Υπήρχε μια εποχή που πολλοί ανταμείβονταν επειδή βρίσκονταν στο κέντρο του διαμοιρασμού -κοινωνικά, πολιτικά και στον επιχειρηματικό κόσμο- ως μία ευνοϊκή, σταθερή και επιθυμητή προοπτική.
Από την έντυπη έκδοση
Tου Μοχάμεντ Ελ - Eριάν*
*Ο Μοχάμεντ Ελ - Eριάν, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της Allianz, ήταν πρόεδρος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ανάπτυξης επί προεδρίας των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα και είναι συγγραφέας του βιβλίου «Το Μοναδικό Παιχνίδι στην Πόλη: Οι Κεντρικές Τράπεζες, η Αστάθεια και Αποτροπή της Επόμενης Κατάρρευσης».
Υπήρχε μια εποχή που πολλοί ανταμείβονταν επειδή βρίσκονταν στο κέντρο του διαμοιρασμού -κοινωνικά, πολιτικά και στον επιχειρηματικό κόσμο- ως μία ευνοϊκή, σταθερή και επιθυμητή προοπτική. Από τον πρωταγωνιστικό ρόλο της μεσαίας τάξης στην κοινωνία έως την ευελιξία και την ελαστικότητα των μεσαίων επιχειρήσεων, ο χώρος του κέντρου θεωρήθηκε σταθερός τόσο με ατομική όσο και με συλλογική ευημερία. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η μεσαία τάξη έχει γίνει λιγότερο σταθερή, λιγότερο προβλέψιμη και πιο απροσδόκητη, και η υπεροχή της -στα οικονομικά, στην πολιτική, στις επιχειρήσεις, στη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων, ακόμη και στον αθλητισμό- έχει καταστεί όλο και περισσότερο μη βιώσιμη.
Με γνώμονα τις διαρθρωτικές αλλαγές, καθώς και τις βραδύνουσες επιχειρήσεις όπως και τις πολιτικές αντιδράσεις, ο χώρος του κέντρου έχει διαβρωθεί -ή κινδυνεύει- σχεδόν παντού. Εάν η τάση αυτή συνεχιστεί -η οποία υπόκειται σε κάποια συζήτηση- οι συνέπειες θα είναι αρκετά δύσκολο να προβλεφθούν. Επί δεκαετίες, το αυξανόμενο μέσο εισόδημα των νοικοκυριών στις προηγμένες οικονομίες στήριξε την ανάπτυξη τη μεσαίας τάξης που συχνά επέλεγε πολιτικά τον χώρο του κέντρου. Μαζί με σταθερούς και αξιόπιστους θεσμούς, η μεσαία τάξη ενήργησε ως καταλύτης για μια πιο εφήμερη κοινωνία. Και στις επιχειρήσεις, ένα περιβάλλον στο οποίο άκμαζαν οι μεσαίες επιχειρήσεις θεωρήθηκε ιδανικό, επειδή εξισορροπούσε την έλλειψη μεγάλων ισολογισμών των μικρών επιχειρήσεων με την τάση των μεγαλύτερων ομολόγων τους να εφησυχάσουν στο μονοπώλιο. Όμως, τα μεσαία εισοδήματα έχουν βαλτώσει, τα οποία σε συνδυασμό με τον αντίκτυπο της τεχνολογίας και την ανεπαρκή πολιτική προστασία στα πιθανά αποτελέσματα της χωρίς περιορισμό παγκοσμιοποίησης, έχουν βαθμιαία υποβαθμίσει τη μεσαία τάξη σε όλο τον κόσμο. Ως αποτέλεσμα, τόσο η ελπίδα όσο και η πραγματικότητα μιας ικανοποιητικής ζωής στη μεσαία τάξη με τη δυνατότητα κοινωνικής ανέλιξης, βρίσκονται σε παρακμή.
Εκτός από την αποδυνάμωση μιας σημαντικής κοινωνικής σταθεροποιητικής δύναμης, η συρρίκνωση της μεσαίας τάξης πυροδότησε την επιθετική πολιτική και υπονόμευσε τον κεντρώο πολιτικό χώρο, όπου μέχρι τώρα κυριαρχούσαν τα καθιερωμένα κόμματα. Καθώς η πόλωση και ο κατακερματισμός έχουν αυξηθεί, οι διμερείς πολιτικές έχουν καταστεί πολύ πιο δύσκολο να εφαρμοστούν. Η τάση αυτή αντικατοπτρίζεται επίσης στην έλλειψη εμπιστοσύνης του κοινού στη γνώμη των εμπειρογνωμόνων και των θεσμικών οργάνων. Και όλα αυτά έχουν υποστηρίξει την ανάδειξη πιο ακραίων πολιτικών κομμάτων και / ή κινήσεων κατά του κατεστημένου.
