Όταν ένα κράτος ενδιαφέρεται να δανειστεί από τις αγορές, δεν κοιτάζει ούτε «αριστερά» ούτε «δεξιά», γράφει ο Βασίλης Κωστούλας.
Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
Όταν ένα κράτος ενδιαφέρεται να δανειστεί από τις αγορές, δεν κοιτάζει ούτε «αριστερά» ούτε «δεξιά». Κοιτάζει μόνο ευθεία, στις αποδόσεις του 10ετούς ομολόγου. Εκτός κι αν έχει πάρει απόφαση ότι δεν θα δανειστεί από τις αγορές.
Δεκαπέντε μέρες πριν από τη συνεδρίαση του Eurogroup που θα κρίνει τους όρους λήξης του προγράμματος, η απόδοση του ελληνικού ομολόγου ανέρχεται στο 4,5%. Η αμέσως χαμηλότερη απόδοση είναι της Ιταλίας, ωστόσο μόλις στο 2,5% κι αυτό επειδή ζει το δικό της «2015». Το αληθινό μέτρο σύγκρισης για την Ελλάδα είναι η απόδοση της Πορτογαλίας, της έτερης χώρας του ευρωπαϊκού Νότου που ολοκλήρωσε το δικό της πρόγραμμα το 2014. Το πορτογαλικό επιτόκιο σήμερα δεν ξεπερνά το 1,5%.
Μπροστά σε αυτήν την πραγματικότητα και μακριά από τα φώτα της εκατέρωθεν πολιτικής επικοινωνίας, προβάλλουν τρία βασικά σενάρια για την επομένη της 20ής Αυγούστου.
1ο σενάριο: Το ελληνικό κράτος διασφαλίζει ένα αποθεματικό σχεδόν 20 δισ. ευρώ, με τα αδιάθετα του τρίτου δανείου της Ευρωζώνης και με τους πόρους που έχει αποσπάσει από τα δημόσια ταμεία η κυβέρνηση. Το «μαξιλάρι» αυτό θα καλύψει τις ανάγκες εξυπηρέτησης του χρέους για περίπου 15 μήνες, με βάση τα σημερινά δεδομένα στη διάρθρωση των ελληνικών ομολόγων. Αυτό θα σημαίνει ότι σχεδόν 20 δισ. ευρώ, πολύτιμα για την πραγματική οικονομία που διψά για επενδύσεις και θέσεις εργασίας, θα θυσιαστούν για μια έξοδο από το πρόγραμμα η οποία δεν θα είναι και είσοδος στις αγορές, για τουλάχιστον έναν χρόνο.
2ο σενάριο: Οι θεσμοί εξετάζουν τελικά μέσα στο καλοκαίρι τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους και στην πραγματικότητα επιλέγουν να σπρώξουν στο μέλλον τις αποπληρωμές των αμέσως επόμενων λίγων ετών. Το σενάριο αυτό «κουμπώνει» με το πρώτο, καθώς συνδυάζεται με το αποθεματικό και δίνει ακόμη περισσότερο χρόνο στο Ελληνικό Δημόσιο εκτός αγορών, χωρίς συνέπειες.
3ο σενάριο: Είτε οι θεσμοί είτε η κυβέρνηση, είτε οι θεσμοί και η κυβέρνηση καταλήγουν στην επιλογή μιας νέας μορφής προγράμματος που θα διασφαλίζει, και πάλι προσωρινά, ιδιαίτερα χαμηλό κόστος δανεισμού για την Ελλάδα. Η επικρατέστερη εκδοχή σε αυτό το σενάριο είναι μια προληπτική πιστωτική γραμμή, την οποία μέχρι στιγμής οι εταίροι προσπαθούν να αποφύγουν και η κυβέρνηση έχει δαιμονοποιήσει με αμιγώς μικροπολιτικά κίνητρα, σε σημείο που πλέον δεν μπορεί να κάνει πίσω, ειδάλλως θα υποστεί μια σφοδρή πολιτική ήττα· κλασική περίπτωση αυτοεγκλωβισμού με όχημα τη δημαγωγία πάνω στη βάση ευσεβών πόθων.
Και τα τρία αυτά σενάρια έχουν έναν κοινό τόπο: το ελληνικό πρόγραμμα απέτυχε να εκπληρώσει τον στόχο της βιώσιμης επιστροφής του ελληνικού κράτους στις αγορές. Aυτό δεν είναι μια επιτυχής ολοκλήρωση του προγράμματος. Είναι η λήξη της προθεσμίας για τους θεσμούς και την κυβέρνηση.