Όσο θα περιμένουμε την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης -που όντως δείχνει να πηγαίνει αρκετά πιο γρήγορα, αν δεν «κολλήσει» κάτι- θα συνιστούσαμε στον αναγνώστη να σταθεί σε δύο εσωτερικές αξιολογήσεις, ισάριθμων θεσμών, που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στα Ελληνικά Προγράμματα: του ESM και του ΔΝΤ. Αξιολογήσεις της δικής τους πορείας, γράφει ο Α.Δ. Παπαγιαννίδης.
Από την έντυπη έκδοση
Tου Α. Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Όσο θα περιμένουμε την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης -που όντως δείχνει να πηγαίνει αρκετά πιο γρήγορα, αν δεν «κολλήσει» κάτι- θα συνιστούσαμε στον αναγνώστη να σταθεί σε δύο εσωτερικές αξιολογήσεις, ισάριθμων θεσμών, που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στα Ελληνικά Προγράμματα: του ESM και του ΔΝΤ. Αξιολογήσεις της δικής τους πορείας.
Πρώτος ο ESM, που («Πέντε χρόνια επιτυχιών, προκλήσεων και προοπτικών») αναγνώρισε την ελληνική διάσωση ως την πλέον προβληματική από τα εγχειρήματα που ανέλαβε -δεν χρειαζόταν και ιδιαίτερη φαντασία, εν προκειμένω!-, όμως διά του γενικού διευθυντή του Κλάους Ρέγκλινγκ επανέλαβε την εκτίμηση ότι η Ελλάδα ολοκληρώνει το πέρασμά της από τη φάση αυτή.
Αναφερόμενος στο πετυχημένο πρόσφατο swap ομολόγων άνω των 25 δισ. ευρώ -κάτοχοι 86% του συνόλου των «άτακτων» εκδόσεων του PSI 2012 που είδαν την πρόταση ανταλλαγής να τους απευθύνεται, τη δέχθηκαν- με πέντε νέες λήξεις 2023 - 2042 και με κουπόνια 3,5%-4,2% και συνδέοντάς τα με του Ιουλίου τη μίνι-έκδοση 5ετούς ομολόγου/rollover ύψος 3 δισ. ευρώ με κουπόνι 4,375% (είχε ξεκινήσει με ενδεικτικό 4,875%), ο Ρέγκλινγκ θεώρησε ότι «οι πιθανότητες είναι καλές ότι [η χώρα] θα μπορεί να αυτοχρηματοδοτείται αυτόνομα μετά την ολοκλήρωση του Προγράμματος τον Αύγουστο 2018».
Για να προσθέσει παρευθύς εκείνο που η συνεχιζόμενη εκκρεμότητα σχηματισμού κυβέρνησης σε Βερολίνο έχει βέβαια θέσει σε ύπνωση: το ότι -«στο τέλος του Προγράμματος και εάν χρειαστεί»- ισχύει η δέσμευση των «εταίρων» «για περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους/debt relief». Προσοχή όμως! «εφόσον η Ελλάδα συνεχίσει να υλοποιεί τις μεταρρυθμίσεις».
Συνιστούμε, φίλε αναγνώστη, να διαβάσεις στο τελευταίο αυτό σκέλος φράσεως τη νέα conditionality, με την οποία θα προχωρήσει το πράγμα «μετά τα Μνημόνια».
Για να βγει οριστικά η Ελλάδα στις αγορές, μετά και τις 2-3 προγραμματισμένες εξόδους του 2018 (ώστε να σχηματίσει το επίσης σχεδιασμένο απόθεμα), οι «εταίροι» θα ανάψουν φωτάκι για debt relief (το οποίο θα πείσει, άλλωστε, και τις αγορές να κάνουν μαζί μας το τελευταίο βήμα). Όμως θα το συνδυάσουν αυτό με δέσμευση για μεταρρυθμίσεις εις βάθος χρόνου - έτσι άλλωστε θα προσπεραστεί και η «ανάγκη» να αντιμετωπιστούν όσα από την τρέχουσα αξιολόγηση «δεν προκάνουν» να ολοκληρωθούν. (Μην ξεχνάμε ότι και η Κύπρος που επαινείται, βγήκε από το δικό της Μνημόνιο με ουκ ολίγες υποχρεώσεις μεταρρύθμισης «της Δημόσιας Υπηρεσίας» εκκρεμείς, αλλά και με την CYTA/ Κυπριακό ΟΤΕ μη ιδιωτικοποιημένη).
