Πώς να προφυλάξουμε την καρδιά μας από τους σοβαρότερους κινδύνους της

Του δρ Αναστάσιου Σπανού
Ο δρ Αναστάσιος Μ. Σπανός MD, PhD, FESC είναι επεμβατικός καρδιολόγος, συντονιστής διευθυντής Καρδιολογικών Κλινικών, Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, διευθυντής ΔΥΓ/ΓΕΝ.

Καρδιαγγειακοί παράγοντες κινδύνου

1) Υπέρταση

Η αρτηριακή πίεση είναι η δύναμη που ωθεί το αίμα διαμέσου των αιμοφόρων αγγείων στο εσωτερικό της καρδιάς και στα αγγεία του σώματος. Υπέρταση παρατηρείται όταν η αρτηριακή πίεση είναι συνεχώς αυξημένη, οπότε η καρδιά καταπονείται περισσότερο, και για τον λόγο αυτό μεγεθύνεται. Το γεγονός αυτό επηρεάζει ολόκληρο το καρδιαγγειακό σύστημα, με αποτέλεσμα το αίμα να δυσκολεύεται να μεταβεί από την καρδιά προς τα σημαντικότερα όργανα, όπως είναι ο εγκέφαλος, οι νεφροί, οι οφθαλμοί και τα κάτω άκρα.

2) Υπερβολικό βάρος

Συνήθως, υπέρβαρα είναι τα άτομα που προσλαμβάνουν πολλές θερμίδες και δεν ασκούνται αρκετά. 

Σε αυτά τα άτομα, το βάρος είναι πολύ μεγάλο σε σχέση με το ύψος και τη στάση του σώματος. 

Το υπερβολικό βάρος μπορεί να οδηγήσει σε υπέρταση, καρδιακή νόσο, προβλήματα με τους νεφρούς, σακχαρώδη διαβήτη και υπερβολικά υψηλά επίπεδα χοληστερόλης.

3) Σακχαρώδης διαβήτης

Στον διαβήτη παρατηρείται διαταραχή στο ισοζύγιο του σακχάρου στο αίμα μας. Το αίτιο μπορεί να είναι ότι το πάγκρεας παράγει ελάχιστη ή καθόλου ινσουλίνη (διαβήτης τύπου Ι). Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη που ευθύνεται για τη διατήρηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα σε φυσιολογικά επίπεδα. 

Συνήθως, ο διαβήτης τύπου Ι εκδηλώνεται σε νεαρή ηλικία, ενώ ο διαβήτης τύπου ΙΙ προσβάλλει τους ηλικιωμένους. Συχνά εμφανίζεται σε συνδυασμό με αυξημένο σωματικό βάρος. Ο διαβήτης προκαλεί βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία και σε όλα σχεδόν τα όργανα, ξεκινώντας από την καρδιά, τους νεφρούς και τους οφθαλμούς.

4) Αυξημένη χοληστερόλη και γενικότερα του λιπιδαιμικού προφίλ

Η χοληστερόλη είναι μια λιπαρή ουσία, την οποία ο οργανισμός μας παράγει στο ήπαρ. 

Για τις φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής των ορμονών, απαιτούνται μικρές ποσότητες χοληστερόλης. Η χοληστερόλη υπάρχει στις τροφές που καταναλώνουμε καθημερινά και δεν είναι επικίνδυνη. Όμως, τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα μπορεί να αυξηθούν εξαιτίας ενός συνδυασμού πολλών παραγόντων. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης επηρεάζουν τις αρτηρίες, σχηματίζοντας αθηρωματικές πλάκες στις εσωτερικές επιφάνειες των αιμοφόρων αγγείων. Έτσι, τα αγγεία σκληραίνουν και στενεύουν, και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απόφραξη που προκαλεί υπέρταση, έμφραγμα μυοκαρδίου, αποπληξία, νεφρική νόσο και δυσκολία στο βάδισμα (διαλείπουσα χωλότητα ή νόσος της βιτρίνας).

Τι πρέπει να κάνουμε

• Να ασκείτε το σώμα σας, ακολουθώντας τις οδηγίες του γιατρού ή του προπονητή σας
• Να παίρνετε τακτικά τα φάρμακά σας, σύμφωνα με τη συνταγή του γιατρού σας
• Να προσαρμόσετε το διαιτολόγιο σας σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας ή του διαιτολόγου σας
• Να τρώτε άπαχο κρέας, π.χ. κοτόπουλο, γαλοπούλα, όλα χωρίς την πέτσα, και κατά αραιά διαστήματα άλιπο μοσχάρι
• Να τρώτε περισσότερο ψάρι
• Αν είστε υπέρβαρος, είναι επιτακτική ανάγκη να χάσετε βάρος

Τι πρέπει να αποφεύγουμε

•  Την περιττή σωματική ένταση και το άγχος (αποφυγή σωματικού και ψυχικού stress)
•  Τα κατεψυγμένα κρέατα καθόσον έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε λίπος  
•  Το κάπνισμα, επειδή είναι γνωστό ότι πρόκειται για βασική αιτία που προκαλεί καρδιακή νόσο
•  Το πολύ αλάτι
•  Το αλκοόλ σε μεγάλες βέβαια ποσότητες (αρχαία ελληνική ρύση: «Το λίγο κρασάκι φάρμακο και το πολύ φαρμάκι»).