Ύστερα από 37 χρόνια, ένα από τα αριστουργήματα του ρομαντικού μπελ κάντο, η όπερα σε δύο μέρη και τρεις πράξεις «Λουτσία ντι Λαμερμούρ» του Γκαετάνο Ντονιτσέτι, επιστρέφει στην Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ), που κάνει την πρώτη της συμπαραγωγή με τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου.
Ύστερα από 37 χρόνια, ένα από τα αριστουργήματα του ρομαντικού μπελ κάντο, η όπερα σε δύο μέρη και τρεις πράξεις «Λουτσία ντι Λαμερμούρ» του Γκαετάνο Ντονιτσέτι -η οποία βασίζεται σε ποιητικό κείμενο του Σαλβατόρε Καμαράνο, εμπνευσμένο από το ιστορικό μυθιστόρημα «Η νύφη των Λάμερμουρ» του σερ Ουόλτερ Σκοτ-, επιστρέφει στην Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ), που κάνει την πρώτη της συμπαραγωγή με τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου.
Στην πολυσυζητημένη σκηνοθεσία της Κέιτι Μίτσελ και σε μουσική διεύθυνση Γιώργου Πέτρου και Ζωής Τσόκανου, η εντυπωσιακή παράσταση που «τάραξε» τα νερά στη βρετανική πρωτεύουσα, παρουσιάζεται στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), στις 14, 16, 17, 18, 21, 23, 24 και 28 Μαρτίου, στις 8 το βράδυ.
Μοναδική στο είδος της
Η πρεμιέρα της «Λουτσία ντι Λαμερμούρ» δόθηκε το 1835, στο Τεάτρο Σαν Κάρλο της Νάπολης, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία, που ανέδειξε το ταλέντο του Ντονιτσέτι, αν και ο συνθέτης είχε ήδη γράψει πολλά σημαντικά έργα. Η υπόθεση του έργου αφορά στον έρωτα της Λουτσίας για τον Εντγκάρντο του οίκου των Ρέιβενσγουντ, για τον οποίο ο αδερφός της, λόρδος Ενρίκο Άστον, αισθάνεται άσβεστο μίσος. Αποφασισμένος να αποτρέψει τη σχέση, ο Ενρίκο οργανώνει τον γάμο της αδερφής του με τον Αρτούρο Μπάκλο. Την ώρα της τελετής, καταφθάνει ο Εντγκάρντο, ο οποίος, σε έξαλλη κατάσταση, καταριέται τη Λουτσία. Εκείνη χάνει τα λογικά της, φονεύει τον Αρτούρο και καταρρέει. Πληροφορούμενος τον θάνατο της αγαπημένης του, ο Εντγκάρντο αυτοκτονεί.
Παρότι είναι, κυρίως, γνωστό για τη «σκηνή της τρέλας» του πρωταγωνιστικού ρόλου, το έργο ξεχωρίζει και για άλλους λόγους. Η συμβολή του Ντονιτσέτι στη διαμόρφωση των ξεχωριστών χαρακτηριστικών του ρομαντικού τενόρου υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική. Η τελική σκηνή για τον Εντγκάρντο δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία της ιταλικής όπερας και θέτει τις βάσεις για τους ήρωες του Βέρντι. Μαζί με τη «σκηνή της τρέλας» για την πρωταγωνίστρια, αποτελεί μια από τις κορυφαίες τραγικές ενότητες της ιταλικής όπερας του 19ου αιώνα.
Μάλιστα, η επιλογή να μην ολοκληρωθεί η όπερα με μια εντυπωσιακή άρια ή σκηνή για την υψίφωνο, αλλά τον θάνατο της Λουτσίας να ακολουθήσει η αγωνία και, τελικά, η αυτοκτονία του Εντγκάρντο, δείχνει τη μετακίνηση από τις οπερατικές συμβάσεις της «ευτυχούς κατάληξης» στη δραματική αλήθεια. Στην τραγική κατάληξη της Λουτσίας, η δεξιοτεχνική γραφή καλείται να εκφράσει τρόμο και απόγνωση, στο πλαίσιο μιας «σκηνής τρέλας» που διακρίνεται από όσες είχαν προηγηθεί και παραμένει μοναδική στο είδος της.
Παρά το ότι στο τέλος του 19ου αιώνα, η «Λουτσία» έπεσε σε δυσμένεια, αφού θεωρείτο όλο και περισσότερο ως μέσον φωνητικής επίδειξης ματαιόδοξων «αηδονιών», εντούτοις, επανήλθε θριαμβευτικά στο παγκόσμιο ρεπερτόριο, χάρη στη Μαρία Κάλλας, η οποία, κατά τη δεκαετία του 1950, αποκατέστησε την απολεσθείσα δραματική υπόσταση του ρόλου, χωρίς να θυσιάσει τις προβλεπόμενες δεξιοτεχνικές απαιτήσεις.