Ο δεύτερος θεσμός είναι το ΔΝΤ. Εδώ, με δεδομένη τη δυσάρεστη περιπέτεια της εμπλοκής του Ταμείου στη διαχείριση κρίσεων «της αρμοδιότητάς του» σε χώρες όμως που ανήκουν σε νομισματικές ενώσεις, έχει ξεκινήσει από καιρό εσωτερική δουλειά για αποτίμηση του τι συνέβη όταν «δέχθηκε» να υπαγορεύσει Προγράμματα Προσαρμογής όπου το εργαλείο της διόρθωσης της ισοτιμίας δεν ήταν διαθέσιμο.
Όπως συνέβη με την Ευρωζώνη, εν προκειμένω με την Ελλάδα. Η μελέτη των νομισματικών ενώσεων από το Ταμείο πάει πίσω στη δεκαετία του ‘90, π.χ. όταν το Τμήμα Μελετών του έκανε τη συζήτηση «Α Formal Model of Optimum Currency Areas» υπό το φως της θεωρίας των βέλτιστων νομισματικών ζωνών.
Όμως φρέσκο-φρέσκο είναι το background paper (Ιουλίου του 2016) του Ανεξάρτητου Γραφείου Αξιολόγησης του ΔΝΤ, διά χειρός Ling Hui Tan, για «την εμπλοκή του Ταμείου στην Ευρωζώνη έναντι άλλων Νομισματικών Ενώσεων».
Έχει κάτι το αφοπλιστικό η αναφορά στο πώς, όταν είχε μελετηθεί το ενδεχόμενο χρήσης πόρων του Ταμείου αλλά και η εκ μέρους του επιτήρηση ή επιβολή conditionality οσάκις λειτουργούν Περιφερειακές Κεντρικές Τράπεζες, δεν είχε κριθεί πιθανή μια εμπλοκή στην Ευρωζώνη: βλέπεις άλλο είναι να κάνεις με Κεντροαφρικανική Οικονομική και Νομισματική Ένωση (CEMAC) ή Νομισματική Ένωση της Καραϊβικής (ECCU), άλλο με Ευρωζώνη, Eurogroup και ΕΚΤ!
Υπάρχει την ώρα που μιλάμε εν εξελίξει εσωτερική συζήτηση στο ΔΝΤ για το τι σημαίνει για αύριο ενδεχόμενη εμπλοκή του σε Προγράμματα όπου δεν λειτουργεί το εργαλείο της ευθείας υποτίμησης - όμως η συζήτηση αυτή μένει πολύ-πολύ χαμηλά και διακριτικά. Βλέπετε… θα ισοδυναμούσε η πολλή ειλικρίνεια με παραδοχή ότι Προγράμματα όπως το Ελληνικό ήταν εξαρχής καταδικασμένα σε αποτυχία.
Συμπέρασμα; «Όταν μιλούν οι μεγάλοι για σένα, καλά κάνεις και αισθάνεσαι άσχημα». Αλλιώς: το μεν Ταμείο συνεχίζει να αναζητά αφορμή να απεμπλακεί από τα Προγράμματα που αφορούν Ευρωζώνη, ο δε ESM να μας σπρώξει με κάθε φιλική διάθεση «στις αγορές» παρέχοντας εν ανάγκη διαβεβαιώσεις αξιοπιστίας (μας) για ξεφόρτωμα.