Oι προκλήσεις που σχετίζονται με την παγκοσμιοποίηση, το περιβάλλον και την τεχνολογία, μεταξύ άλλων, έχουν άμεσο αντίκτυπο στο πώς μπορούν οι επιχειρήσεις να διαχειρίζονται με επιτυχία τις αλυσίδες εφοδιασμού τους (supply chains).
Του Νίκου Ροδόπουλου
Ο Νίκος Ροδόπουλος είναι πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics και πρόεδρος & δ.σ. της OnLine Data
Oι προκλήσεις που σχετίζονται με την παγκοσμιοποίηση, το περιβάλλον και την τεχνολογία, μεταξύ άλλων, έχουν άμεσο αντίκτυπο στο πώς μπορούν οι επιχειρήσεις να διαχειρίζονται με επιτυχία τις αλυσίδες εφοδιασμού τους (supply chains). Επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο αποκομίζουν σημαντικά οφέλη από την καλύτερη διαχείριση της εφοδιαστικής τους αλυσίδας, μέσω της μείωσης του κόστους και των χρόνων παράδοσης, καθώς και την άμεση αύξηση της παραγωγικότητας και της ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών. Η εφοδιαστική αλυσίδα και οι επιμέρους κλάδοι της -μεταφορές και αποθηκεύσεις- αποτελούν σημαντικό παράγοντα στη βιωσιμότητα και την υποστήριξη εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων. Η συνεχής βελτιστοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας μειώνει τα τηρούμενα αποθέματα από μία παραγωγική ή εμπορική λειτουργία. Ας μην ξεχνάμε ότι οι καταναλωτικές συνήθειες έχουν αλλάξει ριζικά και οι προμήθειες στα σημεία λιανικής είναι περισσότερες στο πλήθος με λιγότερο όγκο -άρα και αξία- κάθε φορά.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες αποτελούν πλέον κομβικό σημείο στρατηγικής και παραγωγής εθνικών οικονομικών πολιτικών, όπως επίσης δεν είναι τυχαίος ο ρόλος της χώρας μας στον παγκόσμιο χάρτη εμπορευματικών ροών με άξονα την Ασία και την Ευρώπη.
Το κομβικό σημείο της χώρας μας στις παγκόσμιες εμπορευματικές ροές
Οι εισαγωγές και οι εξαγωγές συνθέτουν τις εμπορευματικές ροές. Οι ενδιάμεσες εισαγωγές, προορίζονται κυρίως για την παραγωγική διαδικασία και η αξία τους είναι μεγαλύτερη από το 50% του συνόλου των εισαγωγών, εξαιρουμένου του εμπορίου πετρελαίου.
Οι εξαγωγές, από την άλλη, μπορούν να πρωταγωνιστήσουν σε ένα νέο οικονομικό μοντέλο ανάκαμψης με την εφοδιαστική αλυσίδα σε ρόλο κεντρικής εργαλειοθήκης. Αυτό ορίζεται σήμερα ως «μοντέλο βεντάλια παραγωγής και υπηρεσιών» και αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ελκυστικότερου επενδυτικού περιβάλλοντος. Το μοντέλο αυτό μπορεί και πρέπει να στηριχθεί σε εξωστρεφείς δραστηριότητες όπως η μεταποίηση, ο τουρισμός και τα logistics. Εάν μείνουμε σε παραδοσιακά, ξεπερασμένα οικονομικά μοντέλα, όπου παραγωγή σημαίνει μόνο βιομηχανία με φουγάρα ή εκτάσεις γεωργικής καλλιέργειας με χαμογελαστούς αγρότες, τότε θα συνεισφέρουμε ελάχιστα στο μέλλον.
Σ’ αυτό το νέο μοντέλο, ο τομέας πάνω στον οποίο θα τέμνονται όλες οι επιχειρηματικές δραστηριότητες δεν είναι άλλος από την Εφοδιαστική Αλυσίδα.
Ας φανταστούμε λοιπόν ένα σύγχρονο επιχειρηματικό πάρκο υποδοχέα -που λειτουργεί στη λογική των clusters-, για εμπορεύματα τα οποία ακολουθούν την παρακάτω διαδικασία: μεταποιούνται ή συσκευάζονται, αποκτούν το κατάλληλο branding, παράγονται με φιλική προς το περιβάλλον ενέργεια, διαθέτουν πιστοποιημένη ανακύκλωση και μέσα από την αρχή Reuse-Recycle-Reduce οδηγούν στη δημιουργία νέων εμπορεύσιμων / επαναχρησιμοποιούμενων υλικών.
