10+1 παρεμβάσεις για δυναμικότερη ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού

Του Θεόδωρου Κόντε
Ο κ. Θεόδωρος Κόντες είναι πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Ελλάδα έχει λαμπρό μέλλον στον θαλάσσιο τουρισμό, αφού περιβάλλεται από μια τεράστια ακτογραμμή, με ανεπτυγμένη γεωγραφικά πολυνησιακή μορφή και έκταση, με αναρίθμητες φυσικές ομορφιές, καταγάλανες θάλασσες, πανέμορφες παραλίες, αλλά και θρησκευτικά, πολιτιστικά μνημεία μεγίστης ιστορικής σημασίας. Η κληρονομιά αυτή πρέπει να διατηρηθεί, αλλά και να γίνει περισσότερο γνωστή ανά την υφήλιο, αποδίδοντας τα μέγιστα οφέλη στις τοπικές κοινωνίες, αλλά και στην οικονομία της χώρας μας, από τον τομέα αυτό που θεωρείται η βαριά βιομηχανία της πατρίδας μας.

Ο θαλάσσιος τουρισμός, με τα ποικίλα οφέλη, μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω, αν με σωστές μελέτες και σταδιακή βελτίωση / συντήρηση υποδομών, καταφέρουμε να προσφέρουμε ένα ιδανικό προϊόν, ικανοποιώντας όλους τους επίδοξους επισκέπτες μας.

Τα γεγονότα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και ιδιαίτερα στην ανατολική έχουν επηρεάσει αρνητικά τον θαλάσσιο τουρισμό. Ανεξαρτήτως των γεγονότων αυτών, είναι σκόπιμο να υπάρχει ενδιαφέρον συνεχούς ανάπτυξης της υποδομής των λιμένων, καθώς και των μαρινών, ώστε στον τομέα αυτό να είναι έτοιμη η χώρα να προσφέρει ποιότητα υπηρεσιών, προκειμένου να προσελκύσει πελατεία.

Δεν είναι ευχάριστο το γεγονός ότι από τους τουριστικούς λιμένες της κρουαζιέρας (περίπου 42) μόνο 15 πληρούν τις προϋποθέσεις για σωστή διαχείριση και με υποδομές που μπορούν να εξυπηρετούν πλήρως τις απαιτήσεις εταιρειών, tour operators και επιβατών.

Οι αρμόδιοι φορείς, που γνωρίζουν τις ελλείψεις σε όλο το φάσμα λειτουργίας του συστήματος που λειτουργεί ο θαλάσσιος τουρισμός και που φυσικά συνδέεται και με εκτός της λιμενικής ζώνης περιοχές και χώρους, είναι ανάγκη να μεθοδεύουν τρόπους και διαδικασίες κατάρτισης των προγραμμάτων, ώστε σε σύντομο χρόνο και πριν από την έναρξη της τουριστικής περιόδου να έχουν εκτελεστεί τα αναγκαία έργα και οι ρυθμίσεις, για την εξυπηρέτηση όχι μόνο των κρουαζιερόπλοιων και τουριστικών σκαφών, αλλά και των εκατοντάδων χιλιάδων επιβατών - τουριστών που καταφτάνουν στη χώρα μας με αυτά.

Μεταξύ των έργων και σχεδιασμών αυτών εντάσσονται:

• Νέοι προβλήτες και κρηπιδώματα.
• Εκβαθύνσεις στις λιμενολεκάνες.
• Κατάλληλες θέσεις παραμονής επιβατών - passengers terminals.
• Παροχή όλων των ευκολιών στα σημεία παραβολής των πλοίων και των σκαφών.
• Εξασφάλιση μεταφοράς των επιβατών από τα σημεία αποβιβάσεως προς τα terminals, αν αυτά είναι σε μεγάλη απόσταση.
• Εφαρμογή των μέσων και συστημάτων που προβλέπονται από τον Διεθνή Κώδικα ISPS για το Maritime Security.
• Κατάλληλος διαχωρισμός των περιοχών στη λιμενική ζώνη για Schengen και Non Schengen επιβάτες.
• Συνεργασία, όπου υπάρχει πλοηγικός σταθμός, για πλοηγήσεις των πλοίων χωρίς καθυστερήσεις.
• Έργα οδοποιίας στα σημεία που συνδέουν τους λιμένες με τα προς επίσκεψη ενδιαφέροντα της ευρύτερης περιοχής.
• Βελτίωση υποδομών στα αεροδρόμια και ιδιαίτερα σε αυτά που οι γειτονικοί τους λιμένες λειτουργούν ως home porting.
• Εξασφάλιση γραφείων για τις Αρχές λιμένος (λιμεναρχεία, υπηρεσίες ελέγχου διαβατηρίων - τελωνεία), καθώς και στελέχωση αυτών με αναγκαίο προσωπικό και τα κατάλληλα υλικοτεχνικά μέσα.

