Το Schiaparelli της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) έφτασε πολύ κοντά στο να προσεδαφισθεί με ασφάλεια στον Άρη πέρυσι, ωστόσο οι μηχανικοί δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι οι κλυδωνισμοί κατά την κάθοδο θα επηρέαζαν τη λειτουργία του αλεξίπτωτου.
Του Κώστα Δεληγιάννη
Το Schiaparelli της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) έφτασε πολύ κοντά στο να προσεδαφισθεί με ασφάλεια στον Άρη πέρυσι, ωστόσο οι μηχανικοί δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι οι κλυδωνισμοί κατά την κάθοδο θα επηρέαζαν τη λειτουργία του αλεξίπτωτου. Αυτό αναφέρει έκθεση σχετικά με τους λόγους συντριβής του σκάφους, προσθέτοντας πως έτσι το αλεξίπτωτο δεν κατάφερε να επιβραδύνει την ταχύτητα του διαστημοπλοίου, με συνέπεια να καταλήξει με μεγάλη ταχύτητα πάνω στο ανάγλυφο του πλανήτη.
Το Schiaparelli έφτασε στον Κόκκινο Πλανήτη τον Οκτώβριο με το Trace Gas Orbiter, το διαστημόπλοιο που τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον Άρη για να μελετήσει την ατμόσφαιρά του. Ξεκίνησε την κάθοδό του στις 19 Οκτωβρίου, για να διακοπεί η ραδιοεπικοινωνία του με τη Γη λίγα λεπτά πριν την προβλεπόμενη άφιξή του στο έδαφος.
Σύμφωνα με την έκθεση, που παρήγγειλε η ESA, το πρόβλημα του αλεξιπτώτου οφειλόταν στο γεγονός ότι δεν είχε κατανοηθεί πλήρως η επίδραση που θα είχαν σε αυτό οι υπερηχητικές ταχύτητες που αναπτύχθηκαν κατά την κάθοδο. «Το λογισμικό θα είχε λειτουργήσει καλύτερα, αν είχε σχεδιαστεί πιο έξυπνα», ανέφερε σε συνέντευξή του ο Ντέιβιντ Πάρκερ, επικεφαλής του τμήματος ρομποτικής εξερεύνησης της ESA.
Μία ακόμη αστοχία στην προετοιμασία της αποστολής είχε να κάνει με προβλήματα ασυνεννοησίας ανάμεσα στις εταιρείες Thales Alenia Space και Honeywell, που ανέλαβαν μέρος κατασκευής του σκάφους, όπως σημείωσε ο Πάρκερ. Πάντως, όπως πρόσθεσε, η ESA αναλαμβάνει την πλήρη ευθύνη.
Η υπηρεσία θα φροντίσει τα αξιοποιήσει τα πορίσματα της μελέτης στη σχεδίαση της αποστολής ενός ρομποτικού οχήματος για την ανίχνευση ιχνών ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη. Η συγκεκριμένη αποστολή σχεδιάζεται να εκτοξευθεί το 2020.
Ένα ακόμη πρόβλημα ήταν πως το Schiaparelli δεν διέθετε εφεδρικό σύστημα πλοήγησης. Η απόφαση αυτή είχε ληφθεί για να εξοικονομηθούν χρήματα, αλλά και για να διασφαλισθεί πως η αποστολή θα εκτοξευόταν τον Μάρτιο του 2016, όπως είχε προγραμματιστεί.
«Το Schiaparelli δεν απείχε πολύ από το να προσεδαφισεί στο σχεδιαζόμενο σημείο στον Άρη», αναγράφεται στην έκθεση. Ωστόσο, μία απότομη αλλαγή της κλίσης του σκάφους, που διήρκεσε για δέκατα του δευτερολέπτου, είχε σαν αποτέλεσμα να προκληθεί δυσλειτουργία στους αισθητήρες του. Έτσι, το διαστημόπλοιο “κατάλαβε” πως είχε ήδη αγγίξει στο έδαφος.
Η συνέπεια ήταν να ανοίξει νωρίς το αλεξίπτωτό του και να θέσει για μικρό χρονικό διάστημα σε λειτουργία τους προωθητήρες του, με συνέπεια να καταλήξει πάνω στον Άρη με ταχύτητα 540 χλμ./ώρα. Μάλιστα, η συντριβή δημιούργησε έναν μεγάλο κρατήρα, που αργότερα φωτογράφησε το Mars Reconnaissance Orbiter της NASA.
Ανάμεσα στις συστάσεις που κάνει η επιτροπή διερεύνησης του ατυχήματος περιλαμβάνεται η συνδρομή της NASA, η οποία έχει προσγειώσει επτά φορές σκάφη στον Κόκκινο Πλανήτη, στον έλεγχο των υπολογιστικών μοντέλων που θα χρησιμοποιηθούν στο όχημα το οποίο θα επιχειρήσει να προσεδαφισθεί στον Άρη το 2021.