Πριν από λίγα χρόνια η αυστρο-ολλανδική εταιρεία αρχιτεκτονικής TD δημιούργησε για το Mark Magazine έναν χάρτη που απεικόνιζε το πώς θα ήταν η Ευρώπη εάν κάθε κίνημα ανεξαρτησίας/απόσχισης πετύχαινε τον στόχο του. Οι χώρες που θα έμεναν αλώβητες μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Οι υπόλοιπες θα έσπαγαν σε δύο ή περισσότερα κομμάτια, γράφει η Νατάσα Στασινού.
Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Πριν από λίγα χρόνια η αυστρο-ολλανδική εταιρεία αρχιτεκτονικής TD δημιούργησε για το Mark Magazine έναν χάρτη που απεικόνιζε το πώς θα ήταν η Ευρώπη εάν κάθε κίνημα ανεξαρτησίας/απόσχισης πετύχαινε τον στόχο του. Οι χώρες που θα έμεναν αλώβητες μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Οι υπόλοιπες θα έσπαγαν σε δύο ή περισσότερα κομμάτια.
Το συγκεκριμένο σενάριο έβριθε υπερβολών (και σφαλμάτων) και συγκεντρώνει μηδαμινές πιθανότητες να γίνει πραγματικότητα. Αλλά η αναζωπύρωση των αυτονομιστικών τάσεων δεν είναι σενάριο φαντασίας. Ισχύει και θα πρέπει να προβληματίζει. Πολύ κοντά στους Καταλανούς βρίσκονται οι Βάσκοι, οι μόνοι στην Ισπανία που δεν καταβάλλουν φόρους στη Μαδρίτη. Οι Ιταλοί έχουν να αντιμετωπίσουν ανάλογα κινήματα στο βόρειο τμήμα τους. Στην Παδανία η Λέγκα του Βορρά ζητά την ανεξαρτητοποίηση της πλούσιας περιοχής, «που πληρώνει τα σπασμένα των φτωχών τεμπέληδων του Νότου» (η ρητορική αυτή σίγουρα χτυπάει καμπανάκι) και ακόμη βορειότερα, στο Νότιο Τιρόλο, το αίτημα για απόσχιση ακούγεται ολοένα και εντονότερα μετά την κρίση χρέους της Ευρωζώνης. Και στο Ηνωμένο Βασίλειο, μετά και το Brexit, η Σκωτία ζητά και πάλι κάλπες απόσχισης. Η Φλάνδρα, η Κορσική ή η Βαυαρία είναι μερικές ακόμη περιοχές που θα μπορούσαν να ενταχθούν στη λίστα.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η Δυτική Ευρώπη θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με τις καταστάσεις που έζησε η Ανατολική πριν από δεκαετίες. Ωστόσο, είναι σαφές ότι τα σημερινά αποσχιστικά κινήματα δεν μοιράζονται ιδιαίτερα κοινά στοιχεία με τα εθνικιστικά κινήματα εκείνα που άλλαξαν στο πρόσφατο παρελθόν τα σύνορα της Ευρώπης, είτε βίαια είτε με βελούδινα διαζύγια.
Δεν μοιράζονται πολλές ομοιότητες ούτε μεταξύ τους. Εκκινούν από εντελώς διαφορετικές αφετηρίες, εκπροσωπούν διαφορετικά συμφέροντα και αιτήματα συνδεόμενα τις ιδιαιτερότητες -ιστορικές, πολιτικές, πολιτισμικές- της κάθε περιοχής, φέρουν άλλο ιδεολογικό μανδύα. Μπορούμε παρ’ όλα αυτά να εντοπίσουμε μία κοινή συνισταμένη: τα έθρεψε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και συνέχισε να τα θρέφει η βαθύτατη οικονομική και κοινωνική κρίση στην Ευρωζώνη ως ρεύμα διαμαρτυρίας κατά του κατεστημένου. Όσο για τους επικεφαλής τους, όσο μεγάλες ιδεολογικές διαφορές και εάν έχουν, μοιράζονται το κοινό μήνυμα: πως η λύση στην κρίση είναι περισσότερη αυτονομία. Και το συνοδεύουν με ένα ψέμα, που φαίνεται να πείθει: πως η έξοδος από ένα κράτος, μία ομοσπονδία, μία ένωση απαλλάσσει από όλα τα βάρη (φορολογικά, γραφειοκρατικά), αλλά διατηρεί ως διά μαγείας όλα τα προνόμια.