Ένεκα των εξελίξεων στη λειτουργία της ναυτιλίας και ιδιαίτερα της τουριστικής ναυτιλίας και ακόμη πιο ιδιαίτερα στον κλάδο της κρουαζιέρας, ο οποίος σήμερα εξυπηρετείται από πλοία μεγάλων διαστάσεων και μεταφορικής ικανότητας, εξοπλισμένα με τα πλέον σύγχρονα μέσα και συστήματα ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που έχουν σχέση με τις ελικτικές ικανότητες, είναι ανάγκη να υπάρχει εκσυγχρονισμός στους λανονισμούς λιμένων, ιδιαίτερα των λιμενικών Αρχών στη δικαιοδοσία των οποίων υπάρχει δραστηριότητα αυτού του κλάδου της τουριστικής ναυτιλίας.

Όσον αφορά τη δραστηριότητα της κρουαζιέρας, παρατίθεται πίνακας με στοιχεία που αφορούν την περίοδο 2014 - 2017.

Αναλύοντας τα αποτελέσματα που αναφέρονται μπορούμε να καταλήξουμε στα ακόλουθα συμπεράσματα:

• Μέχρι το 2015 υπήρχε μια φυσιολογική σταδιακή ετήσια αύξηση με ορισμένες διορθωτικές κινήσεις λόγω ανταγωνισμού άλλων προορισμών.
• Το 2016 αναμέναμε να ακολουθηθεί παρόμοια ετήσια αύξηση, αλλά μας προλάβανε τα γεγονότα της γείτονος Τουρκίας με το πραξικόπημα, και όχι μόνο, στη μέση της τουριστικής περιόδου. Όπως αναμενόταν και εφόσον τα πλοία βρίσκονταν στην περιοχή έγινε το αυτονόητο, δηλαδή ακύρωσαν τους τουρκικούς προορισμούς και αναζήτησαν διάφορους ελληνικούς προορισμούς, με το λιμάνι του Πειραιά να επιλεγεί ως κυρίως λιμένας homeporting, έτσι λοιπόν βλέπουμε το 2016 σημαντικές αυξήσεις των επισκεπτών, αλλά και με αυξημένη αποεπιβίβαση στον Πειραιά. Όπως αναμενόταν βέβαια αυτό ήταν προσωρινό.
• Το 2017, και φυσικά μετά τα γεγονότα του 2016 και στη συνέχεια του 2017, και την έντονη παρουσία του μεταναστευτικού οι εταιρείες επέλεξαν να μεταφερθούν μερικώς ή ολικά σε άλλους προορισμούς, με αυτόν της Ασίας ως νέο κύριο προορισμό.

Έτσι λοιπόν βλέπουμε τις εν λόγω μειώσεις σε διάφορους προορισμούς της Επικράτειας, με αυτούς του ανατολικού Αιγαίου να έχουν την πλέον εντυπωσιακή μείωση.

Τα ανωτέρω στοιχεία δείχνουν ότι η περίοδος 2017 είχε μείωση 22% στις αφίξεις και 15% στους επιβάτες.

• Συνεχίζοντας την έρευνά μας για το τι μέλλει γενέσθαι το 2018 αλλά και το 2019, οι προβλέψεις δεν είναι και τόσο αισιόδοξες.

Για το μεν 2018 οι εταιρείες παραμένουν σε θέση αναμονής και διατηρούν περίπου την ίδια εικόνα κίνησης με πιθανότατη μικρή αύξηση ως προς το 2017 περίπου 1-2%.

Για το μεν 2019 μπορούμε να αναφέρουμε μόνο τις προβλέψεις της CLIA, που δεν αναμένουν επίσης κάποια ικανοποιητική βελτίωση, αν και κατά τη γνώμη μας ελπίζουμε ότι εφόσον ηρεμήσουν τα πράγματα μετά τις εκλογές της γείτονος χώρας, ίσως έχουμε το 2019 μια καλύτερη εικόνα για τον θαλάσσιο τουρισμό μας.

Το yachting είναι επίσης ο πλέον αξιόλογος θαλάσσιος τουρισμός, με πελάτες υψηλής οικονομικής επιφάνειας, με παρατεταμένη παραμονή.

Στον τομέα αυτό χρειάζεται επίσης λιμενική και τουριστική πολιτική για τις μαρίνες που υποδέχονται τα σκάφη αυτά, προσφέροντας εξαιρετικές υπηρεσίες. Επίσης ανάλογη μελέτη απαιτείται για την επέκταση ή και κατασκευή νέων μαρινών για να εξυπηρετήσουν την αυξημένη ζήτηση στην παράκτιο της πατρίδας μας, αποφεύγοντας την απομάκρυνση σκαφών προς Τουρκία, Κροατία κ.α. Ο ανταγωνισμός υπηρεσιών αλλά και ο οικονομικός και στον τομέα αυτό είναι πολύ βασικός.

• Είναι βέβαια γεγονός και τα στοιχεία που συγκεντρώνουμε από διάφορες αγορές διεθνώς ότι η χώρα μας έχει τεράστιο ενδιαφέρον και ιδιαίτερα στον θαλάσσιο τουρισμό.

Ευχή όλων είναι όπως οι δυσάρεστες αυτές καταστάσεις, που επηρέασαν τα τελευταία χρόνια αρνητικά τη δραστηριότητα του θαλάσσιου τουρισμού στη χώρα μας, σύντομα να παύσουν και να επανέλθει το κλίμα αισιοδοξίας και ανάπτυξης, για την οποία, όπως προαναφέρεται, πρέπει να φροντίσουμε να υπάρχει ανάλογη προετοιμασία.