Με πηγή έμπνευσης το ακανθώδες ερώτημα κατά πόσο η ειρήνη είναι συνώνυμο της ευτυχίας και της αρετής, η «Ειρήνη» του Αριστοφάνη γίνεται μουσική παράσταση, σκηνοθετημένη από τον Κωνσταντίνο Αρβανιτάκη, ο οποίος μας μιλά για αυτό το εγχείρημα.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Με πηγή έμπνευσης το ακανθώδες ερώτημα κατά πόσο η ειρήνη είναι συνώνυμο της ευτυχίας και της αρετής, η «Ειρήνη» του Αριστοφάνη γίνεται μουσική παράσταση, σκηνοθετημένη από τον Κωνσταντίνο Αρβανιτάκη, ο οποίος μας μιλά για αυτό το εγχείρημα.
Σε μουσική του Νίκου Κυπουργού και λιμπρέτο του Δημοσθένη Παπαμάρκου, με την Καμεράτα - Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, υπό τη διεύθυνση του διεθνούς φήμης μαέστρου Γιώργου Πέτρου, η παράσταση παρουσιάζεται από το Εθνικό Θέατρο, ξεκινώντας την περιοδεία της από το Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, στις 21 και 22 Ιουλίου, στις 9 το βράδυ.
Εστιάζοντας τη σκηνοθετική του ματιά στην ατομική ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο και στη συλλογική βλακεία ότι χρειαζόμαστε ηγέτες να μας σώσουν, ο Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης μιλά για το έργο και για τον σύγχρονο κόσμο μας.
Μιλήστε μας για τη μουσική αυτήν εκδοχή της «Ειρήνης».
«Η μουσική υπηρετεί, κατά πρώτο λόγο, τον λυρισμό του Αριστοφάνη, ο οποίος, κατά την άποψή μου, είναι ισάξιος των συγχρόνων του μεγάλων τραγικών. Από εκεί και πέρα, το χιούμορ της πηγάζει τόσο από τις κωμικές καταστάσεις του έργου, όσο και από την παρώδηση άλλων μουσικών ειδών - πράγμα που κάνει, κατά κόρον, και ο ίδιος ο Αριστοφάνης».
Για τι μιλάει το έργο;
«Το έργο περιγράφει τη φαντασίωση ενός απλού ανθρώπου. Ο Τρυγαίος, αμπελουργός και λάτρης του Διονύσου, οραματίζεται τον εαυτό του τραγικό ήρωα που σώζει την ανθρωπότητα: ξεσκεπάζοντας τον βλακώδη παραλογισμό του πολέμου, χαρίζει και πάλι στους ανθρώπους τις απλές χαρές της καθημερινότητας».
Πώς εξελίσσεται η υπόθεσή του;
«Η ειρωνεία έγκειται στο ότι ένας κανονικός ήρωας οφείλει πρώτα να παλέψει με τον αντίπαλό του (στην προκειμένη, τον Πόλεμο) και, φυσικά, να τον νικήσει, προτού απελευθερώσει την ηρωίδα (την Ειρήνη). Στον δικό μας ήρωα όμως, όλα κυλάνε, κατά έναν περίεργο τρόπο, ομαλά. Στο έργο αυτό, δεν υπάρχει “αγών”. Ο Τρυγαίος γεμίζει έπαρση και, μόνο στο τέλος, καταλαβαίνει - όπως όλοι οι τραγικοί ήρωες - ότι οι θεοί τού είχαν στήσει παιχνίδι. Με αυτό τον τρόπο, του δείχνουν ότι όποιος πάει να αλλάξει τη ροή της ιστορίας τα βάζει με τη μοίρα. Αφού ο Πόλεμος είναι η φυσική κατάσταση των πραγμάτων, αν τα βάλεις μαζί του, στην ουσία διαπράττεις ύβρι».
Πού εστιάζετε τη σκηνοθετική σας ματιά;
«Η σκηνοθεσία εστιάζει στην ατομική ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο και στη συλλογική βλακεία ότι χρειαζόμαστε ηγέτες να μας σώσουν. Στην “Ειρήνη”, ο Αριστοφάνης πρώτο τον Περικλή κατηγορεί (με παράδοξο τρόπο, είναι αλήθεια) για τα δεινά των Αθηναίων. Καθήκον, όμως, της κωμωδίας είναι να βάλλει κατά της εξουσίας, όποια μορφή και αν έχει αυτή. Άλλωστε, τον Χρυσό Αιώνα ο Θουκυδίδης τον είχε χαρακτηρίσει “λόγω μεν δημοκρατία, έργω δε υπό του πρώτου ανδρός αρχή”. Ο Μπρεχτ το είπε αλλιώς: “Αλίμονο στους λαούς που έχουν ανάγκη από ήρωες”».
