Το αρνητικό περιβάλλον στη δουλειά μπορεί να προκαλέσει ψυχικές διαταραχές

Της Ανθής Αγγελοπούλου

Με αφορμή την «Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας» που έχει καθιερωθεί  από το 1994 να εορτάζεται τη 10^η Οκτωβρίου οι επιστήμονες ενημερώνουν τον πληθυσμό με στόχο να τον ευαισθητοποιήσουν σε θέματα ψυχικής υγείας. Επιπλέον, προσπαθούν να συμβάλλουν στην προώθηση στρατηγικών πρόληψης παγκόσμιας εμβέλειας.

Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας για το 2017 είναι η ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας

Σύμφωνα με τους ειδικούς, κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής ένα μεγάλο μέρος του χρόνου μας το «ξοδεύουμε» στην εργασία μας. Οι συνθήκες όμως στο χώρο εργασίας είναι ένας από τους παράγοντες που καθορίζουν τη γενική ευημερία του κάθε εργαζόμενου, καθώς ένα αρνητικό εργασιακό περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας, σε χρήση ουσιών ή αλκοόλ, σε απουσίες από την εργασία και τελικά σε μειωμένη παραγωγικότητα.

Σύμφωνα με  τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας:

• Η εργασία κάνει καλό στην ψυχική υγεία, αλλά ένα αρνητικό εργασιακό περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή της σωματικής και ψυχικής υγείας
• Η κατάθλιψη και το άγχος έχουν σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο. Το εκτιμώμενο κόστος για την παγκόσμια οικονομία είναι 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ΗΠΑ ετησίως σε χαμένη παραγωγικότητα.
• Η παρενόχληση και ο εκφοβισμός στην εργασία είναι προβλήματα που αναφέρονται συχνά και μπορεί να έχουν σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία.

Οι παράγοντες κίνδυνου

Αναφορικά με τους παράγοντες κινδύνου για την ψυχική υγεία στην εργασία, οι ειδικοί αναφέρουν ότι αυτοί μπορεί να είναι οι ανεπαρκείς πολιτικές υγείας και ασφάλειας, οι κακές πρακτικές επικοινωνίας και διαχείρισης και η περιορισμένη συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων ή ο περιορισμένος έλεγχος του ατόμου στο αντικείμενο της εργασίας του. Επίσης, τα χαμηλά επίπεδα στήριξης των εργαζομένων και το άκαμπτο ωράριο εργασίας και τα ασαφή καθήκοντα ή οι οργανωτικοί στόχοι.

Ολοκληρωμένα Σχέδια Δράσης για την Ψυχική Υγεία

Το «Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Ψυχική Υγεία 2013-2020» το οποίο εγκρίθηκε από την 66η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας περιλαμβάνει τέσσερις άξονες:

1. Ευελιξία των υπηρεσιών υγείας,
2. Στρατηγικές πρόληψης,
3. Αποτελεσματική πολιτική και
4. Ενίσχυση των πληροφοριακών συστημάτων.

Ενώ, να σημειωθεί, ότι το Τμήμα Ψυχικής Υγείας και Κατάχρησης Ουσιών σχεδίασε ένα το «Πρόγραμμα Άτλας Ψυχικής Υγείας» με στόχο την συλλογή και ανταλλαγή δεδομένων ως προς τους πόρους για την ψυχική υγεία, το οποίο αποτελεί εργαλείο του Σχεδίου Δράσης για την ψυχική υγεία 2013-2020.

Συνολικά 171 από τα 194 κράτη μέλη του ΠΟΥ ήταν σε θέση να συμπληρώσουν τουλάχιστον εν μέρει το ερωτηματολόγιο Atlas, το οποίο αντιπροσωπεύει ποσοστό συμμετοχής σχεδόν 90%.

Ένας πρόσφατος οδηγός από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ υποδηλώνει ότι οι παρεμβάσεις θα πρέπει να ακολουθήσουν τρεις κατευθύνσεις:

1. Την προστασία της ψυχικής υγείας μειώνοντας τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την εργασία
2. Την προώθηση της ψυχικής υγείας αναπτύσσοντας τις θετικές πτυχές της εργασίας και τα προσόντα (πλεονεκτήματα) των εργαζομένων
3. Την αντιμετώπιση των  προβλημάτων  ψυχικής υγείας ανεξάρτητα από την αιτία.

Η ψυχική υγεία είναι ένας σημαντικός οικονομικός παράγοντας

Το ότι διανύουμε μια εποχή οικονομικής κρίσης δημιουργεί προβλήματα στην ψυχική υγεία του πληθυσμού και η χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας γίνεται προβληματική, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Ενώ συγχρόνως αυξάνεται όλο και περισσότερο η αύξηση της ζήτησης στις δημόσιες μονάδες παροχής υγείας με αποτέλεσμα το κόστος θεραπείας να εκτοξεύεται και τα προβλήματα ψυχικής υγείας, που αφορούν ένα μεγάλο ποσοστό των επιδομάτων αναπηρίας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, να αποτελούν σημαντική οικονομική επιβάρυνση.