Υγεία
Τετάρτη, 26 Ιουλίου 2017 13:24

Πώς επηρεάζει τα μάτια μας η έκλειψη ηλίου

Με αφορμή την επικείμενη έκλειψη ηλίου που θα γίνει τον Αύγουστο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD,  ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School, μας συμβουλεύει τι πρέπει να προσέχουμε καθώς δεν είναι λίγα τα άτομα που παρακολουθούν το συγκεκριμένο φαινόμενο χωρίς την κατάλληλη προστασία για τα μάτια τους.

Με αφορμή την επικείμενη έκλειψη ηλίου που θα γίνει τον Αύγουστο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD,  ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School, μας συμβουλεύει τι πρέπει να προσέχουμε καθώς δεν είναι λίγα τα άτομα που παρακολουθούν το συγκεκριμένο φαινόμενο χωρίς την κατάλληλη προστασία για τα μάτια τους.

Η έκλειψη θα γίνει στις 21 Αυγούστου 2017, θα είναι ολική στις ΗΠΑ και μερική στην υπόλοιπη Βόρεια Αμερική, τα βόρεια τμήματα της Νότιας Αμερικής, τη Βορειοδυτική Ευρώπη (από την Ισλανδία, την Ιρλανδία, τη Σκωτία και τη Νορβηγία έως τη Γαλλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία) και σε ένα τμήμα της Αφρικής. Και παρόλο που ο Ήλιος βρίσκεται 93 εκατομμύρια μίλια μακριά από τη Γη και θα παρεμβληθεί η Σελήνη, όσοι βρεθούν σε αυτές τις περιοχές δεν πρέπει, σύμφωνα με το γιατρό, να τον κοιτάξουν γιατί μπορεί να προκαλέσει σοβαρές και μερικές φορές μη αναστρέψιμες βλάβες στα μάτια.

Ακόμα και μερικά δευτερόλεπτα άμεσης παρατήρησης μπορεί να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη βλάβη και αυτό οφείλεται όπως λέει ο γιατρός, στο φαινόμενο του μεγεθυντικού φακού. Ο φακός του ματιού είναι εξαιρετικά ισχυρός, 4 φορές ισχυρότερος από τον μεγεθυντικό, επομένως έχει τη δύναμη να συσσωρεύσει έντονα τις ακτίνες του ήλιου σε ένα σημείο βαθιά μέσα στο μάτι, στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, καίγοντάς το. Οι βλάβες που δημιουργούνται με αυτό τον τρόπο προκαλούν τη λεγόμενη ηλιακή αμφιβληστροειδοπάθεια, η οποία εκδηλώνεται με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο κατά την εξέταση του ματιού, αφού «είναι σαν να έχει ανοίξει κάποιος μια οπή στον χιτώνα αυτόν».

Όπως εξηγεί ο γιατρός, ο αμφιβληστροειδής είναι ο φωτοευαίσθητος χιτώνας του ματιού που φέρει τα κύτταρα-υποδοχείς του φωτός (λέγονται ραβδία και κωνία), χάρη στα οποία βλέπουμε. Η ηλιακή αμφιβληστροειδοπάθεια συνήθως εκδηλώνεται στο κεντρικό βοθρίο, μία πολύ μικρή περιοχή του αμφιβληστροειδούς που περιέχει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση κωνίων και είναι υπεύθυνη για την οξεία, κεντρική όραση.

Το επακόλουθο της βλάβης στο κεντρικό βοθρίο είναι να έχουν οι ασθενείς θολή κεντρική όραση ή ακόμα και ένα «τυφλό» σημείο στο κεντρικό πεδίο τους, δηλαδή ένα σημείο όπου δεν βλέπουν τίποτα.

Αν και πολλά άτομα που παθαίνουν ηλιακή αμφιβληστροειδοπάθεια ανακτούν τελικά την όρασή τους, κάποια άλλα απομένουν με μόνιμα προβλήματα.

Έρευνα που έγινε σε 15 ασθενείς από την Αγγλία οι οποίοι έπαθαν ηλιακή αμφιβληστροειδοπάθεια σε έκλειψη του 1999 έδειξε ότι 8 και 12 μήνες μετά την έκθεση των ματιών τους στον ήλιο, οι 13 είχαν φυσιολογική οπτική οξύτητα, αλλά οι άλλοι δύο όχι. Επιπρόσθετα, αρκετοί απ’ όσους είχαν φυσιολογική οξύτητα, εξακολουθούσαν να έχουν κάποια αδιόρατα συμπτώματα, όπως ένα μικρό «τυφλό» σημείο στην όρασή τους.

Σύμφωνα με τον Δρ. Κανελλόπουλο, ένας άνθρωπος μπορεί ακόμα και να τυφλωθεί κοιτάζοντας τον ήλιο, αλλά με την έννοια ότι μπορεί να χάσει τα 20/20 της κεντρικής όρασής του. Η περιφερειακή όραση δεν μπορεί να χαθεί εξαιτίας της ηλιακής  αμφιβληστροειδοπάθειας.

Γι' αυτό, όποιος θα βρίσκεται εκτός Ελλάδας και θα θελήσει να παρακολουθήσει την αυγουστιάτικη έκλειψη του ηλίου, πρέπει απαραιτήτως να φορά ειδικά προστατευτικά γυαλιά. Μοναδική εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα αποτελούν τα λίγα λεπτά που η Σελήνη καλύπτει εντελώς τον Ήλιο, δηλαδή όταν θα έχει γίνει η μέρα νύχτα. Υπολογίζεται ότι αυτό θα συμβεί για το πολύ 2 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα κατά την ολική έκλειψη του Ηλίου της 21ης Αυγούστου.

Επιπλέον, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιήσει αυτοσχέδια γυαλιά, κάμερες, κινητά τηλέφωνα, τηλεσκόπια ή κιάλια δίχως αυτά τα φίλτρα, ενώ ακόμα κι αν φοράει τα κατάλληλα γυαλιά, πάλι πρέπει να αποφύγει να κοιτάξει τον ήλιο μέσω των μεγεθυντικών συσκευών που προαναφέρθηκαν. Και αυτό, διότι οι συγκεκριμένες συσκευές θα εστιάσουν ακόμα περισσότερο τις ακτίνες του ηλίου στα μάτια και έτσι μπορεί να προκαλέσουν ακόμα πιο εύκολα έγκαυμα.