Ο χώρος του κέντρου αποδεικνύεται επίσης λιγότερο φιλικός και σταθερός για τις επιχειρήσεις. Όσον αφορά από τομέα σε τομέα, οι εταιρείες μεσαίου μεγέθους αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο ανταγωνισμό από μικρότερους ανταγωνιστές ή / και τους μεγάλους ομολόγους τους. Αυτό περιλαμβάνει τον χρηματοπιστωτικό τομέα, όπου το υψηλότερο κόστος ρύθμισης και συμμόρφωσης έχει εξομαλυνθεί από τη βιωσιμότητα των μεσαίου μεγέθους πάροχων υπηρεσιών. Επίσης φαίνεται στον αριθμό των συγχωνεύσεων μεταξύ διαχειριστών περιουσιακών στοιχείων μεσαίου μεγέθους που υπολείπονται ισχυρής μητρικής εταιρείας. Ο αθλητισμός επίσης χάνει τον μεσαίο χώρο του. Ελλείψει μηχανισμών αναγκαστικής εξισορρόπησης (όπως αυτοί που χρησιμοποιούνται στην Εθνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία των ΗΠΑ), το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο κυριαρχείται τώρα από μια ομάδα συλλόγων που έχουν εξελιχθεί σε επιχειρηματικά μεγαθήρια.
Το τελευταίο αυτό παράδειγμα αναδεικνύει επίσης σημαντικά θέματα σχετικά με το τι πρόκειται να ακολουθήσει. Είναι πραγματικά αναπόφευκτη η διάβρωση του κέντρου; Είμαστε εν μέσω αυτού που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «πολλαπλές ισορροπίες», στις οποίες μια δυσμενή μετατόπιση καθιστά μια άλλη, ακόμη χειρότερη, μετατόπιση πιθανότερη; Ή μήπως ένα μίγμα αντίδρασης με πιο φυσικούς όρους και ανταποκρινόμενων πολιτικών θα αποκαταστήσει την αξιοπιστία και τα οφέλη του κέντρου; Δεδομένων των ταχέων αλλαγών στην τεχνολογία και των πολιτικών διαταραχών, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τι πρόκειται να ακολουθήσει. Ωστόσο, φαίνεται ότι υπάρχουν αρκετά δείγματα που υποδηλώνουν ότι, σε ορισμένες περιοχές, ένα ισχυρό κέντρο μπορεί πραγματικά να αποκατασταθεί εάν προσαρμοστούν οι πολιτικές αρκετά γρήγορα. Αυτό ισχύει πιθανώς όταν πρόκειται για οικονομικές πολιτικές, όπου επιτέλους αναγνωρίζεται περισσότερο η σημασία των διαρθρωτικών αλλαγών και των επιπτώσεων της διανομής.
Για παράδειγμα, οι οικονομολόγοι αρχίζουν και αντιστέκονται στην τάση να βασίζονται σε πάρα πολλές απλουστευμένες υποθέσεις που διευκολύνουν την ομαδοποίηση, αλλά απέχουν από την πραγματικότητα. Αρχίζουν επίσης να αποκαθιστούν την ανεπαρκή ενσωμάτωση των οικονομικών δεσμών και των γνώσεων με την επιστήμη, καθώς και την υπερβολική έμφαση στις συνθήκες ενιαίας εξισορρόπησης. Και μεγαλώνει η αντίληψή τους για την επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών που συνδέονται με την τεχνολογία, τον αντίκτυπο της Κίνας και άλλων αναδυόμενων οικονομιών, όπως και την επιθετική πολιτική.
Όσο περισσότερο αυτές οι αλλαγές τροφοδοτούνται με καλύτερες πολιτικές, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα τα πολιτικά κόμματα να παρουσιάσουν πιο επιτακτικές ατζέντες, ειδικά εάν παρουσιάζονται από πιο ελκυστικούς ηγέτες. Η εξασθένηση της μέσης επιχειρηματικής δραστηριότητας είναι επίσης πιθανό να οδηγήσει σε κάποια υποχώρηση, παρόλο που ο αντίκτυπος θα διαφέρει σημαντικά από βιομηχανία σε βιομηχανία και θα προκαλείται συνεχώς από τις διαρθρωτικές αντιξοότητες. Είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί σε ορισμένες βιομηχανίες, όπως οι μεγάλες τεχνολογίες, όπου μια ρυθμιστική αντίδραση θα είναι πιθανώς ένα αποτέλεσμα μιας αυξανόμενης αντίδρασης και λιγότερο πιθανό για τη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων.
Αυτές οι εξελίξεις έχουν τη δυνατότητα να επιβραδύνουν αυτό που, προς το παρόν, αποτελεί μια προσωπική μετατόπιση μακριά από το κέντρο. Αλλά η αποκατάσταση της πίστης -πίστης ότι ο χώρος του κέντρου είναι αρκετά ισχυρός για να προωθήσει τη σταθερότητα και την ευημερία- θα απαιτήσει χρόνο και συνεχή προσπάθεια. Και αυτή η απώλεια πίστης, που επιδεινώνεται από την επιτάχυνση της τεχνολογικής αλλαγής και τον κατακερματισμό της διεθνούς τάξης, απαιτεί μεγάλη πορεία για την ερμηνεία του γιατί το μέλλον φαίνεται λιγότερο προβλέψιμο και γιατί ο μέσος άνθρωπος αισθάνεται πιο ασταθής. [SID:11811124]
Copyright: Project Syndicate, 2018.
www.project-syndicate.org