Γίνεται αμέσως αντιληπτό πως έτσι μετασχηματίζουμε στην πράξη μια αλυσίδα διαφορετικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε εκφραστή της κυκλικής οικονομίας. Εάν προσθέσουμε εδώ και τις τεχνολογίες πληροφορικής που παράγονται στη χώρα μας, τότε όχι μόνο αυξάνουμε τη διείσδυσή μας, άρα τις εξαγωγές μας στις χώρες του εξωτερικού, αλλά διαμορφώνουμε ταυτόχρονα μια νέα, οργανωμένη, υγιή και θεσμοθετημένη επιχειρηματικότητα. Με άλλα λόγια μεταμορφώνουμε την Ελλάδα σε μια χώρα που παράγει και εξάγει σε ένα περιβάλλον βιώσιμο και αναπτυξιακό.
Τα περίφημα Αγροτικά Logistics
Σημείο αναφοράς στο παραπάνω μοντέλο αποτελούν τα περίφημα Agrologistics. Διαφαίνεται πως ένα νέο κεφάλαιο ανοίγει με την προοπτική της οργάνωσης του πρώτου κέντρου στη Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα στο στρατόπεδο Ζιάκα. Τα εξαιρετικής ποιότητας αγροτικά προϊόντα θα έχουν τη δυνατότητα να κερδίσουν μεγαλύτερο μερίδιο στις ευρωπαϊκές αγορές και να δημιουργήσουν πλούτο σε μια νέα αλυσίδα αξιών που θα προκύψει από την οργάνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας και των logistics τους.
Η τεχνολογία είναι εξαγώγιμο προϊόν
Επιπλέον, οφείλουμε να καταγράψουμε ότι δεν είναι εξαγώγιμα προϊόντα μόνο όσα κατασκευάζονται από μεταποιητικές μονάδες. Εξαγώγιμα είναι και τα άυλα προϊόντα που τα περιγράφουμε ως ΤΠΕ, δηλαδή Τεχνολογίες Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών. Τα προϊόντα λογισμικού και η καινοτομία αποτελούν ένα σημαντικό κεφάλαιο που μπορεί να παραγάγει πλούτο μέσω εξαγωγών.
Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα σε πρώτη προτεραιότητα
Κεντρικό ρόλο σε όλα αυτά σαφώς και πρέπει να παίξει η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, η οποία πλέον καλείται να οργανωθεί, να θεσμοθετηθεί και να πάρει τη θέση που της αρμόζει. Τα προϊόντα που παράγονται στη χώρα μας είναι εξαιρετικής ποιότητας, αλλά δεν διατίθενται σε μεγάλες ποσότητες για να καλύψουν τις ευρωπαϊκές αγορές. Μπορούν όμως να αποτελέσουν επιλογή υψηλών - ποιοτικών απαιτήσεων. Η εφοδιαστική αλυσίδα και τα logistics μπορούν να ανοίξουν το δρόμο, μέσα από τη δημιουργία επιχειρηματικών πάρκων «ειδικού τύπου» και μέσω clusters. Έχει έρθει η στιγμή να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες που μας αναλογούν -πολιτεία, επιχειρηματικότητα και εργαζόμενοι, εντός ενός θεσμοθετημένου πλαισίου υγιούς ανάπτυξης σε συνδυασμό με ένα σταθερό περιβάλλον. Όλα αυτά, χωρίς ατέρμονες γραφειοκρατικές διαδικασίες και αγκυλώσεις.
Σ’ αυτό το πλαίσιο απαιτείται να δημιουργηθεί ένα στιβαρό και ρεαλιστικό Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Εξωστρέφειας, το οποίο θα διαχειρίζεται από έναν έμπειρο φορέα με εξειδικευμένα στελέχη, που θα συντονίζει και να υλοποιεί τις επιμέρους δραστηριότητες του. Σήμερα, το ρόλο αυτό έχει το Enterprise Greece, χωρίς όμως να έχει αποδώσει τα προσδοκόμενα. Ένα νέο μίγμα πολιτείας, επιμελητηρίων, κοινωνικών εταίρων και φορέων επιχειρηματικότητας, ίσως θα πρόσδιδε την κατάλληλη αποτελεσματικότητα.