Προβληματισμό για τα επόμενα βήματα, αλλά και αισιοδοξία για την ενότητα των «27» και την προάσπιση των ευρωπαϊκών συμφερόντων δείχνουν οι πρώτες αντιδράσεις μετά το επίσημο αίτημα του Λονδίνου για Brexit.
«Τι άλλο μπορώ να πω; Μας λείπετε από τώρα. Ευχαριστώ και αντίο» δηλώνει μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, σε μία πρώτη αντίδραση μετά την υποβολή επίσημου αιτήματος για τη αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε.
Προφανώς ήταν μία ανθρώπινη στιγμή νοσταλγίας πριν καν επέλθει ο αποχωρισμός. Αλλά η συνέχεια ήταν σαφής ως προς τις μελλοντικές προθέσεις των ευρωπαίων εταίρων απέναντι στο Λονδίνο: Η Ένωση, σε αυτές τις διαπραγματεύσεις, θα δράσει ενωμένη και θα διαφυλάξει τα συμφέροντά της. Προτεραιότητά μας είναι να ελαχιστοποιήσουμε την αβεβαιότητα που προκαλεί το Brexit στους πολίτες μας, στις επιχειρήσεις και στα κράτη-μέλη, αναφέρεται σε κοινή δήλωση των 27, οι οποίοι πάντως εκφράζουν τη λύπη τους για την απόφαση της Βρετανίας να αποχωρήσει.
«Είμαστε έτοιμοι» διαβεβαιώνει ο επικεφαλής των διαπραγματευτών της ΕΕ για το Brexit και πρώην επίτροπος Μισέλ Μπαρνιέ.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου Ντέιβιντ Μακάλιστερ, Γερμανός με καταγωγή από τη Σκωτία, δηλώνει χαρακτηριστικά ότι «στόχος μας είναι να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε όσο το δυνατόν πιο στενά με το Ηνωμένο Βασίλειο», για να διευκρινίσει πάντως ότι «μία χώρα που εγκαταλείπει την ΕΕ δεν μπορεί να έχει καλύτερη αντιμετώπιση από ένα κράτος-μέλος».
Ο Γερμανός πολιτικός προσθέτει ότι «το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα κάνει ό,τι μπορεί ώστε να διασφαλίσει τα συμφέροντα των τριών εκατομμυρίων πολιτών της ΕΕ που διαμένουν στη Μ.Βρετανία». Σε αυτό το σημείο επιμένει ιδιαίτερα και η Γκάμπι Τσίμερ, επικεφαλής της Κ.Ο. της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στις Βρυξέλλες. «Τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ στη Μ.Βρετανία, αλλά και των Βρετανών στην ΕΕ, πρέπει να έχουν απόλυτη προτεραιότητα» και όχι να ενταχθούν «σε μία παρτίδα πόκερ» κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης, τονίζει η Γερμανίδα ευρωβουλευτής.
«Οι πιο περίπλοκες διαπραγματεύσεις»
Στο Βερολίνο η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ εκφράζει τη λύπη της και δηλώνει ότι «χάνουμε ένα ισχυρό και σημαντικό κράτος-μέλος», για να επισημάνει ότι εναπόκειται πλέον στα υπόλοιπα 27 κράτη-μέλη και στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να διατυπώσουν τις προτάσεις τους.
Η γερμανική κυβέρνηση έχει προετοιμαστεί καλά και θα τοποθετηθεί σε όλα τα ανοιχτά ζητήματα, προσθέτει η καγκελάριος. Πάντως ο υφυπουργός Οικονομικών Γενς Σπαν, επιφανές στέλεχος των Χριστιανοδημοκρατών (CDU), προειδοποιεί ότι βρίσκεται μπροστά μας «η μητέρα όλων των διαπραγματεύσεων. Πιθανότατα θα γίνουν οι πιο περίπλοκες διαπραγματεύσεις που υπήρξαν ποτέ στον κόσμο».
Ο υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ επισημαίνει: Ξέρουμε τί θέλουμε, η γερμανική κυβέρνηση θα στηρίξει με όλη της τη δύναμη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.
Στον ιδιαίτερο ρόλο της Βρετανίας αναφέρεται ο υπουργός Γεωργίας Κρίστιαν Σμιτ. «Η Βρετανία είναι ο πιο σημαντικός εμπορικός εταίρος μας, με τον οποίο έχουμε το μεγαλύτερο εμπορικό πλεόνασμα. Σε τελική ανάλυση το κοινό συμφέρον και των δύο πλευρών είναι να συνεχιστεί το (ελεύθερο) εμπόριο», λέει ο βαυαρός πολιτικός.
Εν όψει των κρίσιμων διαπραγματεύσεων για την αποχώρηση της Βρετανίας ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι απευθύνει μήνυμα «καθησυχασμού, εμπιστοσύνης και ηρεμίας σε όλους τους Ισπανούς που διαμένουν στη χώρα αυτή και όλους τους Βρετανούς που ζουν στην Ισπανία».
Από την πλευρά του, ο απερχόμενος πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ, δεν παραλείπει να προειδοποιήσει: Το Brexit θα είναι οδυνηρό για τους Βρετανούς.
Με γλαφυρό ύφος ο υπουργός Εξωτερικών της Τσεχίας Λούμπομιρ Ζαοράλεκ αποθαρρύνει τις βρετανικές ελπίδες για πρόσβαση στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά: Είναι σάν η σύζυγός σας να λέει ότι θέλει μεν διαζύγιο, αλλά όποτε χρειάζεται θα επιστρέφει στο σπίτι σας και θα παίρνει ό,τι θέλει, δηλώνει χαρακτηριστικά.
Ευκαιρία για μεταρρυθμίσεις στην ΕΕ
Σε μία ιδιαίτερη πτυχή του Brexit εστιάζει ο καγκελάριος της Αυστρίας Κρίστιαν Κερν. «Χρειάζεται αλλαγή πορείας. Το Brexit αποτελεί ευκαιρία για μία ανοιχτή συζήτηση σχετικά με την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στην ΕΕ» υποστηρίζει ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός. Κατά την άποψή του «η ΕΕ θα πρέπει να επιδείξει και πάλι εγκράτεια σε ελάσσονα ζητήματα, τα οποία μπορούν να διευθετήσουν καλύτερα τα επιμέρους κράτη-μέλη ή και οι περιφέρειες της Ευρώπης».