Έχει ένα στοιχείο πικρής ειρωνείας το ότι τη στιγμή ακριβώς που οι συζητήσεις για «Το Μέλλον της Ευρώπης» αρχίζουν να χάνουν τη δυναμική τους -αν μη τι άλλο, λόγω της όλο και σαφέστερης απώλειας προβλεπτότητος στη γερμανική πολιτική σκηνή- καλλιεργούνται στην Ελλάδα και ανθούν σενάρια επί σεναρίων για τη μετάβαση «στην επόμενη μέρα των μνημονίων», γράφει ο Α.Δ. Παπαγιαννίδης.
Από την έντυπη έκδοση
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Έχει ένα στοιχείο πικρής ειρωνείας το ότι τη στιγμή ακριβώς που οι συζητήσεις για «Το Μέλλον της Ευρώπης» αρχίζουν να χάνουν τη δυναμική τους -αν μη τι άλλο, λόγω της όλο και σαφέστερης απώλειας προβλεπτότητος στη γερμανική πολιτική σκηνή- καλλιεργούνται στην Ελλάδα και ανθούν σενάρια επί σεναρίων για τη μετάβαση «στην επόμενη μέρα των μνημονίων». Σενάρια που στον πυρήνα τους έχουν το τι λογής «Ευρώπη» θα είναι διαμορφωμένη όταν θα καταλήγει η συζήτηση για την ελληνική επόμενη μέρα. Για να το πούμε αλλιώς: το σκληρό πόκερ που και η «Ναυτεμπορική» προέβλεπε πρωτοσέλιδα (τη Δευτέρα 20/11) για τη μεταμνημονιακή εποχή είναι πολύ πιθανό ότι θα έχει μεν κατά τα πρότυπα των παλιών Ουέστερν έναν παίκτη οπλισμένο με ρεβόλβερ -τη Γερμανία- όμως κανείς δεν γνωρίζει το χέρι ποιας φιγούρας θα κρατά το ρεβόλβερ…
Με τον προϋπολογισμό του 2018 κατατεθειμένο ήδη στη Βουλή, με ενσωματωμένη την πρόβλεψη για ρυθμό ανάπτυξης 1,6% αντί του αρχικά προβλεφθέντος 1,8%, όμως με αποδοχή του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ, αλλά και με το swap των ομολόγων 29,7 δισ. ευρώ εν εξελίξει για εξομάλυνση της καμπύλης των αποδόσεων και για βελτίωση της ρευστότητας της αγοράς ελληνικού χαρτιού, η διαχείριση της ελληνικής οικονομίας πλησιάζει στη νέα φάση της. Οι δε συζητήσεις για το «μετά τα μνημόνια» προχωρούν ήδη παρασκηνιακά, οπότε και διάφορα σενάρια που διακινούνται -«καθαρή έξοδος», ενισχυμένη ή απλή προληπτική γραμμή στήριξης, ή τέλος υβριδική λύση με «νέου τύπου επιτήρηση» και σταδιακή ελάφρυνση του χρέους με conditionality- έρχονται να αγκιστρωθούν πάνω στις συνολικές ευρωπαϊκές εξελίξεις. Αλλά και -προσέξτε το πολύ αυτό!- πάνω στην «ανάγνωση» των προοπτικών των επόμενων μηνών από τις αγορές· τις ίδιες εκείνες αγορές στις οποίες καλείται να επιπλεύσει το τωρινό swap ομολόγων μας· τις ίδιες αγορές που θα επιχειρήσουμε αύριο-μεθαύριο να προσεγγίσουμε για να χτιστεί το μαξιλάρι εν όψει Αυγούστου 2018…
Η χρονική σύμπτωση, τώρα, με τις προθέσεις για δρομολόγηση των συζητήσεων/διαπραγματεύσεων για νέα εκδοχή δομής και λειτουργίας της Ευρωζώνης (ως μέρος της ευρύτερης συζήτησης για «Το μέλλον της Ευρώπης») δίνει την εντύπωση ότι το υπό ελπιζόμενη διαμόρφωση νέο σκηνικό θα φιλοξενήσει καλύτερα το ελληνικό αύριο. Να δούμε όμως λίγο προσεκτικότερα τις εν λόγω προοπτικές;
Πιο άμεση φαίνεται η επίπτωση της πρότασης για δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, ως μετεξέλιξη του γνώριμού μας ESM που θα αντικαταστήσει το ΔΝΤ στον ρόλο του «επιτηρητή» των ευρισκόμενων σε Πρόγραμμα χωρών. Εύκολα μαντεύει κανείς, έτσι όπως έχει εξελιχθεί η δημόσια συζήτηση στη χώρα μας, ότι ο πειρασμός να θεωρηθεί «η απαλλαγή από το ΔΝΤ» περίπου πολιτικός στόχος, ή πάλι να αναχθεί η δημιουργία ΕΝΤ σε «ευρωπαϊκή λύση» (το έχει κάνει κεντρική θέση μέχρι και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας…) είναι ισχυρός. Όμως η τεχνογνωσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από δίπλα και του ESM, δεν έχει αποδειχθεί καλύτερης ποιότητας από του ΔΝΤ· η δε «πολιτικότερη» προσέγγισή τους είναι πολύ αμφίβολο αν θα συνεχισθεί - ιδίως άμα η αρμοδιότητα της επιτήρησης θεσμοποιηθεί.
Αρκετά κοντά βρίσκεται και το άλλο σκέλος του «τρίποδου προτάσεων» για την Ευρωζώνη του αύριο που εκπορεύεται από την Επιτροπή Γιούνκερ (που, διά του διευθυντή του γραφείου του προέδρου Μάρτιν Σέλμαϊρ ούτως ή άλλως βρίσκεται σε «γραμμή Βερολίνου», όπως ισχύει και με τον επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ που διετέλεσε μέλος της Επιτροπής Ίσιγκ /της «Ομάδας των Ιεράκων»), τον ορισμό «υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης» που θα ‘ναι και πρόεδρος του Eurogroup αλλά και αντιπρόεδρος της Επιτροπής. Πάλιν όσοι στηρίζουν προσδοκίες βελτίωσης του κλίματος και της διαχείρισης στα δημοσιονομικά της Ευρωζώνης, ώστε έτσι να «δοθεί χώρος» στην ελληνική υπόθεση χρειάζεται να σκεφθούν όχι απλώς πόσο κοντά στο Βερολίνο θα είναι ένας… σοβαρότερος Ντάισελμπλουμ, αλλά τι επίδειξη «ορθοδοξίας» θα κάνει στο ξεκίνημά του ένας τέτοιος θεσμός…
Το τελευταίο συστατικό των σχεδιασμών της «νέας Ευρωζώνης» ή «Ευρωζώνης 2.0» αποτελεί εκείνο που αρκετά εύκολα ονοματίζεται ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης. Ως ζαχαρίτσα προσφέρεται/υποτίθεται ότι θα προταθεί, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η προσδοκία μιας γενικής/blanket εγγύησης των τραπεζικών καταθέσεων - όχι πλέον με την οροφή των 100.000 ευρώ ανά τραπεζικό ίδρυμα και ανά καταθέτη και (κυρίως!) χωρίς εθνική ευθύνη για την εγγύηση. (Θυμίζουμε ότι το δικό μας Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και έχει στη διάθεσή του κάπου 4 δισ. ευρώ.) Ειλικρινά όμως: περιμένετε «πλήρη ευρωπαϊκή εγγύηση»;