Τα χρονικά περιθώρια για να σχεδιαστεί και να υλοποιηθεί μία εκπαιδευτική αλλαγή δεν μπορούν να στενέψουν από ένα σημείο και πέρα ακόμη και στην Ελλάδα, τη χώρα της τσαπατσουλιάς. Η αναμενόμενη μεταρρύθμιση στο Λύκειο είναι επιβεβλημένη, αφού η προηγούμενη έγινε στο πόδι και οδήγησε σε μύρια όσα προβλήματα.
Του Στράτου Στρατηγάκη
Τα χρονικά περιθώρια για να σχεδιαστεί και να υλοποιηθεί μία εκπαιδευτική αλλαγή δεν μπορούν να στενέψουν από ένα σημείο και πέρα ακόμη και στην Ελλάδα, τη χώρα της τσαπατσουλιάς. Η αναμενόμενη μεταρρύθμιση στο Λύκειο είναι επιβεβλημένη, αφού η προηγούμενη έγινε στο πόδι και οδήγησε σε μύρια όσα προβλήματα.
Η μεταρρύθμιση του κ. Αρβανιτόπουλου το 2013 ήταν μόνο τεχνικής φύσεως, αφού δεν έφερε αλλαγές στη διδασκαλία των μαθημάτων, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιηθούν τα υπάρχοντα διδακτικά εγχειρίδια. Δεν έφερε αλλαγές ούτε στα ωράρια των καθηγητών. Μείωσε τα μαθήματα που εξετάζονται στις πανελλήνιες εξετάσεις από 6 ή 7 σε 4 ή 5 και έφερε μικροαλλαγές στις κατευθύνσεις.
Αυτές οι αλλαγές με το ξεκίνημα της χρονιάς της Α Λυκείου για τα παιδιά που θα πήγαιναν μ’ αυτό το σύστημα είχαν ψηφιστεί ως νόμος στη Βουλή (στις 13 Σεπτεμβρίου). Είχε μείνει η κατανομή των σχολών στα επιστημονικά πεδία και ο τρόπος υπολογισμού των μορίων, που ο νόμος έλεγε ότι θα ανακοινωνόταν εντός 6 μηνών. Τελικά πέρασε ο καιρός, άλλαξαν οι Υπουργοί Παιδείας και ο μεθεπόμενος Υπουργός το ολοκλήρωσε. Αυτό απέδειξε ότι όταν σχεδιάζεις κάτι εξαρχής χρειάζεται χρόνος ώστε να μελετηθούν όλες οι παράμετροι και όλες οι λεπτομέρειες. Η προχειρότητα του σχεδιασμού εξαναγκάζει την αλλαγή της κατανομής των σχολών στα επιστημονικά πεδία και τα δύο χρόνια εφαρμογής του.
Η αλλαγή είναι, λοιπόν, επιβεβλημένη αλλά… αδύνατη. Η αλλαγή που εξήγγειλε ο Υπουργός Παιδείας δεν θα είναι μόνο τεχνικής φύσεως. Θα υπάρξει αλλαγή και στον αριθμό των διδασκόμενων μαθημάτων, στο ωράριο διδασκαλίας, που σημαίνει ότι η προετοιμασία χρειάζεται πολύ χρόνο. Ας δούμε τι πρέπει να γίνει: Αρχικά πρέπει να προσδιοριστούν τα διδασκόμενα μαθήματα, οι ώρες διδασκαλίας και τα εξεταζόμενα μαθήματα στις πανελλήνιες εξετάσεις, που, φυσικά, δεν καταργούνται. Πρέπει, ακόμη, να δουν αν έχουν καθηγητές για να υλοποιήσουν το νέο πρόγραμμα. Αυτό είναι το πρώτο βήμα.
Το δεύτερο βήμα είναι να αποφασίσει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής ποια ύλη θα διδάσκεται σε κάθε μάθημα, αφού θα έχουμε αλλαγή στα ωράρια αφού, όπως έχει κατ’ επανάληψη δηλώσει ο Υπουργός θα έχουμε λιγότερα από τα μισά μαθήματα που θα διδάσκονται περισσότερες ώρες. Πρέπει, δηλαδή, συνταχθούν, δηλαδή, τα αναλυτικά προγράμματα όλων των μαθημάτων, αφού στις πανελλήνιες εξετάσεις πρέπει να έχουν διδαχθεί όλοι τα ίδια, για να μπορούν να εξεταστούν σε κοινά θέματα.
Το τρίτο βήμα είναι να προκηρυχθεί διαγωνισμός συγγραφής των νέων βιβλίων, να επιλεγούν οι συγγραφικές ομάδες και να γράψουν τα νέα βιβλία. Η διαδικασία από τη στιγμή που ορίζονται τα αναλυτικά προγράμματα μέχρι τη στιγμή που φτάνουν τα βιβλία στα σχολεία κράτησε 4 χρόνια την τελευταία φορά που έγινε για τα βιβλία Δημοτικού και Γυμνασίου, από το 2003 που εκδόθηκαν τα αναλυτικά προγράμματα μέχρι το 2007 που έφτασαν τα βιβλία στα σχολεία. Φυσικά τώρα θα έχουμε πολύ μικρότερο αριθμό βιβλίων, αλλά ο χρόνος δεν μπορεί να μικρύνει πολύ, γιατί τότε οι ομάδες εργάζονταν παράλληλα, γράφονταν, δηλαδή, όλα τα βιβλία ταυτόχρονα.
Το τέταρτο βήμα θα είναι να επιμορφωθούν οι διδάσκοντες στις νέες μεθόδους διδασκαλίας, υποθέτοντας ότι θα έχουμε νέες μεθόδους διδασκαλίας και αξιολόγησης, ακολουθώντας τις εξελίξεις της διδακτικής. Μετά από αυτά θα είμαστε έτοιμοι να εφαρμόσουμε το νέο Λύκειο, έχοντας βέβαια υπόψη μας ότι αυτό αποτελεί ένα μπάλωμα, γιατί όταν αλλάζεις μόνο τις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου για πολλά παιδιά είναι ήδη αργά, αφού έχουν χάσει το τρένο της εκπαίδευσης πολύ πριν φτάσουν στο Λύκειο.
Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι αν η μισή δουλειά που είναι η αλλαγή των δύο τελευταίων τάξεων θέλουμε να γίνει σωστά χρειάζεται πολύ περισσότερος χρόνος από την προηγούμενη αλλαγή. Έχουμε, όμως, μεγάλη καθυστέρηση σε σχέση με το 2013, που ήταν ψηφισμένο ήδη το μεγαλύτερο μέρος της αλλαγής. Συνεπώς οι λύσεις είναι δύο:
Πρώτη λύση: Να αναβληθεί η αλλαγή για να υπάρξει χρόνος για μελέτη και προετοιμασία, ώστε να υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας, αφού καμία εγγύηση επιτυχίας δεν μπορεί να υπάρξει όσο και αν έχει μελετηθεί μια αλλαγή.
Δεύτερη λύση: Αλλαγή με τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων. Αυτό θα δημιουργήσει μια νέα προχειρότητα και ένα πισωγύρισμα, αφού κάθε δουλειά του ποδαριού δίνει ακόμη μια ώθηση στη διάλυση της εκπαίδευσης.
Πιστεύετε ότι υπάρχει και άλλη λύση;