Εκθεση για τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων σχετικά με την Πράσινη Βίβλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ψυχική υγεία, που ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2005, δημοσίευσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Με την ίδια ευκαιρία, παρουσίασε τα αποτελέσματα μιας έρευνας Ευρωβαρόμετρου αναφορικά με την ψυχική ευεξία. Η έρευνα δείχνει ότι το 13% των ερωτηθέντων είχε ζητήσει ψυχολογική υποστήριξη κατά τους τελευταίους 12 μήνες. Το 7% των πολιτών της ΕΕ υποβλήθηκε σε θεραπεία για ψυχολογικά ή συγκινησιακά προβλήματα με φάρμακα, ενώ το ποσοστό εκείνων που υποβλήθηκαν σε ψυχοθεραπεία ήταν κατά μέσο όρο 3%, ενώ 1% νοσηλεύτηκε σε νοσοκομείο.
Οι γυναίκες, οι ηλικιωμένοι, οι συνταξιούχοι και τα άτομα που ασχολούνται με οικιακά, είναι εκείνοι που αισθάνονται περισσότερο δυσάρεστα, τόσο από σωματική όσο και από ψυχολογική άποψη. Τα προβλήματα ψυχικής υγείας έχουν σημαντικά αρνητικά αποτελέσματα στην επαγγελματική ζωή και στις κοινωνικές σχέσεις. Ο στιγματισμός δεν είναι υπερβολικός, αλλά πάντως είναι σημαντικός: 37% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι τα άτομα με ψυχολογικά προβλήματα αποτελούν κίνδυνο για τους άλλους. Οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες στην έρευνα ζήτησαν μια στρατηγική ψυχικής υγείας σε επίπεδο ΕΕ για την ενθάρρυνση της πρόληψης τον τομέα της ψυχικής υγείας, την προώθηση της ψυχικής υγείας και την καταπολέμηση του στιγματισμού.
«Η σημασία της ψυχικής υγείας πρέπει να αναγνωριστεί περισσότερο. Η καλή ψυχική υγεία του πληθυσμού αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχία της ΕΕ στην οικονομία της γνώσης. Η κατάσταση των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας αποτελεί δείκτη του επιπέδου απουσίας αποκλεισμών στις κοινωνίες της ΕΕ», δήλωσε ο Μάρκος Κυπριανού, επίτροπος αρμόδιος για θέματα Υγείας και Προστασίας του Καταναλωτή.
Η ψυχική υγεία στην Ευρώπη
Προβλήματα ψυχικής υγείας επηρεάζουν τον ένα στους τέσσερις ευρωπαίους πολίτες τουλάχιστον μία φορά στη διάρκεια της ζωής του. Τα προβλήματα αυτά αποτελούν στις μέρες μας, μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις στον τομέα της δημόσιας υγείας στην ΕΕ. Οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες είναι σημαντικές: τα προβλήματα ψυχικής υγείας υπολογίζεται ότι προκαλούν απώλεια 3%-4% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕγχΠ).
Μόνο ο ένας στους πέντε από τους πάσχοντες από σοβαρή ψυχική διαταραχή απασχολείται σε αμειβόμενη απασχόληση σε σύγκριση με το 65 % των ατόμων με σωματική αναπηρία.
Η ανάγκη για στρατηγική στον τομέα της ψυχικής υγείας
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Πράσινη Βίβλο συμβουλευτικού χαρακτήρα με τίτλο «Βελτίωση της ψυχικής υγείας του πληθυσμού – Προς μια στρατηγική σχετικά με την ψυχική υγεία για την Ευρωπαϊκή Ένωση»[1] του Οκτωβρίου 2005, πρότεινε την ανάπτυξη μιας συνολικής στρατηγικής για την ψυχική υγεία σε επίπεδο ΕΕ. Η έκθεση που δημοσιεύεται σήμερα συνοψίζει τις 234 απαντήσεις που ελήφθησαν από την Επιτροπή. Οι ερωτηθέντες δέχθηκαν ευνοϊκά την Πράσινη Βίβλο και έκαναν έκκληση για απόδοση αυξημένης προσοχής και προτεραιότητας στη ψυχική υγεία. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες υποστήριξαν την ανάπτυξη μιας στρατηγικής στον τομέα της ψυχικής υγείας.
