Ένας συνδυασμός δραστικών ουσιών καινοτομεί κατά της παχυσαρκίας

Της Ανθής Αγγελοπούλου

Το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία γίνονται όλο και πιο διαδεδομένα, με παγκόσμιους αναμενόμενους αριθμούς της τάξης των 2,16 δισεκατομμυρίων για τα υπέρβαρα και 1,12 δισεκατομμυρίων για τα παχύσαρκα άτομα το 2030. Τα νούμερα αυτά δηλώνουν ξεκάθαρα ότι υπάρχει επιβάρυνση της παγκόσμιας κλινικής και δημόσιας υγείας, η οποία σχετίζεται με κοινωνικό και ατομικό ρατσισμό. Συσχετίζεται επίσης με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακής νόσου, καρκίνου και θνησιμότητας.

Παρά την εντατική έρευνα, οι ισχύουσες πρακτικές για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας με δίαιτα, άσκηση, ενημέρωση, βαραϊτρική χειρουργική και φαρμακευτικές θεραπείες, έχουν αποτύχει στη μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση του φαινομένου «επιδημίας της παχυσαρκίας». Επιπρόσθετα, η αναγνώριση των επιπτώσεων του αυξημένου σωματικού βάρους και της παχυσαρκίας, καθώς και των συνεπειών τους στην υγεία του ατόμου, υποτιμάται τόσο από το ίδιο το άτομο όσο και από τους επαγγελματίες της υγείας.

Σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες, για τη διαχείριση της παχυσαρκίας σε ενήλικες ασθενείς (2015), η φαρμακευτική θεραπεία πρέπει να θεωρείται μέρος της συνολικής θεραπευτικής προσέγγισης των παχύσαρκων ασθενών. Η φαρμακοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να έχουν καλύτερη συμμόρφωση, να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών λόγω αυξημένου σωματικού βάρους και να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους. Η φαρμακευτική θεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη της ανάπτυξης ασθενειών που σχετίζονται με τη παχυσαρκία (π.χ. διαβήτης τύπου 2).

Νέες μελέτες έφεραν στο προσκήνιο μια νεότερη θεραπεία κατά τη παχυσαρκίας με το συνδυασμό δύο δραστικών ουσιών, των  ναλτρεξόνης/βουπροπιόνης.

Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της συνδυαστικής αυτής θεραπείας εκτιμήθηκε σε πέντε διπλά τυφλές, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο μελέτες σε 4.754 υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα (3.239 συμμετέχοντες έλαβαν τον συνδυασμό ναλτρεξόνης/βουπροπιόνης και 1.515 συμμετέχοντες έλαβαν εικονικό φάρμακο) για μια περίοδο θεραπείας έως και 56 εβδομάδων.

Διαπιστώθηκε ότι ένα ποσοστό περίπου 13%- 22% των ασθενών πέτυχαν μείωση τουλάχιστον 10% του βάρους τους, ενώ με το εικονικό φάρμακο το αντίστοιχο ποσοστό μείωσης ήταν μόνο 5% -6%.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, το θεραπευτικό αποτέλεσμα ήταν πιο έντονο σε ασθενείς που ολοκλήρωσαν 56 εβδομάδες θεραπείας ή οι οποίοι έχασαν τουλάχιστον 5% του αρχικού τους βάρους σε διάστημα 4 μηνών.

Δηλαδή, στην άλλη μελέτη, στην οποία η συμβουλευτική ήταν πιο εντατική, η συνολική απώλεια βάρους ήταν μεγαλύτερη κατά τη διάρκεια της μελέτης: 8,1% για το συνδυασμό δύο δραστικών ουσιών, των  ναλτρεξόνης/βουπροπιόνης και 4,9% για το εικονικό φάρμακο. Το 46% και 30% περίπου των ασθενών που έλαβαν το συνδυασμό δύο δραστικών ουσιών, των ναλτρεξόνης/βουπροπιόνης πέτυχαν μείωση του σωματικού τους βάρους κατά 5% και 10% αντίστοιχα, σε σύγκριση με 34% και 17% που ήταν τα αντίστοιχα ποσοστά για το εικονικό φάρμακο.

Οι ουσίες αυτές συνδυαστικά δρουν στις περιοχές εκείνες του εγκεφάλου που εμπλέκονται στον έλεγχο της πρόσληψης τροφής και της δαπάνης κατανάλωσης ενέργειας.

Ο ακριβής τρόπος δράσης δεν είναι πλήρως γνωστός, αλλά οι δύο δραστικές του ουσίες, η ναλτρεξόνη και η βουπροπιόνη δρουν στα τμήματα του εγκεφάλου που ελέγχουν την πρόσληψη τροφής και το ενεργειακό ισοζύγιο, ενώ παράλληλα περιορίζουν τη δραστηριότητα του τμήματος του εγκεφάλου που ελέγχει την απόλαυση από την κατανάλωση τροφής. Χορηγούμενες σε συνδυασμό, μειώνουν την όρεξη και κατ' επέκταση την ποσότητα τροφής που καταναλώνουν οι ασθενείς και αυξάνουν την κατανάλωση ενέργειας, βοηθώντας τους ασθενείς να ακολουθήσουν μια δίαιτα ελεγχόμενης θερμιδικής πρόσληψης και να μειώσουν το βάρος τους.

