Με ένα ακόμη Washington Group να έχει αποτύχει να κρατήσει το ΔΝΤ στο Ελληνικό Πρόγραμμα ως εγγυητή προς τις αγορές κατά την «έξοδο» και με την ιταλική υπόθεση σε πρόσκαιρη μόνον ύφεση, πυκνώνουν σ’ εμάς οι διοργανώσεις δημοσίων συζητήσεων περί της «εξόδου», γράφει ο Α. Δ. Παπαγιαννίδης.
Από την έντυπη έκδοση
Του Α. Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Με ένα ακόμη Washington Group να έχει αποτύχει να κρατήσει το ΔΝΤ στο Ελληνικό Πρόγραμμα ως εγγυητή προς τις αγορές κατά την «έξοδο» και με την ιταλική υπόθεση σε πρόσκαιρη μόνον ύφεση, πυκνώνουν σ’ εμάς οι διοργανώσεις δημοσίων συζητήσεων περί της «εξόδου». Θα ξεχωρίσουμε μία, την πρωτοβουλία της οποίας είχε το Οικονομικό Επιμελητήριο την περασμένη εβδομάδα, για μια σειρά από λόγους.
Ο πρώτος ήταν εκείνο που θα λέγαμε «όλος ο θίασος επί σκηνής», καθώς υπήρξε η αντιπροσώπευση της τρόικας (Ντέκλαν Κοστέλο/Επιτροπή, Ραλφ Στράουχ/ESM, ο Μιχ. Ψαλιδόπουλος/ΔΝΤ δεν τα κατάφερε), η εμπειρία των άλλων χωρών Μνημονίων (Πορτογαλία, Ιρλανδία, Κύπρος), το πολιτικό σύστημα (Στ. Πιτσιόρλας, Κ. Χατζηδάκης, Φ. Γεννηματά σε κεντρικές ομιλίες, Κ. Ζαχαριάδης/Κ. Καραμανλής ο εκ Σερρών/Β. Βενιζέλος/Ν. Καραθανασόπουλος σε συζήτηση), η τεχνοδομή της χώρας (Φρ. Κουτεντάκης - Γκ. Χαρδούβελης - Ι. Μουρμούρας ως Τράπεζα της Ελλάδος). Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι, με Βαγγέλη Μεϊμαράκη να παρεμβαίνει εκτός προγράμματος προκειμένου να υπερασπισθεί τη ψήφιση από τη Ν.Δ. του Μνημονίου-3 το καλοκαίρι του 2015, άνοιξε κάπως άγαρμπα αλλά πολύ ουσιαστικά η συζήτηση για την έννοια των συναινέσεων. Ο τρίτος λόγος ήταν ότι δύο εισηγήσεις, εκείνη του Προέδρου της Δημοκρατίας (ο οποίος είχε θέσει τη διοργάνωση υπό την αιγίδα του) και εκείνη του Ι. Μουρμούρα πήγαν τη συζήτηση παρακάτω.
Ο μεν Προκόπης Παυλόπουλος παρουσίασε μια διεξοδική νομικοπολιτική ανάλυση του τύπου Quo Vadis Europa?, όπου δίπλα σε γνώριμα μοτίβα (μη θεσμικά καλυπτόμενη φύση του Eurogroup, αμφισβήτηση της δομής και λειτουργίας της Ευρωζώνης, ζήτημα της συλλογικότητας και αλληλεγγύης στην Ευρωπαϊκή Ένωση), ο ΠτΔ μίλησε για υπαρξιακό αδιέξοδο της σημερινής Ευρώπης. Ενώ ο Ι. Μουρμούρας, μιλώντας και ακαδημαϊκά αλλά και ως Τράπεζα της Ελλάδος, αφού αναγνώρισε πολλά θετικά στοιχεία στην τωρινή φάση της οικονομίας, προσήλθε με εποικοδομητικές δικές του προτάσεις για τα επόμενα βήματα.
Πρώτον, ενίσχυση του cash buffer - πέραν των μέχρι σήμερα (και αύριο, μετά τη συνεισφορά της 4ης αξιολόγησης) κεφαλαίων και πέραν των πρωτογενών πλεονασμάτων του 3,5% και των όποιων επιπλέον πόρων από τυχόν εξόδους στις αγορές - με μέρος τουλάχιστον των 25 δισ. ευρώ που απομένουν από το τρέχον Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα.