Με σκηνοθετική ματιά που προκάλεσε ιδιαίτερες συζητήσεις
Η «Λουτσία» αποτέλεσε την πρώτη συνεργασία της σπουδαίας σκηνοθέτριας Κέιτι Μίτσελ με τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου και μάλιστα σε συμπαραγωγή με την Εθνική Λυρική Σκηνή. Η πρεμιέρα δόθηκε την άνοιξη του 2016, δημιουργώντας ιδιαίτερες συζητήσεις στο Λονδίνο για τη σκηνοθετική ματιά της Μίτσελ, η οποία αναφέρει χαρακτηριστικά: «Οι αντρικοί χαρακτήρες στη “Λουτσία ντι Λαμερμούρ” βρίσκονται πολύ επί σκηνής, το ψυχολογικό τους προφίλ είναι καλά σκιαγραφημένο, είναι περίπλοκοι, συναρπαστικοί και ενδιαφέροντες. Το παράπονό μου με αυτό το έργο είναι ότι δεν υπάρχει ο ίδιος βαθμός προσοχής και ενδιαφέροντος στον σχεδιασμό των γυναικείων χαρακτήρων. Φαίνεται να λείπουν κάποιες σκηνές. Έτσι, η παραγωγή μου θα προσπαθήσει να συμπληρώσει κάποια κενά στην ιστορία των κεντρικών χαρακτήρων. Θα εξισορροπήσει τα πράγματα».
Ενώ, πολύ συχνά, οι παραστάσεις της προκαλούν ή και σοκάρουν, στόχος της σκηνοθέτιδας δεν είναι να σπάσει τους κανόνες χωρίς λόγο. Αντιθέτως, είναι η διακαής και εστιασμένη της αφοσίωση να ζωντανέψει όσα πραγματικά συμβαίνουν σε μια ιστορία και τους ήρωές της. Κατά τη δική της αντίληψη, κάθε ιστορία απαιτεί τη δική της προσέγγιση, ούτως ώστε να μπορεί να σταθεί όρθια και ζωντανή πάνω στη σκηνή.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία στη δραματουργία της είναι ο τρόπος, με τον οποίο καταπιάνεται με τους γυναικείους χαρακτήρες, αλλά και η ενσυνείδητη προσπάθειά της να μην αφήσει τις γυναίκες να εμφανίζονται αποκλειστικά ως θύματα. Σε αντίθεση με άλλα ανεβάσματα του έργου, τα οποία παρουσιάζουν τη Λουτσία σαν ένα θύμα, ανδρείκελο στα χέρια του αδελφού και του εραστή της, στην παράσταση της Μίτσελ, η Λουτσία γίνεται μια γυναίκα της δράσης, έτοιμη να μεταμφιεστεί σε άνδρα, προκειμένου να συναντηθεί κρυφά με τον εραστή της, να αψηφήσει τον αδελφό της και, τέλος, να συνωμοτήσει με την καμαριέρα της, ώστε να δολοφονήσει τον μισητό σύζυγό της. Παραμένοντας θαρραλέα και πιστή στη δική της θέληση, η Λουτσία δίνει τέλος στη ζωή της, μια ζωή που, συνεχώς, βρισκόταν κάτω από τον έλεγχο των ανδρών.
Ταυτότητα παράστασης
Μουσική διεύθυνση: Γιώργος Πέτρου (14, 16, 18, 21, 23, 28/3) - Ζωή Τσόκανου (17, 24/3), σκηνοθεσία: Κέιτι Μίτσελ, αναβίωση σκηνοθεσίας: Ρόμπιν Τέμπατ, σκηνικά - κοστούμια: Βίκι Μόρτιμερ, κινησιολογία - χορογραφία: Τζόζεφ Άλφορντ, φωτισμοί: Τζον Κλαρκ, διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος. Ερμηνεία: Ενρίκο: Μάρκο Καρία (14, 16, 18/3) - Κύρος Πατσαλίδης (17, 21/3) - Τάσης Χριστογιαννόπουλος (23, 24, 28/3), Λουτσία: Χριστίνα Πουλίτση (14, 16, 18, 21, 23, 28/3) - Βασιλική Καραγιάννη (17, 24/3), Εντγκάρντο: Αλεξέι Ντόλγκοφ (14, 16, 18, 23/3) - Γιάννης Χριστόπουλος (17, 21, 24, 28/3), Αρθούρος: Νίκος Στεφάνου (14, 16, 18, 24/3) - Γιάννης Καλύβας (17, 21, 23, 28/3), Ραϊμόντο: Χριστόφορος Σταμπόγλης (14, 17, 23, 24, 28/3) - Τάσος Αποστόλου (16, 18, 21/3), Αλίζα: Θεοδώρα Μπάκα (14, 16, 18, 23/3) - Λυδία Βαφειάδη (17, 21, 24, 28/3), Νορμάνο: Χαράλαμπος Βελισσάριος (14, 16, 18, 24/3) - Θανάσης Ευαγγέλου (17, 21, 23, 28/3). Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ.
Πληροφορίες
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: λεωφ. Συγγρού 364 - Καλλιθέα, τηλ.: 213 0885700. Τιμές εισιτηρίων: 80, 55, 50, 35, 20, 15, 12 (φοιτητικό - παιδικό), 10 (περιορισμένης ορατότητας) ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: ταμεία της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ (καθημερινά: 09.00 - 21.00), καταστήματα Public, ηλεκτρονικά: tickets.public.gr, ticketservices.gr και nationalopera.gr.