Σαν σήμερα πριν από 7 χρόνια, Κυριακή 2 Μαΐου 2010, ανακοινώνεται από την τότε κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου και εξειδικεύεται κατόπιν, από την τότε τρόικα, το πακέτο των μέτρων του 1ου μνημονίου, ύψους 20 δισ. ευρώ για το 2010 και επιπλέον 10 δισ. για τα επόμενα χρόνια. Έτσι ξεκίνησε η πιο φρικτή δημοσιονομική περιπέτεια που έζησε ποτέ μια χώρα εν καιρώ ειρήνης, η οποία ακόμη δεν έχει ορατή ημερομηνία λήξης, γράφει ο Πάνος Φ. Κακούρης.
Από την έντυπη έκδοση
Του Πάνου Κακούρη
[email protected]
Σαν σήμερα πριν από 7 χρόνια, Κυριακή 2 Μαΐου 2010, ανακοινώνεται από την τότε κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου και εξειδικεύεται κατόπιν, από την τότε τρόικα, το πακέτο των μέτρων του 1ου μνημονίου, ύψους 20 δισ. ευρώ για το 2010 και επιπλέον 10 δισ. για τα επόμενα χρόνια. Έτσι ξεκίνησε η πιο φρικτή δημοσιονομική περιπέτεια που έζησε ποτέ μια χώρα εν καιρώ ειρήνης, η οποία ακόμη δεν έχει ορατή ημερομηνία λήξης. Ήδη έχουν συμφωνηθεί προληπτικά μέτρα για το 2019 και 2020 και, ποιος ξέρει, ίσως αργότερα ζητηθούν και προληπτικά μέτρα για το... 2030.
Συνοπτικά, στην επταετία αυτή επιβλήθηκαν μέτρα 70 δισ. ευρώ, χάθηκαν 66 δισ. από το ΑΕΠ, 120 δισ. από τις καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ενώ προστέθηκαν 800.000 νέοι άνεργοι, εκτοξεύοντας την ανεργία μέχρι το 27,5%. Ο βασικός στόχος των παρεμβάσεων που επιβλήθηκαν το 2010 και εκείνων που ακολούθησαν ήταν η αναχαίτιση του δημοσιονομικού ελλείμματος και του δημόσιου χρέους. Με τις περικοπές μισθών και συντάξεων το έλλειμμα του προϋπολογισμού αντιμετωπίστηκε και ο κρατικός προϋπολογισμός εμφανίζεται «κερδοφόρος».
Στο δημόσιο χρέος, όμως, καταγράφεται η μεγαλύτερη αποτυχία οικονομικού προγράμματος στην παγκόσμια ιστορία. Στο τέλος του 2009 βρέθηκε στο 126,7% του ΑΕΠ. Στο τέλος του 2016, παρά τα μέτρα, αλλά και παρά το PSI και το PSI plus, που «κούρεψαν» το χρέος κατά 137,9 δισ. ευρώ, αλλά το τελικό όφελος ήταν μόλις 51,2 δισ., σήμερα βρίσκεται στο 179% του ΑΕΠ. Ποσοτικά το χρέος δεν αυξήθηκε ιδιαίτερα. Στο τέλος του 2009 είχε φτάσει σε 301,1 δισ. και στο τέλος του 2016 βρέθηκε στα 314,9 δισ. ευρώ. Μεσολάβησε όμως η… λεπτομέρεια της κατάρρευσης του ΑΕΠ, την οποία δεν πρόβλεψαν οι δανειστές, καθότι, όπως παραδέχτηκαν εκ των υστέρων, μπέρδεψαν τους πολλαπλασιαστές. Ξέχασαν, δηλαδή, να υπολογίσουν στις παραμέτρους του προγράμματος, αυτό που γνωρίζει ακόμα και όποιος δεν έχει περάσει ούτε έξω από οικονομική σχολή, πως τα δημοσιονομικά μέτρα φέρνουν ύφεση.
Με την τραγική αυτή παράλειψη, το πρώτο μνημόνιο που καθαρογράφηκε τον Μάιο του 2010 προέβλεπε πως η ελληνική οικονομία θα επανερχόταν σε ανάπτυξη από το 2012! Εν πάση περιπτώσει, παρά τα όσα μεσολάβησαν αλλά και παρά το υπερ-πλεόνασμα που καταγράφηκε το 2016, η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη στη δίνη των αξιολογήσεων και εξακολουθεί να μην είναι μια κανονική χώρα. Μια κανονική χώρα, μετά την οριστικοποίηση του πλεονάσματος, θα προχωρούσε σε χαλάρωση της πολιτικής, με μειώσεις φόρων, προκειμένου να δώσει ανάσα στην οικονομία. Αντίθετα, υποχρεώνεται να λάβει προληπτικά μέτρα.