Οι ερωτηθέντες συνέστησαν να δοθεί έμφαση στην προώθηση της ψυχικής υγείας και την πρόληψη των διαταραχών της, καθώς και στη βελτίωση της κατάστασης των πασχόντων από προβλήματα ψυχικής υγείας μέσω της μείωσης του στίγματος και των δυσμενών διακρίσεων. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να ληφθούν καλύτερα υπόψη κατά τη διαμόρφωση και εφαρμογή των πολιτικών οι επιπτώσεις της πολιτικής άλλων τομέων επί της ψυχικής υγείας και να αναπτυχθούν τα ενδεδειγμένα μέσα. Επισημάνθηκε επίσης ότι υπάρχουν σημαντικές ανάγκες για βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας στον τομέα της ψυχικής υγείας. Συστήθηκε αυξημένη ανταλλαγή απόψεων και συνεργασία μεταξύ κρατών μελών. Διαπιστώθηκαν πολλές ανάγκες στο τομέα της έρευνας καθώς και η ανάγκη για βελτιωμένη διασύνδεση μεταξύ έρευνας και διαμόρφωσης πολιτικής.
Η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου: εμφάνιση μελαγχολίας;
Οι γυναίκες, οι ηλικιωμένοι, οι συνταξιούχοι και οι εργαζόμενοι στο σπίτι ( οι κατηγορίες αυτές είναι πιθανό να αλληλοκαλύπτονται) δηλώνουν συχνότερα ότι αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα σωματικής υγείας καθώς και αρνητικά συναισθήματα σχετικά με την ψυχική τους ευεξία.
Επαγγελματικά και κοινωνικά προβλήματα
Οι τρεις στους πέντε Ευρωπαίους (60%) δεν είχαν ποτέ προβλήματα με κοινωνικές δραστηριότητες όπως η επίσκεψη σε φίλους ή συγγενείς λόγω ψυχικών προβλημάτων. Ωστόσο, το 40% των ερωτηθέντων που είτε αναζήτησαν ψυχολογική στήριξη είτε υποβλήθηκαν σε ψυχοθεραπεία δήλωσαν ότι αντιμετωπίζουν δυσχέρειες στις επαγγελματικές και κοινωνικές δραστηριότητες ως αποτέλεσμα προβλημάτων είτε στη σωματική είτε στην ψυχική τους υγεία και τo 21% δήλωσαν ότι κατά τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες απουσίασαν από την εργασία τους.
Φροντίδα και θεραπεία
Από τα άτομα που υποβλήθηκαν σε θεραπεία για ψυχολογικά προβλήματα, το 84% έλαβε φάρμακα, το 40% επισκέφθηκε ψυχοθεραπευτή και το 17% νοσηλεύτηκε σε ειδικό νοσοκομείο. Μεταξύ των ερωτηθέντων που αναζήτησαν ψυχολογική στήριξη, το 41% έλαβε φάρμακα, το 23% επισκέφθηκε ψυχοθεραπευτή και το 9% νοσηλεύτηκε σε ειδικό νοσοκομείο. Όταν οι Ευρωπαίοι αισθάνονται άσχημα, απευθύνονται σε ένα μέλος της οικογένειας (53%) η σε έναν επαγγελματία του τομέα της υγείας (50%). Περίπου το ένα τέταρτο αναζητεί περισσότερη υποστήριξη από κάποιο φίλο (22%).
Στιγματισμός
Γενικά, οι Ευρωπαίοι φαίνεται να υιοθετούν ανεκτική αντίληψη έναντι εκείνων που αντιμετωπίζουν ψυχολογικά ή συγκινησιακά προβλήματα υγείας. Εντούτοις, το 37% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι τα άτομα με ψυχολογικά προβλήματα αποτελούν κίνδυνο για τους άλλους. Μια μειονότητα, το 21%, πιστεύει ότι τα άτομα με ψυχολογικά ή συγκινησιακά προβλήματα υγείας δεν θεραπεύονται ποτέ και το 14% των ερωτηθέντων υποστηρίζει ότι τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας φέρουν τα ίδια ευθύνη για την κατάστασή τους. Η πλειονότητα (63%) πιστεύει ότι τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας είναι απρόβλεπτα. Όσοι έχουν προσωπικές εμπειρίες από προβλήματα ψυχικής υγείας τείνουν να αντιμετωπίζουν τα άτομα με ψυχολογικές δυσχέρειες με περισσότερη κατανόηση.