Για τον σύγχρονο κόσμο μας, ποιο είναι το πιο δυνατό μήνυμα αυτής της κωμωδίας;
«Ότι ειρήνη και ανθρωπότητα είναι έννοιες ασύμβατες. Το μόνο, στο οποίο μπορούμε να προσβλέπουμε, είναι μια εσωτερική γαλήνη, την οποία, αν ο καθένας αναζητεί βάσει της προσωπικής του αλήθειας, ενδέχεται ενίοτε να τη βρίσκει σε παρηγοριές, όπως η αγάπη, η τέχνη, η θρησκεία, η φαντασία κ.λπ.».
Πώς αισθάνεστε για τη σημερινή Ελλάδα;
«Προσωπικά, αισθάνομαι ότι ποτέ δεν πεθαίνει. Μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει...Ξαποσταίνει... Ξαποσταίνει...».
Τι χρειαζόμαστε πραγματικά σε αυτήν τη δύσκολη φάση;
«Αν ισχυριζόμουν ότι ξέρω τι χρειαζόμαστε πραγματικά σε αυτήν τη δύσκολη φάση, θα ήμουν ήρωας του Αριστοφάνη».
Ταυτότητα παράστασης
Μουσική - ενορχήστρωση: Νίκος Κυπουργός, μουσική διεύθυνση: Γιώργος Πέτρου, λιμπρέτο: Δημοσθένης Παπαμάρκος, σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης, χορογραφία: Σεσίλ Μικρούτσικου, projection mapping: Στάθης Μήτσιος, φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου, κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου, βοηθός ενορχηστρωτή: Θοδωρής Κοτεπάνος, βοηθός μουσικού διευθυντή & μουσική διδασκαλία: Νίκος Λαάρης, βοηθός σκηνοθέτη: Μαριάνθη Γραμματικού. Με τη συμμετοχή της Καμεράτα - Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής, υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου. Διανομή: Τζίμης Πανούσης (Τρυγαίος), Τάσης Χριστογιαννόπουλος (Ερμής), Ειρήνη Καράγιαννη (Ειρήνη), Αιμιλιανός Σταματάκης (Πόλεμος/Χορός). Χορός: Ασημίνα Αναστασοπούλου, Θωμάς Βελισσάρης (οπλοπώλης), Δημήτρης Γεωργιάδης (παις Κλεωνύμου), Γιάννης Δενδρινός (δρεπανοπώλης), Βάσια Ζαχαροπούλου (κόρη Α), Ευαγγελία Καρακατσάνη (τροφός), Νίκος Καρδώνης (δούλος), Γιασεμί Κηλαηδόνη, Γιάννης Κλίνης (Ιεροκλής), Ελίτα Κουνάδη (κόρη Β), Ηλίας Κουνέλας (παις Λαμάχου), Ελένη Μπούκλη (Οπώρα), Μαρία Νίκα, Γιάννης Σελητσανιώτης (Κυδοιμός), Βασιλική Τρουφάκου (Θεωρία), Αντιγόνη Φρυδά.
Πρόγραμμα περιοδείας
29 Ιουλίου: Καβάλα, Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων
28 Αυγούστου: Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους
31 Αυγούστου: Λάρισα, Κηποθέατρο Αλκαζάρ
4 και 5 Σεπτεμβρίου: Αθήνα, Ωδείο Ηρώδου Αττικού
10 Σεπτεμβρίου: Αιγάλεω, Θέατρο «Αλέξης Μινωτής»
14 Σεπτεμβρίου: Πάτρα, Ρωμαϊκό Ωδείο
17 Σεπτεμβρίου: Ελευσίνα, Παλαιό Ελαιουργείο
Πληροφορίες
Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου: Αρχαιολογικός Χώρος Ασκληπιείου, Επίδαυρος - Αργολίδα, τηλ.: 27530 22026, 27530 22096.Τιμές εισιτηρίων: κανονικό: από 8 έως 45 ευρώ, μαθητικό έως 18 ετών: 13 ευρώ, άνεργοι - ΑΜΕΑ: 5 ευρώ. Πώληση εισιτηρίων: κεντρικά εκδοτήρια Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου: Πανεπιστημίου 39 - εντός στοάς Πεσμαζόγλου (Δευτέρα - Παρασκευή: 9:00 - 16:00, Σάββατο: 10:00 - 15:00), καταστήματα Reload και βιβλιοπωλεία Ευριπίδης, ηλεκτρονικά: greekfestival.gr, τηλεφωνικά: 210 3272000 (καθημερινά και Κυριακές: 9:00 - 21:00).
Εκδοτήρια εισιτηρίων λειτουργούν σε όλους τους χώρους των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, τα οποία εξυπηρετούν μόνο την παράσταση της ημέρας και ανοίγουν δύο ώρες πριν την έναρξή της.