Δεύτερον, δημιουργία μιας Συμβουλευτικής Task Force, από Γραφείο Προϋπολογισμού, ΟΔΔΗΧ, Τράπεζα της Ελλάδος κ.ο.κ. προκειμένου, με εμβληματική φιγούρα επικεφαλής, να προωθήσει με roadshow διεθνώς τα ελληνικά ομόλογα. Τρίτον, πλήρη άρση των capital controls μετά την έξοδο τον Αύγουστο, μετά τη διευκρίνιση/clarification των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος. Με τη σειρά αυτή επάλληλων κινήσεων, θα μπορούσε και η ΕΚΤ να πεισθεί/πιεσθεί να δεχθεί τα ελληνικά ομόλογα ως collateral για πράξεις στήριξης στα πλαίσια της (2ετούς) φάσης επανεπένδυσης/απόσβεσης της πιστωτικής χαλάρωσης, συμβάλλοντας έτσι στη δέσμευση -ό,τι κι αν σημαίνει ο όρος πια!- του Eurogroup του 2017 ότι «θα παρασχεθεί στήριξη ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση [της Ελλάδας] στις αγορές».
Τέλος, δύο ανεξάρτητες ανάμεσά τους συνεισφορές, του Ντέκλαν Κοστέλο και του Φραγκίσκου Κουτεντάκη, επισήμαναν ένα ταυτόσημο πλην διαφορετικά προσεγγιζόμενο στοιχείο. Σήμερα, μετά από 8 χρόνια «εξαιρετικά έντονης, επώδυνης προσαρμογής» (του Κοστέλο, αυτό) έχει επιτευχθεί μείζων διόρθωση στα flows/τις ροές: δημοσιονομικά πλεονάσματα αντί ελλειμμάτων, ισορροπία εξωτερικού ισοζυγίου, κάποια ανάκαμψη παραγωγής. Όμως παραμένει βαριά η σκιά των stocks/των βαρών του παρελθόντος: δημόσιο χρέος, ανεργία, ιδιωτικό χρέος (προς Δημόσιο ή Ταμεία, προς τις Τράπεζες/NPLs).
Η επόμενη μέρα, λοιπόν, για Κοστέλο και για Κουτεντάκη «χρειάζεται» να στραφεί από τη νοοτροπία ανακοπής των επίφοβων flows στην προσπάθεια απορρόφησης των βαριών stocks. Εκεί, ο μεν Κοστέλο -διπλωματικότητα πλην ευκρινέστατα- κατέθεσε την προσδοκία ότι οι περιπέτειες της Ιταλίας «θα φέρουν συγκέντρωση της προσοχής/will focus the minds των εταίρων της Ευρωζώνης» στο ζήτημα του χρέους, ενώ και η Ελλάδα θα 'πρεπε να μη θεωρήσει ότι η επανεκκίνηση της οικονομίας -που θα έρθει, επιταχυνόμενα- «σημαίνει ότι απορροφήθηκαν όλα τα υπορρέοντα προβλήματα». Ο δε Κουτεντάκης στάθηκε στο πώς/πόσο προέχει να λήξει σ’ εμάς «η αίσθηση κατάστασης ανάγκης» (γι’ αυτό «και μπορούμε και πρέπει να βγούμε από τα Μνημόνια»), αλλά και (σ’ αυτό βρέθηκε ευθυγραμμισμένος με την τοποθέτηση Παυλόπουλου) στην Ευρώπη «να ξεπεραστεί ο νέος διαχωρισμός Πιστωτές-Οφειλέτες» που έχει πάρει τη θέση του παλιότερου Βορράς-Νότος...
Και έτσι, η συζήτηση για κάποιας μορφής «προληπτικό μηχανισμό στήριξης» επανέρχεται. Ζητείται επιδέξια, υβριδική φόρμουλα. Μήπως ως ουρά του λήγοντος Προγράμματος, μαζί με κάποια τεχνική βοήθεια;