Πιο συγκεκριμένα ο συνδυασμός υδροχλωρικής ναλτρεξόνης/υδροχλωρικής βουπροπιόνης μπορεί να χορηγηθεί σε άτομα με δείκτη μάζας σώματος μεταξύ 27 και 30, εάν έχουν πρόσθετες σχετιζόμενες με το βάρος παθήσεις, όπως ελεγχόμενη υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση), διαβήτη τύπου 2 ή υψηλά επίπεδα λιπιδίων (λίπους) στο αίμα. Η ανάγκη συνεχιζόμενης θεραπείας θα πρέπει να αξιολογείται μετά από 16 εβδομάδες και να επαναξιολογείται ετησίως.

Το φάρμακο είναι σε μορφή δισκίων παρατεταμένης αποδέσμευσης. Κάθε δισκίο περιέχει 8 mg υδροχλωρικής ναλτρεξόνης, ισοδύναμα με 7,2 mg ναλτρεξόνης, και 90 mg υδροχλωρικής βουπροπιόνης, ισοδύναμα με 78 mg βουπροπιόνης και χορηγείται μόνο με ιατρική συνταγή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δραστικές ουσίες ναλτρεξόνη/βουπροπιόνη έχουν λάβει άδεια κυκλοφορίας μεμονωμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για άλλες χρήσεις. (Ναλτρεξόνη: το 1989 εγκρίθηκε στην Αυστρία ως επιπρόσθετη θεραπεία για τη διακοπή του αλκοόλ. Βουπροπιόνη: το 1999 εγκρίθηκε στην Ολλανδία για τη διακοπή του καπνίσματος.)

Ενώ στην Αμερική όπου ο συνδυασμός υδροχλωρικής ναλτρεξόνης/υδροχλωρικής βουπροπιόνης έχει δοθεί σε πάνω από 1,4 εκατομμύρια ασθενείς για τη θεραπεία της παχυσαρκίας περισσότερο από δυόμισι χρόνια έχει δείξει πολύ θετικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με τους θεράποντες ιατρούς, ο συνδυασμός εκτός από αποτελεσματικός είναι και ασφαλής.

Τα οφέλη από την απώλεια βάρους

O Δρ Γεώργιος Πανοτόπουλος MD PhD, Παθολόγος – Διατροφολόγος, Διεθνής Ειδικός στην Παχυσαρκία (SCOPE Obesity International Fellow), Αντιπρόεδρος ΕΠΑΜΕΔΙ , αναφερόμενος στα οφέλη της απώλειας βάρους επεσήμανε ότι:

• Μείωση 5%-15% του αρχικού βάρους σε περίοδο 6 μηνών, αποτελεί ρεαλιστικό στόχο και προσφέρει αποδεδειγμένα οφέλη για την υγεία.
• H μέτρια απώλεια βάρους 5%-15%, σε υπέρβαρους ή παχύσαρκους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 σχετίζεται με σημαντικές κλινικές βελτιώσεις των καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου (αρτηριακή πίεση, τριγλυκερίδια, HDLχοληστερόλη, σάκχαρο νηστείας, γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαίρινη) σε διάστημα ενός έτους.
• Μείωση βάρους μεγαλύτερη του 20% θα πρέπει να εξετάζεται για τα άτομα με ΔΜΣ≥35kg/m².

Όπως ανέφερε ο γιατρός, για την αποτελεσματική απώλεια και διατήρηση του βάρους, απαιτείται συχνά και πρόσθετη υποστήριξη με φαρμακοθεραπεία η οποία  αυξάνει την απώλεια του βάρους, μειώνει τις επιπλοκές και διευκολύνει την αλλαγή του τρόπου ζωής.

Η σύγχρονη φαρμακευτική έρευνα, όπως τόνισε, εμπλούτισε τις διαθέσιμες φαρμακευτικές θεραπευτικές επιλογές με νέους συνδυασμούς δραστικών ουσιών, εγκεκριμένων από τους επίσημους φορείς στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. «Γνωρίζοντας την επίδραση του κεντρικού νευρικού συστήματος στο ενεργειακό ισοζύγιο, αυτοί οι συνδυασμοί, με την κατάλληλη από τον γιατρό διαχείριση, μπορούν να γίνουν αποτελεσματικοί σύμμαχοι στην προσπάθεια για αντιμετώπιση των υποκείμενων αιτιών της παχυσαρκίας και να επιδείξουν σημαντικό όφελος στους επικείμενους κινδύνους από την ασθένεια» σημείωσε κλείνοντας ο κ. Πανοτόπουλος.