολική πορεία μετά-τα-Μνημόνια. Αυτό πήγε να εκφράσει στο Συνέδριο του Economist στο γαλήνιο καλοκαιρινό Λαγονήσι ο Αλέξης Τσίπρας, ζητώντας «απόφαση καθαρή, με σαφές μήνυμα στις αγορές και χωρίς αστερίσκους». (Εύστοχα ένας εκ των παρισταμένων παρατήρησε ότι οι Έλληνες πολιτικοί το ‘χουν κάποιο κόλλημα με την καθαρότητα. «Ξεκάθαρες λύσεις» είχε ζητήσει στον καιρό του ο Κώστας Σημίτης. Την «καθαρή έξοδο» συμβολοποίησε τώρα ο Αλέξης Τσίπρας, μέρες προτού η ιταλική κρίση «εξορίσει» κάθε ενδεχόμενο καθαρών διευθετήσεων σε οτιδήποτε στην Ευρώπη του 2018.)

Ο πρώτος παράγοντας είναι εξωγενής. Απόλυτα, δυσάρεστα εξωγενής! Στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου θα φτάσουμε με τη γερμανική καρέκλα υπό μείζον ερωτηματικό - και αυτή είναι η αποφασιστική καρέκλα, ποιος δεν το αναγνωρίζει; Όχι επειδή ο Όλαφ Σολτς ακόμη ψάχνει τον βηματισμό του. 

Ούτε επειδή υποσχέθηκε /απείλησε με «ακόμη κάτι μικρό» για την Ελλάδα στο μέτωπο του χρέους (και πάλιν, απόσταση χαώδης από την άχρηστη εμμονικότητα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος ως Πάρθειον βέλος για το ελληνικό χρέος είχε επιμείνει αντί για «επιμήκυνση μέχρι 15 ετών» που συμφωνούσαν όλοι, να γραφτεί το 2017 στο κείμενο «επιμήκυνση από 0 μέχρι 15 ετών»). Αλλά επειδή η Γερμανία -η συνετή, προβλεπτή, αξιόπιστη Γερμανία- απειλείται, πάλι, με κυβερνητικό κενό. Αν δεν βρίσκεται ήδη σε κενό, καθώς ο «Τραμπ-μπονζάι» της Γερμανίας -κατά την υπέροχη περιγραφή για τον Χορτς Ζέεχοφερ, πρόεδρο των ΧριστιανοΚοινωνιστών /CSU, υπουργό Εσωτερικών και Ηρακλή του μεταναστευτικού- προκάλεσε κρίση κορυφής με την καγκελάριο Μέρκελ (εν όψει, φυσικά, των τοπικών εκλογών του Οκτωβρίου στη Βαυαρία «του»). 

Τοπικό/εσωτερικό μεν το ζήτημα της σκλήρυνσης έναντι των μεταναστών, όμως αληθινά κινδυνεύει να κατεδαφίσει την κυβέρνηση Συνασπισμού CDU/CSU/SPD στο Βερολίνο.

Με την καγκελάριο να προωθεί μίνι Κορυφή μεταναστευτικού Γερμανίας-Αυστρίας-Ιταλίας-Ελλάδας-Ισπανίας ως εκτόνωση. Τελικά όμως… ενδεχομένως θα αποδυναμωθεί η (SPD, διά του Σολτς) γερμανική καρέκλα στο Eurogroup, είτε θα λειτουργήσει ως πρόσχημα αναβολής/αναβλητικότητας για κλείσιμο του πάντα ευαίσθητου μετώπου του χρέους.

Δεύτερος παράγοντας: Οι προθέσεις των Ευρωπαίων, του διεθνούς συστήματος γενικότερα, απέναντι στην Ελλάδα του Ιουνίου 2018 μετά την επίτευξη συμφωνίας για το Μακεδονικό θα είναι σαφώς θετικές. Όμως πάντα το να προσδοκά κανείς οτιδήποτε σε επίπεδο οικονομικής διαπραγμάτευσης από τη διασύνδεση με το γεωπολιτικό είναι παρακινδυνευμένο - ιδίως άμα το ισχυρό μέρος στην οικονομική διαπραγμάτευση έχει εσωτερικά τραβήγματα (όπως είδαμε). Υπάρχει δυστυχώς και το άλλο: η συμφωνία Ελλάδας-πΓΔΜ βρίσκεται αυτή τη στιγμή -και στις δυο χώρες- υπό αμφισβήτηση, με βαθύτερα πολιτικά ρήγματα να έχουν ενεργοποιηθεί στην Ελλάδα. (Η Ελλάδα, βλέπετε, προσέρχεται στο Eurogroup). Πόσο αξιόπιστη θα κρίνεται λοιπόν για κλείσιμο συμφωνίας χρέους η εκεί ελληνική καρέκλα;

Εδώ, βέβαια, έχει καταγραφεί και κάτι άλλο - που το αποτύπωσε η τοποθέτηση/έκκληση Τσίπρα για «καθαρή απόφαση»: η απόφαση αυτή του Eurogroup, προετοιμασμένη από συνεχείς συσκέψεις Washington Group/Euro Working Group, θα δοθεί στην Ελλάδα απλώς ως επιλογή σύνθεσης προδιαμορφωμένων λύσεων. (Μη θεωρούμε, δηλαδή, ότι θα υπάρξει ουσιαστική διαπραγμάτευση). Συν, ως τρόπος παρουσίασης. Αυτό βέβαια το τελευταίο θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην πολιτική επεξήγηση/προώθηση της όποιας λύσης - διαφορετικά βέβαια στη Γερμανία, διαφορετικά στην Ελλάδα. 

Επιμήκυνση για το -ακριβό- χρέος του EFSF; Μικρότερη επιμήκυνση (και πόσο;) αλλά με παράλληλη διάθεση σημαντικού μέρους του αδιάθετου ποσού των 27,4 δισ. του τρέχοντος Δανειακού Προγράμματος για αντιστάθμιση; Συν εξαγορά του ακριβότερου δανείου του ΔΝΤ (ιδίως άμα τελικά απομακρυνθεί το Ταμείο); Συν απόδοση των πολυσυζητημένων κερδών των Κεντρικών Τραπεζών και της ΕΚΤ από τα ANFAs και SMPs; - εδώ είναι που θα επιχειρηθεί να δοθεί η εικόνα αιρεσιμότητας/conditionality, ώστε να σιγασθούν οι αντιρρήσεις στη γερμανική Bundestag.

Τρία τελικά σημεία, όσο θα ζυμώνεται η συμφωνία στο Eurogroup. Πρώτον, μέρος της ετικέτας του πακέτου/της μιντιακής προβολής της συμφωνίας θα είναι ο υπολογισμός της ωφέλειας σε καθαρή παρούσα αξία: ετοιμασθείτε για ακροβασίες υπολογισμού! Δεύτερον, αν υφέρπει γερμανική κρίση κοινοβουλευτικά, τότε θα «σπρωχτεί» η όποια λύση σε επίπεδο ESM: όχι απλό, αλλά εφικτό. Τρίτον, ούτε η 21η Ιουνίου είναι το απώτερο όριο. Υπάρχει και η 12η Ιουλίου - αλλά αυτό θα μας έφερνε στο όριο.