Αρκετά έχουν ειπωθεί για τις τεράστιες δυνατότητες που έχει η Ελλάδα στον τομέα των μεταφορών. Μάλιστα, πολλοί θεωρούν πως λόγω της στρατηγικής της θέσης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου έπρεπε από καιρό να αποτελεί τη βασική πύλη εισόδου των εμπορευμάτων που έρχονται από την Ασία για την Ευρώπη.
Του Φάνη Ζώη
[email protected]
Αρκετά έχουν ειπωθεί για τις τεράστιες δυνατότητες που έχει η Ελλάδα στον τομέα των μεταφορών. Μάλιστα, πολλοί θεωρούν πως λόγω της στρατηγικής της θέσης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου έπρεπε από καιρό να αποτελεί τη βασική πύλη εισόδου των εμπορευμάτων που έρχονται από την Ασία για την Ευρώπη.
Παρά τα βήματα προόδου που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, η χώρα δεν έχει καταφέρει ακόμη να αξιοποιήσει στο έπακρο τα πλεονεκτήματά της, με αποτέλεσμα να βρίσκεται χαμηλά στην παγκόσμια κατανομή του διεθνούς διαμετακομιστικού εμπορίου. Γιατί συμβαίνει αυτό; Πώς μπορεί η Ελλάδα να μπει δυναμικά στον παγκόσμιο χάρτη των μεταφορών και να καταλάβει τη θέση που πραγματικά της αξίζει; Στα ερωτήματα αυτά επιχείρησαν να απαντήσουν κορυφαία στελέχη της αγοράς, στο πλαίσιο του αφιερώματος της «Ναυτεμπορικής». Όλοι συμφώνησαν πως το σημαντικότερο απ’ όλα είναι η δημιουργία των απαραίτητων υποδομών, που θα διευκολύνουν και θα μειώσουν το κόστος στη διακίνηση των προϊόντων και εν συνεχεία η άρτια λειτουργία τους.
Από αυτά ξεχώρισαν το νέο γεωπολιτικό πεδίο στα Βαλκάνια που διαμορφώνουν Αθήνα - Σόφια με Ε.Ε., η αδειοδότηση των επιχειρήσεων διαμεταφοράς, ο εκσυγχρονισμός του σιδηροδρομικού δικτύου, η αξιοποίηση του Θριασίου Πεδίου, με την ιταλική ΤΡΑΙΝΟΣΕ να διεκδικεί πλέον κομμάτι του και η ιδιωτικοποίηση των λιμανιών Θεσσαλονίκης & Αλεξανδρούπολης, κινήσεις που συνδυαστικά μπορεί να ανεβάσουν κατακόρυφα την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και να συμβάλουν στην ανάδειξη της χώρας σε διεθνή κόμβο.
Η ανάδειξη της Ελλάδας σε logistics hub της Νοτιοανατολικής Ευρώπης δεν περνάει όμως μόνο μέσα από μεγάλα διαμετακομιστικά κέντρα όπως το Θριάσιο Πεδίο ή το Στρατόπεδο Γκόνου στη Θεσσαλονίκη, αλλά και από ένα δίκτυο μικρότερης εμβέλειας εμπορευματικών κέντρων, με πρώτους σταθμούς την Αλεξανδρούπολη και το Σχηματάρι. Η ολοκλήρωση των αυτοκινητοδρόμων μέσα στο 2017 και του βασικού σιδηροδρομικού δικτύου Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Ειδομένη, με πλήρη ηλεκτροκίνηση έως το 2019, διαμορφώνουν το πλαίσιο για τους σχεδιασμούς του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Νέο γεωπολιτικό πεδίο στα Βαλκάνια
Την ίδια ώρα, η στρατηγική συμφωνία Ελλάδας - Βουλγαρίας με την υπογραφή μνημονίου τον Σεπτέμβριο στην Καβάλα, προβλέπει την κατασκευή ενός μεγάλου ευρωπαϊκού στρατηγικού διαδρόμου, που, όταν περατωθεί, θα αναβαθμίσει κατακόρυφα τη γεωπολιτική θέση και λειτουργία όλης της περιοχής. Βάσει αυτού μια διπλή ηλεκτροκινούμενη σιδηροδρομική γραμμή θα συνδέσει μεταξύ τους τα λιμάνια Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης στο Αιγαίο με τα βουλγαρικά λιμάνια Μπουργκάς και Βάρνας στον Εύξεινο Πόντο και Ρούσε στον Δούναβη. Το έργο παρακάμπτει τα Στενά των Δαρδανελίων, καταργεί την έως τώρα δεσπόζουσα θέση της Τουρκίας, επιταχύνει την κίνηση των φορτίων από/προς Ρουμανία, Ρωσία, Ουκρανία, Γεωργία και Αζερμπαϊτζάν, προσφέρει υψηλή προστιθέμενη αξία και αναμένεται να προσελκύσει μεγάλους επενδυτές από τη Μέση Ανατολή, την Κίνα, τη Ρωσία και άλλες σημαντικές αγορές.
Το βουλγαρικό τμήμα θα κοστίσει περίπου 1 δισ. ευρώ και το ελληνικό περίπου 4 δισ. Παράλληλα, η Σερβία συμπληρώνει το δίκτυο, διότι αποτελεί τη χερσαία πύλη προς την Ευρώπη μέσω Ουγγαρίας, ενώ ταυτόχρονα θεωρεί στρατηγικής σημασίας τη σιδηροδρομική σύνδεσή της με τη Θεσσαλονίκη, με τον εκσυγχρονισμό του Ευρωπαϊκού Διαδρόμου 10, που είναι στρατηγικού ενδιαφέροντος για τις δύο χώρες. Επιπλέον, στο κράτος των Σκοπιών ολοκληρώνονται κάθετοι και οριζόντιοι διεθνείς οδικοί άξονες, που συμπληρώνουν τον γενικό Βαλκανικό Διάδρομο, με όλα αυτά τα δίκτυα στα Βαλκάνια να έχει σχεδιάσει και χρηματοδοτήσει η Ε.Ε.
Διαμεταφορείς - μεταφορείς - logistics
Απαραίτητη, τέλος, θεωρείται η επένδυση στον κλάδο της εφοδιαστικής αλυσίδας στο πλαίσιο μιας εθνικής στρατηγικής, η οποία θα στοχεύει στην ορθολογική και οργανωμένη ανάπτυξή της. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι αρκετά χρόνια τώρα ο κλάδος αναζητά τρόπους να ξεπεράσει τις όποιες αγκυλώσεις της κρατικής γραφειοκρατίας και να κάνει ένα άλμα προς την ανάπτυξη που του αναλογεί, τόσο λόγω ενδογενούς δυναμικής όσο και λόγω της καίριας γεωστρατηγικής θέσης της χώρας στο διεθνές εμπόριο. Με την κατάλληλη στήριξη ο κλάδος μπορεί να γίνει βασικός μοχλός για την ανάκαμψη της χώρας και να συνεισφέρει τριπλάσια έσοδα στο ΑΕΠ απ’ ό,τι προσφέρει σήμερα ο τουρισμός.
Ωστόσο, πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά βήματα, όπως ολοκλήρωση της Εθνικής Στρατηγικής για τα Logistics και αδειοδότηση των συγκεκριμένων εταιρειών, κίνητρα για επενδύσεις, αλλά και μέτρα, όπως ανανέωσης του στόλου οχημάτων και ενθάρρυνσης για τη δημιουργία μεγαλύτερων εταιρικών σχημάτων.