Πολιτιστικά
Πέμπτη, 17 Αυγούστου 2006 21:15

Διάτρητο «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο»;

Σάλος ξέσπασε στη Γερμανία μετά την αποκάλυψη του νομπελίστα γερμανού συγγραφέα, Γκίντερ Γκρας, ότι κατά την εφηβεία του υπηρέτησε στα Ες-Ες, την επίλεκτη μονάδα των Ναζί που διοικούσε ο Χάινριχ Χίμλερ.

Ο Γκρας, παγκοσμίως γνωστός για το μυθιστόρημα «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο», στο οποίο έθιξε τα ταμπού της σύγχρονης γερμανικής κοινωνίας, κοιτώντας στα μάτια το ναζιστικό παρελθόν, αλλά και την κληρονομιά του στη μεταπολεμική Γερμανία, προέβη στη συνταρακτική αυτή αποκάλυψη σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε», δηλώνοντας ότι το αίσθημα της ενοχής τον έκανε να ντρέπεται.

Η ενεργή συμμετοχή του Γκίντερ Γκρας στη γερμανική πολιτική σκηνή τη δεκαετία του '60 με τους Σοσιαλδημοκράτες του Βίλι Μπράντ, ο ριζοσπαστικός πολιτικός του λόγος και η έντονα αντιπολεμική ρητορική του (από τις λίγες φωνές στη Γερμανία που αντιστάθηκαν σθεναρά στον βομβαρδισμό της Σερβίας το 1999, και στην αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003), καθιστούν ακόμα πιο συγκλονιστική την αποκάλυψη ότι ήταν μέλος των Ες Ες, αλλά και πιο καυστικά τα σχόλια εις βάρος του.

Η Χριστιανοδημοκρατική Ενωση, το κόμμα της καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ – η οποία ουκ ολίγες φορές βρέθηκε στο στόχαστρο της κριτικής του Γκρας- ζήτησε να του αφαιρεθεί το Βραβείο Νόμπελ που του απονεμήθηκε το 1999. Πύρινα ήταν τα «βέλη» πολλών συγγραφέων, πολιτικών και ιστορικών για την «καθυστερημένη» αυτή αποκάλυψη. Oχι, όπως λένε, επειδή ήταν στα Eς Eς, αλλά επειδή 61 χρόνια το έκρυβε. «H ομολογία, λίγο πριν από την έκδοση της αυτοβιογραφίας, μου αφήνει τη γεύση μιας κακής προμόσιον του βιβλίου», σημειώνει καυστικά ο αρθρογράφος της Mπιλντ, Xέλμουτ Mπέγκερ. «H συμμετοχή του στα Eς Eς θα ήταν πλημμέλημα αν ο Γκρας δεν θεωρείτο τόσο μεγάλη ηθική αυθεντία. Aν ήμουν κυνικός, θα έλεγα ότι δεν το αποκάλυψε νωρίτερα, ώστε να πάρει το Nόμπελ το 1999», γράφει ο κριτικός λογοτεχνίας, Xέλμουτ Kάρασεκ, και προσθέτει: «Aναμφίβολα, είναι ο γερμανός λογοτέχνης που το άξιζε περισσότερο. Aλλά τώρα όλα πρέπει να τα δούμε υπό άλλο φως».

Η απάντηση από τον ίδιο τον συγγραφέα που αφοπλιστικά δηλώνει: «Η σιωπή μου όλα αυτά τα χρόνια είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο έγραψα αυτό το βιβλίο» (την αυτοβιογραφία του στην οποία αναφέρει ότι υπηρέτησε στα Ες Ες).

Το Ιδρυμα Νόμπελ ανακοίνωσε ότι δεν πρόκειται να αφαιρέσει το Νόμπελ Λογοτεχνίας από το γερμανό συγγραφέα, σημειώνοντας πως οι αποφάσεις για την απονομή του βραβείου δεν ανακαλούνται.

Στο πλευρό του Γκίντερ Γκρας πάντως, στάθηκαν αρκετοί άνθρωποι των τεχνών μεταξύ των οποίων ο ιρανικής καταγωγής βρετανός συγγραφέας, Σαλμάν Ρούσντι, ο οποίος μιλώντας στο BBC, υπογράμμισε πως ο Γκρας παραμένει «ένας γίγαντας της παγκόσμιας λογοτεχνίας».

Αλλά και ο γερμανός σκηνοθέτης Φόλκερ Σλέντορφ, ο οποίος μετέφερε στη μεγάλη οθόνη το «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» (τιμηθήκε για τη μεταφορά με το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας το 1980 καθώς και με το Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών την προηγούμενη χρονιά), υπερασπίστηκε τον νομπελίστα συγγραφέα μέσα από την «Επιστολή Προς ένα Φίλο» που δημοσιεύθηκε χθες στην εφημερίδα Ταγκεσπίγκελ.

Γεγονός βέβαια είναι ότι η αυτοβιογραφία του, υπό τον τίτλο «Καθαρίζοντας το Κρεμμύδι, που έγινε η αφορμή για την επίμαχη αποκάλυψη, σχεδόν εξαντλήθηκε μέσα σε δύο ημέρες αφότου κυκλοφόρησε στα βιβλιοπωλεία. Σύμφωνα με τον εκδοτικό οίκο Steidl Verlag, 130.000 από τα 150.000 πρώτα αντίτυπα του βιβλίου έχουν ήδη πωληθεί από την Τετάρτη, οπότε άρχισε η διάθεσή του στη Γερμανία. Αρχικά το βιβλίο επρόκειτο να κυκλοφορήσει την 1η Σεπτεμβρίου, αλλά ο Steidl αποφάσισε να ξεκινήσει πρόωρα τη διάθεσή του στα βιβλιοπωλεία λόγω του σκανδάλου που προκλήθηκε από τις αποκαλύψεις του Γκρας.