Το αναδυόμενο πρόβλημα της εποχής μας «Επαγγελματικοί Κίνδυνοι της Νανοτεχνολογίας» παρουσίασε σε διάλεξη ο επίκουρος καθηγητής Επιδημιολογίας και Επαγγελματικής Υγιεινής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, κος Γεώργιος Ραχιώτης
Της Ανθής Αγγελοπούλου
Το αναδυόμενο πρόβλημα της εποχής μας «Επαγγελματικοί Κίνδυνοι της Νανοτεχνολογίας» παρουσίασε σε διάλεξη ο επίκουρος καθηγητής Επιδημιολογίας και Επαγγελματικής Υγιεινής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, κος Γεώργιος Ραχιώτης
Ο κος Ραχιώτης μιλώντας για τη Νανοτεχνολογία είπε ότι είναι ένα μεγάλο στοιχείο επιστημονικής επανάστασης της εποχής μας, με ιδιαίτερη επίδραση στον τομέα της υγείας, της παραγωγής και της ασφάλειας, η σημασία του οποίου παρομοιάζεται με την ανακάλυψη των αντιβιοτικών τον περασμένο αιώνα.
Όπως είπε, στα επόμενα 10 χρόνια προβλέπεται να ενισχύσει ιδιαίτερα την διάγνωση και θεραπεία πολλών ασθενειών όπως ο καρκίνος, την βιοτεχνολογία, την κοσμητολογία, την υγιεινή του νερού και των τροφίμων, την εκμετάλλευση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όλους τους τομείς της παραγωγής και ειδικά την πολεμική τεχνολογία, την παραγωγή ελαφρύτερων και πιο ανθεκτικών υλικών και την παραγωγή αυτοκινήτων με μειωμένες εκπομπές ρύπων.
Ειδικά στον κλάδο της υγείας, η νανοτεχνολογία προβλέπεται να ενισχύσει επαναστατικές μεθόδους που θα καθιστούν δυνατή την διάγνωση σε πολύ πρώιμα στάδια των νόσων, αλλά και στην θεραπεία τους με δραστικές πρακτικές και ουσίες που θα καταπολεμούν ευκολότερα και γρηγορότερα το πρόβλημα. Αντίστοιχα, η μεγάλη αντοχή και η ελαφρότερη σύνθεση των υλικών που παράγονται με την νανοτεχνολογία, θα οδηγήσουν σε πιο πρακτικές λύσεις μοσχευμάτων (πχ ορθοπεδική, επανορθωτική χειρουργική).
Σύμφωνα με τον καθηγητή, η αγορά του κλάδου παρουσιάζει ήδη καλπάζουσα ανάπτυξη και τα οικονομικά δεδομένα προβλέπουν ότι για το 2018 θα εκτιμάται σε 4,4 τρις δολάρια παγκοσμίως. Η εκρηκτική αύξηση της παραγωγής νανοτεχνολογίας όμως έχει σαν συνέπεια και την αύξηση του αριθμού των επαγγελματικά εκτεθειμένων εργαζομένων. Ιδιαίτερη ανησυχία για τις επιπτώσεις στην υγεία προκαλεί η έκθεση η οποία μπορεί να γίνει σε επίπεδο παραγωγής, έρευνας των στοιχείων της, στην διαδικασία συντήρησης και καθαρισμού των υλικών που περιέχουν νανοσωματίδια και στην διαχείριση των αποβλήτων τους.
Οι οδοί έκθεσης για τους εργαζομένους είναι κυρίως η αναπνευστική οδός και ακολουθούν η δερματική έκθεση καθώς και η απορρόφηση από το γαστρεντερικό σύστημα. Σύμφωνα και με παραδείγματα του παρελθόντος, όπως αυτό του αμίαντου που παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με την επίδραση των νανοσωματιδίων στην υγεία, εκτός από το αναπνευστικό σύστημα επηρεάζεται και το καρδιαγγειακό, ενώ έρευνες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι κάποια νανοσωματίδια μεταφέρονται στον εγκέφαλο μέσω του ρινικού βλεννογόνου.
Η νανοτεχνολογία που αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με τον αμίαντο, οι παρενέργειες του οποίου εμφανίζονται μετά από μεγάλη λανθάνουσα περίοδο. Για τον λόγο αυτόν εξετάζεται η δυνατότητα προληπτικού ελέγχου των εργαζομένων. Εντούτοις η δυσκολία είναι ότι αφενός λόγω της προαναφερθείσας μεγάλης λανθάνουσας περιόδου και αφετέρου λόγω μη διαθεσιμότητας ειδικών ιατρικών εξετάσεων, δεν υπάρχει η δυνατότητα πρώιμης διάγνωσης κάποιας νόσου αλλά μόνο η διαπίστωση μη ειδικών διαταραχών σε διάφορους δείκτες φλεγμονής και οξειδωτικής βλάβης. Συνεπώς, προς το παρόν, οι διεθνείς φορείς επαγγαλματικής υγιεινής δεν έχουν συστήσει στους εργοδότες ειδικούς ιατρικούς ελέγχους των εργαζομένων.
Παρόλ’ αυτά, δεν τους αποθαρρύνει να προσφέρουν προληπτικές εξετάσεις στους εργαζομένους τους στο πλαίσιο των μέτρων που λαμβάνουν για την ασφάλεια και επίβλεψη της υγείας τους, ενώ γίνεται προσπάθεια δημιουργίας ειδικών αρχείων με την πορεία της υγεία των εκτιθέμενων. Με βάση τα δεδομένα της παγκόσμιας επιστημονικής βιβλιογραφίας και την έλλειψη ειδικού πρώιμου ελέγχου, μεγάλη βαρύτητα δίνεται στα μέτρα πρόληψης, όπως είναι τα επαρκή συστήματα εξαερισμού και η συνεχής συντήρηση τους, αποτελεσματικά μέτρα φιλτραρίσματος στις διαδικασίες εισχώρησης των νανοσωματιδίων, προστασία της αναπνευστικής οδού των εργαζομένων με ειδικό εξοπλισμό καθώς και ειδικό ρουχισμό.